Bất cập thuế thu nhập cá nhân - Cần sớm nâng mức giảm trừ gia cảnh

GIA NGUYỄN• 22/05/2023 03:50

Trước đề nghị của Ủy ban Kinh tế Quốc hội về việc cần nghiên cứu tăng mức giảm trừ gia cảnh với thuế thu nhập cá nhân, theo chuyên gia, đây là việc cần thiết, bởi chờ sửa luật sẽ quá lâu…

>> Sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân: Cần giảm “gánh nặng” cho người làm công ăn lương

Theo đó, tại phiên họp thứ 23 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đề nghị Chính phủ nghiên cứu phương án điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh đối với thuế thu nhập cá nhân.

Đề nghị của của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội ngay lập tức nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận, bởi trong bối cảnh giá hàng hóa tiêu dùng không ngừng leo thang, trong khi mức giảm trừ gia cảnh hiện nay đã quá lạc hậu, khiến người nộp thuế chịu nhiều thiệt thòi.

Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đề nghị Chính phủ nghiên cứu phương án điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh đối với thuế thu nhập cá nhân - Ảnh minh họa: ITN

Thông tin với báo chí về đề nghị đã nêu, Luật sư Trần Xoa - Giám đốc Công ty Luật Minh Đăng Quang cho rằng, đề nghị vừa qua của Ủy ban Kinh tế Quốc hội là Chính phủ cần nghiên cứu phương án điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh đối với thuế thu nhập cá nhân là rất cần thiết.

Theo ông Xoa, Luật Thuế thu nhập cá nhân quy định khi chỉ số CPI theo công bố của Tổng cục Thống kê tăng 20% thì mới đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. Nhưng danh mục CPI hiện nay bao gồm đến 752 mặt hàng, mà người lao động chỉ sử dụng vài chục mặt hàng thiết yếu.

Do vậy, sẽ rất bất hợp lý nếu phải chờ đợi chỉ số CPI chung này để làm căn cứ đề xuất nâng mức giảm trừ gia cảnh. Nói cách khác, chỉ số CPI chung này không đại diện cho đời sống người lao động, lấy đó làm căn cứ để đề xuất nâng mức giảm trừ gia cảnh sẽ rất thiệt thòi cho người làm công ăn lương.

>> Sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân: Nên hướng tới điều tiết thu nhập thay vì tăng thu ngân sách

Theo chuyên gia, đề nghị của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội là cần thiết, bởi người nộp thuế đang phải chịu gánh nặng rất lớn - Ảnh minh họa: ITN

“Nhìn vào con số mà ngành thuế đưa ra có thể thấy rõ điều này. 3, 4 tháng đầu năm nay số thu của nhiều sắc thuế đã giảm mạnh do chịu tác động từ những khó khăn của nền kinh tế nhưng số thu từ thuế thu nhập cá nhân tăng. Thu từ thuế thu nhập cá nhân gồm nhiều nguồn như thu từ đối tượng làm công ăn lương, chuyển nhượng nhà đất, chứng khoán... nhưng thực tế thuế từ chuyển nhượng nhà đất, chứng khoán thời gian qua đã giảm rất sâu do thị trường ảm đạm. Như vậy có phải là người làm công ăn lương đang “gánh” hay không?”, ông Xoa phân tích.

Cũng theo ông Xoa, mỗi năm đều tăng lương tối thiểu vùng, vậy sao không dựa vào mức này để quy định mức giảm trừ để theo đó mức giảm trừ gia cảnh của người nộp thuế có thể điều chỉnh linh hoạt? Có thể là bằng 5 tháng lương tối thiểu vùng, để khi mức lương tối thiểu vùng điều chỉnh thì mức giảm trừ gia cảnh cũng tăng theo.

Còn theo ông Nguyễn Đức Nghĩa - Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật thuộc Hiệp hội Doanh nghiệp TP. Hồ Chí Minh (HUBA), kiến nghị của Ủy ban Kinh tế Quốc hội là rất cần thiết vì chờ sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân thì quá lâu.

Ông Nghĩa cho rằng, từ năm 2018, Bộ Tài chính đã đề xuất sửa đổi một số bất cập của Luật Thuế thu nhập cá nhân nhưng đến nay bất cập vẫn còn nguyên.

Năm 2009, khi áp dụng Luật Thuế thu nhập cá nhân, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế là 4 triệu đồng/tháng, đến 2013 mức giảm trừ tăng lên 9 triệu đồng/tháng. Mãi đến tháng 7/2020, mức giảm trừ mới tăng lên 11 triệu đồng/tháng.

Từ sau dịch COVID-19 đến nay đã trải qua bao nhiêu đợt bão giá hàng hóa, người dân đang phải “gồng” mình, thắt lưng buộc bụng. Nhưng người dân lại thất vọng khi phải “gồng” thêm 3 năm nữa cơ quan thuế mới sửa luật và rất có thể năm 2026 hoặc lâu hơn Luật Thuế thu nhập cá nhân mới được áp dụng.

“Trong lúc chờ nâng mức giảm trừ gia cảnh lên mức hợp lý, trước mắt nên miễn thuế thu nhập cá nhân cho người làm công ăn lương đến hết năm 2023”, ông Nghĩa đề xuất.

Xoay quanh bất cập của thuế thu nhập cá nhân, trước đó, không ít chuyên gia cũng cho rằng, lần sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân gần nhất là 2012, nếu theo như kế hoạch của Bộ Tài chính thì phải 13 năm sau lần sửa luật đầu tiên mới sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân lần thứ 2. Với tình hình giá cả như hiện nay thì mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người lao động phải tương đương mức 20 triệu đồng mới phù hợp.

Kèm theo đó phải điều chỉnh biểu thuế lũy tiến từng phần theo hướng gia tăng khoảng cách giữa các bậc cũng như giảm mức thuế suất. Doanh nghiệp nhỏ hiện nay chỉ nộp thuế thu nhập doanh nghiệp với mức 20% và được khấu trừ các chi phí hợp lý, hợp lệ. Trong khi cá nhân nộp thuế thu nhập cá nhân bậc cao nhất lên đến 35% và dù người nộp thuế được giảm trừ gia cảnh nhưng mức giảm trừ đó chưa đủ để đáp ứng nhu cầu đời sống.

Đây là điều rất bất hợp lý. Chưa kể mấy năm qua các doanh nghiệp đã được giảm thuế, gia hạn nộp thuế... nhưng cá nhân lại cơ bản không nhận được hỗ trợ nào. Như vậy là không công bằng giữa các đối tượng nộp thuế.