Ấn Độ và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đang xem xét lại một số điều khoản trong thỏa thuận AITIGA theo hướng cân bằng hơn.
Theo đó, New Delhi tìm kiếm quyền tiếp cận thị trường lớn hơn cho các sản phẩm của mình và cập nhật các quy tắc xác định nguồn gốc hàng hóa trong bối cảnh lo ngại rằng các mặt hàng của Trung Quốc đang được chuyển hướng vào nước này thông qua Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN-Ấn Độ (AITIGA).
Các nhà đàm phán hai bên đang tổ chức các cuộc hội đàm tại Ấn Độ như một phần của vòng đánh giá thỏa thuận lần thứ tư. Cả Ấn Độ và ASEAN đều hy vọng sẽ hoàn tất quá trình đánh giá vào năm tới.
ASEAN là đối tác thương mại quan trọng của Ấn Độ với khoảng 11% tổng thương mại toàn cầu của quốc gia Nam Á này. Tuy nhiên, cán cân thương mại đang nghiêng nhiều về phía ASEAN. Xuất khẩu của Ấn Độ sang nhóm này đạt 41,2 tỷ USD trong khi nhập khẩu lên đến 80 tỷ USD.
"Chúng tôi đang cố gắng tối đa khối lượng thương mại với các nước ASEAN và đảm bảo thương mại cân bằng hơn", Bộ trưởng Thương mại Ấn Độ Sunil Barthwal cho biết. Ông nói thêm rằng bất kỳ thỏa thuận thương mại nào mà Ấn Độ đã ký kết, luôn có sự theo dõi liên quan đến mức độ tận dụng các hiệp định, tính chất của hàng hóa nhập khẩu và xuất khẩu, cũng như cách cải thiện thương mại giữa hai bên.
Tại cuộc họp đánh giá ở New Delhi, Rajesh Agrawal, Phó tổng thư ký của Bộ Thương mại Ấn Độ, cho biết Ấn Độ kỳ vọng sẽ đạt được tiến triển trên nhiều hướng. "Những yếu tố then chốt của thỏa thuận AITIGA cùng các lĩnh vực thách thức chính, là các quy tắc xuất xứ và khả năng tiếp cận thị trường. Đây cũng là điều mà chúng tôi muốn thúc đẩy. Một số nguyên tắc cơ bản về hai vấn đề này sẽ được thống nhất trong vòng đàm phán này", ông Agrawal nói.
Một nguồn tin từ chính phủ Ấn Độ nói với Nikkei Asia rằng họ hy vọng sẽ đáp ứng được thời hạn hoàn thành các đánh giá vào năm 2025 khi các cuộc đàm phán đang tiến triển tích cực.
Ấn Độ đang tìm kiếm sự linh hoạt trong một số nhượng bộ liên quan đến vấn đề thuế quan trong các lĩnh vực đang bị tổn hại do sự gia tăng đáng kể lượng hàng nhập khẩu. "Thép là một trong những lĩnh vực như vậy", ông Raj Kumar Sharma, nghiên cứu viên cao cấp tại NatStrat, nhóm nghiên cứu có trụ sở tại New Delhi, cho biết.
Chuyên gia này chỉ ra, Ấn Độ đang lo ngại rằng thép Trung Quốc có thể được chuyển hướng sang quốc gia này thông qua FTA với các nước ASEAN; đồng thời cho biết, thép nhập khẩu giá rẻ đã gây tổn hại đến các nhà sản xuất trong nước vào thời điểm chính phủ Ấn Độ đang tăng cường phát triển cơ sở hạ tầng, dẫn đến sự gia tăng nhu cầu thép trong nước.
"Điều này có nghĩa là chính phủ Ấn Độ không thể bỏ qua những lo ngại của ngành công nghiệp nội địa", ông Sharma lưu ý.
Theo Prerna Gandhi, nghiên cứu viên tại tổ chức nghiên cứu Vivekananda International Foundation của Ấn Độ, mong muốn của Trung Quốc trong việc nâng cấp hiệp định thương mại với ASEAN, bao gồm cả thương mại điện tử và mở rộng chuỗi cung ứng đã làm tăng tính cấp thiết của việc hoàn tất quá trình đánh giá đối với AITIGA.
"Những khác biệt về mặt cấu trúc đã mang lại lợi thế cho các nền kinh tế ASEAN, vốn chủ yếu hướng đến xuất khẩu với nền tảng sản xuất vững mạnh, trái ngược với Ấn Độ, quốc gia có nền kinh tế hỗn hợp, trong đó lĩnh vực dịch vụ, bao gồm công nghệ thông tin, chiếm ưu thế hơn sản xuất và chưa thể tận dụng hết FTA", bà Prerna Gandhi nhận định.
Bà cũng nói thêm rằng thâm hụt thương mại của Ấn Độ với ASEAN đã tăng từ khoảng 5 tỷ USD trong giai đoạn từ tháng 4/2010 đến tháng 3/2011 lên hơn 38 USD trong năm tài chính gần nhất.
Các chuyên gia khác cũng có những lo ngại về sự bất đối xứng thuế quan giữa hai bên. Trên thực tế, Ấn Độ đã giảm thuế đối với khoảng 74% dòng thuế đối với các nước ASEAN, trong khi khu vực này chỉ đáp lại với khoảng 56% các dòng thuế, đặc biệt trong các lĩnh vực như nông nghiệp và dệt may. Điều này tạo ra một bất lợi lớn cho Ấn Độ.
Về thâm hụt thương mại tăng vọt của Ấn Độ với ASEAN sau khi thỏa thuận thương mại được thực hiện, có nhiều yếu tố đằng sau xu hướng này, như khả năng tiếp cận thị trường thấp đối với hàng hóa của Ấn Độ, rào cản phi thuế quan (NTB) cao, hàng nhập khẩu rẻ hơn từ ASEAN và Ấn Độ ít xuất khẩu các sản phẩm có lợi thế so sánh.
Tháng trước, Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Ấn Độ Piyush Goyal đã kêu gọi khối này xóa bỏ hàng rào phi thuế quan, kiểm soát việc lạm dụng các FTA bởi các bên thứ ba, và đưa ra các nhượng bộ tương xứng đối với hàng nhập khẩu từ Ấn Độ nhằm điều chỉnh cán cân thương mại đang nghiêng về phía ASEAN.
Việc xem xét lại hiệp định AITIGA cũng nằm trong kế hoạch 10 điểm của Thủ tướng Narendra Modi nhằm thúc đẩy hơn nữa quan hệ với các nước Đông Nam Á. Điều này đã được ông Modi đưa ra trong bài phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh Ấn Độ-ASEAN lần thứ 21 tại Lào vào tháng 10, khi ông nhấn mạnh nhu cầu cần hoàn thành việc đánh giá theo đúng thời hạn để khai thác tiềm năng kinh tế lớn vì lợi ích của cả hai bên.
"Việc xem xét lại AITIGA phải được hoàn thành vào năm 2025. Điều này sẽ củng cố mối quan hệ kinh tế của hai bên và giúp tạo ra một chuỗi cung ứng an toàn, kiên cường và đáng tin cậy", ông Modi cho biết.