Bài học đối phó với Omicron nhìn từ Nam Phi

>> Những đột biến của Omicron tiết lộ những gì?

Theo thông tin từ Mondli Gungubele, bộ trưởng Văn phòng Tổng thống, Nam Phi hiện đang ở mức thấp nhất trong số các mức cảnh báo về Covid-19 trong 5 giai đoạn. "Tất cả các chỉ số cho thấy đất nước có thể đã vượt qua đỉnh của làn sóng thứ tư ở cấp quốc gia", một tuyên bố từ cuộc họp nội các đặc biệt tại Nam Phi cho biết.

Số liệu từ Bộ Y tế nước này cho thấy số ca mắc mới được phát hiện trong tuần cho đến ngày 25/12 giảm 29,7% so với số ca phát hiện trong tuần trước đó, là 127.753. Với gần 3,5 triệu ca nhiễm và 91.000 ca tử vong, Nam Phi là quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất ở châu Phi trong suốt đại dịch về cả hai số liệu. 

Bên cạnh việc dỡ bỏ các hạn chế đối với việc di chuyển nơi công cộng, chính phủ cho biết các cuộc tụ tập sẽ bị hạn chế đối với không quá 1.000 người trong nhà và không quá 2.000 người ở ngoài trời. Chính phủ cũng cho phép các quán rượu có giấy phép hoạt động sau 11 giờ đêm.

Theo thông tin từ Nội các Nam Phi, dù biến thể Omicron có khả năng lây truyền cao nhưng tỷ lệ nhập viện đã thấp hơn so với các đợt trước, đồng thời cho biết thêm rằng việc đeo khẩu trang ở những nơi công cộng vẫn là điều bắt buộc.

Diễn biến ở Nam Phi được cho là mang lại hy vọng cho những quốc gia đang vật lộn với biến chủng Omicron. Một số nhà khoa học đã nhanh chóng dự báo mô hình tương tự ở những nơi khác. "Chúng ta sẽ trải qua tháng một khó khăn, vì ca nhiễm sẽ tiếp tục tăng và đạt đỉnh, rồi giảm nhanh", Ali Mokdad, nhà dịch tễ học thuộc Đại học Washington, Mỹ và từng là nhà khoa học của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh nhận định. Đồng thời, ông cũng cho biết thêm rằng tỷ lệ ca nhập viện sẽ thấp các đợt trước.

>> Loại Kit test nào có thể phát hiện biến thể Omicron?

Các chuyên gia cho biết, thế giới có thể học hỏi kinh nghiệm từ Nam Phi. Sự kết hợp của việc nhanh chóng giải mã gen cùng tỷ lệ tiêm vaccine cao và khả năng miễn dịch đến từ những người mới mắc bệnh giúp tình hình dịch bệnh tại Nam Phi cải thiện nhanh chóng.

Cụ thể, các ý kiến cho rằng, việc các nhà khoa học tại Nam Phi giải trình tự gene và phân tích cấu trúc virus đã giúp quốc gia này nhanh chóng phát hiện biến chủng Omicron và báo cáo lên WHO. Nhờ đó, Chính phủ đã kịp thời có các phản ứng ngăn chặn như đẩy mạnh tiêm chủng vaccine phòng Covid-19, đồng thời giúp thế giới không bị động trước sự lây lan của biên chủng mới. 

"Kinh nghiệm của Nam Phi đã cho thấy tầm quan trọng trong việc xây dựng các phòng thí nghiệm nghiên cứu về các chủng virus mới nổi đối với mỗi quốc gia", Tiến sĩ Waasila Jassat, chuyên gia về y tế công cộng tại Viện Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Johannesburg, Nam Phi đánh giá. Cách ứng xử với chủng virus mới của Nam Phi cho thấy nước này sẵn sàng đặt khoa học lên hàng đầu. Và điều này đã cho thấy hiệu quả trong việc ngăn biến chủng gây áp lực cho hệ thống y tế công cộng,

Bên cạnh đó, việc các ca nhiễm giảm mạnh một lần nữa nhấn mạnh sự cần thiết của việc tiêm chủng vaccine phòng Covid-19. Hiện nay, hầu hết các nước, trong đó có Việt Nam đều đã tiêm chủng đầy đủ 2 mũi vaccine. Tuy nhiên, có nhiều bằng chứng cho thấy hiệu quả của vaccine suy giảm trước biến chủng Omicron. Mức giảm kháng thể trung hòa đối với Omicron lớn hơn 14,5 lần so với biến chủng Beta và chủng gốc. Chính vì vậy, mũi thứ ba tăng cường chính là công cụ đối phó hiệu quả để ngăn bệnh tiến triển nặng hoặc nguy cơ tử vong.

Julian Tang, thuộc Đại học Leicester, nói: “Điểm mấu chốt là việc tăng cường khả năng miễn dịch (dù là nhờ vaccine hay tự nhiên) sẽ giúp bảo vệ khỏi lây nhiễm hoặc tái nhiễm ở một mức độ nào đó. Vì vậy, việc tiêm tăng cường là rất quan trọng, đặc biệt là đối với nhóm người dễ bị tổn thương”.

Mặc dù vậy, theo Tulio de Oliveira, Giám đốc Trung tâm Đổi mới và Ứng phó với Dịch bệnh của Nam Phi cảnh báo trên Twitter rằng quốc gia này vẫn chưa hoàn toàn kiểm soát được dịch, vì tỷ lệ dương tính với xét nghiệm ở mức 28%. Tổ chức Y tế Thế giới cho biết, các nước chỉ nên coi các đợt bùng phát trong tầm kiểm soát nếu tỷ lệ dương tính với xét nghiệm dưới 5%.

Chính vì  vậy, các biện pháp phòng dịch khác như đeo khẩu trang ở những nơi công cộng và giới hạn các cuộc tụ tập công cộng ở mức 1.000 người trong nhà hoặc 2.000 người ngoài trời vẫn cần được duy trì, không chỉ ở Nam Phi mà còn cần được thực hiện tại các quốc gia trên thế giới.