Bộ quy tắc AI của Mỹ sắp ban hành có gì đáng chú ý?

Ngày 18/7, Bloomberg dẫn các nguồn tin cho biết, kế hoạch hành động AI của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ được công bố trong vài ngày tới.

Bộ quy tắc về AI của chính quyền Trump dự kiến sẽ đưa ra những chính sách giảm nhẹ quy định pháp lý, mở rộng nguồn năng lượng cho các trung tâm dữ liệu, và kêu gọi Quốc hội ban hành luật liên bang để hạn chế quyền giám sát của các bang đối với công nghệ mới nổi này.

Dù vậy, nội dung này sẽ chủ yếu tập trung vào thông điệp và giới hạn trong phạm vi hành động của nhánh hành pháp, thay vì đưa ra một tầm nhìn toàn diện về tác động dài hạn của AI.

Để quảng bá kế hoạch, Văn phòng Chính sách Khoa học và Công nghệ Nhà Trắng sẽ khởi động một chiến dịch truyền thông toàn quốc. Tổng thống Trump sẽ trình bày chi tiết tầm nhìn AI của mình vào ngày 23/7.

Tự do hơn, kiểm soát ít hơn

Điểm nổi bật trong chiến lược AI của ông Trump là nỗ lực tháo gỡ các rào cản pháp lý không cần thiết. Điều này phản ánh rõ xu hướng ngược lại với cách tiếp cận mang tính phòng ngừa dưới thời Tổng thống tiền nhiệm Joe Biden – vốn được xem là nặng về quy định và kiểm soát.

Dưới thời ông Biden, các chính sách về AI nhấn mạnh đến đạo đức, quyền riêng tư và bảo vệ người tiêu dùng. Nhưng với ông Trump, ưu tiên thúc đẩy đổi mới, giảm bớt ràng buộc pháp lý, và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển công nghệ nhanh nhất có thể. Cách tiếp cận này được các công ty công nghệ hàng đầu như OpenAI, Google và Meta ủng hộ mạnh mẽ.

Đẩy mạnh năng lượng cho hạ tầng AI

Cùng với việc nới lỏng quy định, chính quyền Trump còn xác định việc mở rộng năng lượng là then chốt để hỗ trợ cơ sở hạ tầng AI, đặc biệt là các trung tâm dữ liệu – những “cỗ máy” tiêu tốn điện năng khổng lồ.

Theo các nguồn tin nội bộ, kế hoạch sẽ thúc đẩy cải cách thủ tục cấp phép và đơn giản hóa các tiêu chuẩn môi trường trong Đạo luật Chính sách Môi trường Quốc gia (NEPA). Tuy nhiên, kế hoạch không bao gồm hướng dẫn cụ thể về việc củng cố lưới điện quốc gia – điều được giới công nghiệp kỳ vọng.

Một phần quan trọng khác trong kế hoạch là mở rộng sự hiện diện toàn cầu của công nghệ AI Mỹ. Chính quyền Trump dự kiến ban hành sắc lệnh sử dụng quyền lực từ Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (DFC) và Ngân hàng Xuất nhập khẩu Mỹ (US Eximbank) để hỗ trợ triển khai AI ra thế giới.

Mặc dù US Eximbank lâu nay bị giới bảo thủ chỉ trích là công cụ “giải cứu doanh nghiệp lớn”, sắc lệnh lần này nhắm đến mục tiêu mở rộng AI Mỹ đến các quốc gia chưa đủ năng lực phát triển công nghệ nội địa.

Ngoài ra, kế hoạch cũng thúc đẩy hợp tác thiết lập tiêu chuẩn AI quốc tế và đảm bảo an ninh, đặc biệt là ngăn chặn các đối thủ nước ngoài tiếp cận phần cứng và phần mềm AI của Mỹ.

Tranh cãi sự trung lập trong AI

Một sắc lệnh hành pháp khác dự kiến sẽ yêu cầu mọi mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) mà chính phủ mua phải đảm bảo tính trung lập, không thiên vị. Sắc lệnh này được dẫn dắt bởi David Sacks – cố vấn cấp cao Nhà Trắng về AI và tiền mã hóa – cùng Sriram Krishnan.

Mục tiêu là đảm bảo các công cụ AI mà chính phủ sử dụng phản ánh sự khách quan, tránh bị cáo buộc thúc đẩy bất kỳ khuynh hướng chính trị nào.

Tuy vậy, các nhà quan sát vẫn đặt câu hỏi liệu cách tiếp cận này có đủ sức cân bằng giữa tốc độ phát triển công nghệ và rủi ro đi kèm – đặc biệt khi thế giới đang chứng kiến AI ngày càng ảnh hưởng sâu rộng đến xã hội, kinh tế và cả chính trị.

Mặc dù phần lớn kế hoạch vẫn mang tính định hướng và hành pháp, nhưng đây được xem là tuyên bố chính sách AI có trọng lượng nhất từ trước đến nay của chính quyền Trump. Nó cho thấy sự dịch chuyển rõ rệt sang mô hình phát triển AI ít rào cản, chú trọng năng lượng, khuyến khích đổi mới và thúc đẩy vị thế quốc tế – phản ánh triết lý "ưu tiên doanh nghiệp" đặc trưng của ông Trump.