Bất cập Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường: Chi phí đáp ứng chuẩn khí thải ai phải chịu?

Cụ thể, tại khoản 2 Điều 92 Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường có nội dung: “Phương tiện giao thông, máy móc, thiết bị, công trình xây dựng phát tán bụi phải có bộ phận lọc, giảm thiểu khí thải…”.

Dư luận cho rằng, quy định trên đang vô cùng bất cập khi trên thực tế vẫn tồn tại nhiều phương tiện giao thông cũ, đặc biệt, hầu hết các phương tiện này muốn đảm bảo đúng quy định đều phải thêm chi phí lắp đặt thiết bị màng lọc, vậy, ai sẽ là người phải chịu cho những phát sinh này? Trong khi đó, theo một thống kê chưa đầy đủ, nếu đáp ứng quy định này, Việt Nam sẽ có khoảng 50 triệu xe máy, 2 triệu ô tô cũ thuộc diện phải lắp thêm màng lọc khí thải.

Thông tin với báo chí, ông Chu Mạnh Hùng - nguyên Vụ trưởng Vụ Môi trường (Bộ GTVT) cho biết, nếu nói về phương diện khoa học công nghệ và bảo vệ môi trường thì việc này ở châu Âu đã triển khai từ những năm 1990. Tuy nhiên, ở Việt Nam lại khác.

Cũng theo ông Hùng, bản chất Catalytic Converter là bộ lọc khí thải, giúp giảm thiểu CO2 và muội than ra môi trường, các hãng xe Nhật, Âu, Mỹ và Hàn Quốc, Trung Quốc gần đây đã áp dụng thành công. Như Hàn Quốc để triển khai thành công, Chính phủ nước này đã chi ra khoảng 2,2 tỷ USD để hỗ trợ cho các nhà sản xuất gắn thiết bị này lên phương tiện lưu hành. Hiện nay, giá một bộ Catalytic Converter của Trung Quốc dành cho xe ô tô là 600 USD và 1.200 USD loại của Âu Mỹ, Hàn Quốc. Còn bộ dành cho xe máy khoảng 200 USD (tương đương khoảng 4,6 triệu đồng).

Ông Hùng cho rằng, phương tiện tại Việt Nam hiện nay chia làm 2 nhóm, với nhóm xe mới sản xuất một vài năm gần đây thì có thể bắt buộc lắp bộ Catalytic Converter thành trang bị tiêu chuẩn là khả thi. Nhưng với nhóm xe cũ đang lưu hành hiện nay (gồm cả xe tải, xe bus, xe con) phải rất thận trọng, bởi khoảng gần 50 triệu xe máy và khoảng 2 triệu ô tô cũ nếu bây giờ thắt chặt tiêu chuẩn khí thải thì liệu đời sống dân sinh và nền kinh tế có chịu được không. Chi phí đáp ứng chuẩn khí thải này ai phải chịu? Liệu Chính phủ có chịu chi phí này cho người dân hay không?

“Nếu hồi tố với xe cũ vẫn có thể xem xét áp dụng chuẩn khí thải nhưng ban hành tiêu chuẩn như thế nào là việc cực kỳ khó. Mặc dù tiêu chuẩn đó viết ra chỉ khoảng 1 trang A4 nhưng điều tra khảo sát để ban hành tiêu chuẩn này cực kỳ quan trọng. Các cơ quan chức năng của Bộ GTVT phải cực kỳ cân nhắc khi tham mưu cho Chính phủ ra bộ tiêu chuẩn khí thải cho hàng chục triệu phương tiện đang lưu hành”, ông Hùng nói.

Cùng quan điểm với ông Chu Mạnh Hùng; chia sẻ trên báo chí ông Nguyễn Trung Hiếu - Trưởng Tiểu ban Chính sách, Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cũng cho hay, đối với tất cả các ô tô sản xuất mới hiện nay, để đáp ứng được tiêu chuẩn khí thải Euro 4 đều đã được lắp thiết bị giúp giảm thiểu khí thải và bụi (bộ xúc tác khí xả). Tuy nhiên, từ năm 2008 trở về trước thì nhiều mẫu xe không được lắp bộ phận này.

Theo ông Hiếu: Ô tô không có thiết bị này nếu muốn lắp thêm cũng được nhưng sẽ phát sinh một khoản chi phí khoảng vài triệu đồng. Tùy đời xe và loại nhiên liệu sẽ phải lắp các loại thiết bị khác nhau. Thường thì xe sử dụng động cơ dầu diesel lắp thêm thiết bị giúp giảm thiểu khí thải và bụi sẽ tốn kém hơn xe xăng.

Về nguyên tắc, nếu lắp được bộ lọc khí thải nêu trên thì sẽ giảm được lượng khí thải độc hại của phương tiện là điều nên hướng tới đối với việc bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, trên thực tế, rất khó cho người dân khi quy định này bắt buộc áp dụng bởi giá chi phí thiết bị như đã nêu là không hề rẻ, trong khi số lượng phương tiện chưa đáp ứng điều kiện lại vô cùng lớn lên tới hơn 50 triệu phương tiện (cả ô tô và xe máy). Vậy, đưa vào luật liệu có khả thi và mang tính thực tiễn? Chi phí đáp ứng chuẩn khí thải ai phải chịu?

Trong khi đó, đối với việc kiểm định các loại phương tiện đã đáp ứng được đúng tiêu chuẩn theo quy định tại khoản 2, Điều 92 Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường hay chưa, trên báo chí, ông Nguyễn Văn Phương - Phó phòng Chất lượng xe cơ giới - VAQ (Cục Đăng kiểm VN) cũng cho biết: Việc kiểm tra, giám sát xem ô tô, xe máy tham gia giao thông đã lắp hay chưa lắp bộ lọc khí thải cũng không hề đơn giản. Như cơ quan đăng kiểm khi muốn kiểm tra xác định kiểu loại bộ lọc này cũng phải “bổ” ống xả ra mới kiểm tra được, còn muốn kiểm tra nhanh phải dùng đầu dò lắp camera nhưng cũng chỉ biết là có hay không chứ không xác định được loại gì”.