Gửi bình luận
Bất chấp làn sóng bùng nổ trí tuệ nhân tạo (AI) tại Đông Nam Á, nhiều ý kiến cho rằng các startup trong khu vực đang bỏ lỡ cơ hội.
Đông Nam Á đang nhanh chóng nổi lên như một điểm nóng đầu tư cho các công ty hàng đầu về AI như Nvidia và Microsoft - những công ty đang đổ tiền vào các dịch vụ đám mây và trung tâm dữ liệu. Nhưng các startup của khu vực này lại không tận dụng được sự bùng nổ này.
Trong khi các công ty lớn nhất thế giới chuẩn bị chi tới 60 tỷ USD trong vài năm tới tại Đông Nam Á khi dân số trẻ của khu vực đón nhận làn sóng video trực tuyến, mua sắm trực tuyến và AI tạo sinh, thì rất ít nguồn vốn chảy vào các công ty khởi nghiệp AI cốt lõi trong khu vực.
Các nhà đầu tư thận trọng khi đặt cược vào các doanh nghiệp chưa được kiểm chứng, và khu vực này vẫn chưa chứng minh được khả năng tạo ra các công ty đổi mới có thể mở rộng quy mô một cách đáng kể.
Dữ liệu từ Preqin cho thấy đầu tư mạo hiểm vào các công ty AI trẻ của Đông Nam Á chỉ đạt 1,7 tỷ USD trong năm nay, chiếm phần nhỏ trong tổng số khoảng 20 tỷ USD cho toàn bộ khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (APAC). Chỉ có 122 thỏa thuận tài trợ cho AI diễn ra tại Đông Nam Á vào năm 2024, so với tổng số 1.845 của khu vực APAC.
Sự mất kết nối này đang làm dấy lên nghi ngờ về khả năng của khu vực mới nổi này trong việc phát triển khu vực tư nhân và cạnh tranh với Mỹ và Trung Quốc, hai quốc gia dẫn đầu về AI trên thế giới. Sự hoài nghi của các nhà đầu tư mạo hiểm đối với nỗ lực phát triển AI của Đông Nam Á đang kìm hãm tiềm năng tăng trưởng của toàn bộ ngành công nghệ của khu vực này.
Trên toàn cầu, các nhà đầu tư đang chạy đua để khai thác cơ hội từ AI, nhưng hiện tại, trọng tâm của họ chủ yếu là Mỹ và Trung Quốc. Mỹ đã giành được 68,5 tỷ USD tài trợ cho AI vào năm 2024, trong khi Trung Quốc huy động được khoảng 11 tỷ USD, theo dữ liệu của Preqin.
Báo cáo của công ty tư vấn công nghệ Access Partnership cho thấy khu vực Đông Nam Á và dân số 675 triệu người có những điều kiện thích hợp như có hơn 2.000 công ty khởi nghiệp AI, nhiều hơn Hàn Quốc và gần bằng Nhật Bản và Đức. Singapore, trung tâm kinh doanh lớn của khu vực, đứng thứ ba trong Chỉ số AI toàn cầu, đạt điểm cao trong các chỉ số bao gồm số lượng nhà khoa học AI trên một triệu người.
Nhưng khu vực rộng lớn này với các quốc gia như Philippines, Indonesia, Thái Lan, Malaysia và Việt Nam, có sự đa dạng về văn hóa và kinh tế, làm phức tạp thêm các nỗ lực mở rộng nhanh các sản phẩm và dịch vụ. Điều đó đã làm các nhà đầu tư đặt câu hỏi liệu các công ty công nghệ trong khu vực có thể cạnh tranh trên trường quốc tế hay không?
Ông Jussi Salovaara, đồng sáng lập của VC Antler có trụ sở tại Singapore, cho biết: "Sự đa dạng về ngôn ngữ, văn hóa và cơ sở hạ tầng của khu vực khiến việc xây dựng các tập dữ liệu lớn và thống nhất trở nên khó khăn hơn. Đây vốn là điều mà các giải pháp AI thường dựa vào để mở rộng quy mô".
Trong khi đó, ông Sang Han, đối tác tại East Ventures nhận định, các nhà đầu tư AI đang tập trung vào các mô hình nền tảng, những mô hình làm cơ sở cho nhiều dịch vụ khác nhau, cùng với kỹ thuật phần mềm cần thiết để đào tạo và tinh chỉnh chúng, cũng như phần cứng hỗ trợ toàn bộ quá trình này. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra, tất cả những điều này chưa diễn ra ở quy mô lớn tại Đông Nam Á.
Toàn bộ ngành đầu tư mạo hiểm của khu vực này cũng đang phải chịu cảnh thiếu hụt các khoản đầu tư do thị trường IPO yếu kém. Nghiên cứu từ Google, Temasek Holdings và Bain cho thấy nguồn vốn tài trợ tư nhân cho các startup ở Đông Nam Á sẽ giảm xuống mức thấp nhất trong lịch sử.
Trên thực tế, hầu như các chính phủ trong khu vực đều đã phát triển khuôn khổ AI của riêng mình, với Singapore cũng cung cấp vốn cho các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực AI thông qua các công cụ đầu tư của mình.
Tuy nhiên, ông Kelvin Lee, đồng sáng lập nền tảng đầu tư Alta đánh giá, khu vực này cần nhiều hơn nữa, và các chính phủ phải hợp tác với nhau để tạo ra một kế hoạch hợp tác hiệu quả.
"Các quốc gia ở Đông Nam Á tập trung vào các chương trình nghị sự rất khác nhau, trong đó một số tập trung vào việc thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ cao, một số khác tập trung vào việc cải thiện cơ sở hạ tầng cơ bản và điều kiện sống. Sự khác biệt này khiến việc ưu tiên đổi mới đột phá ở quy mô khu vực trở nên khó khăn", ông Kelvin Lee nhấn mạnh.
Tuy nhiên, ông Kelvin Lee cho rằng không thể bỏ qua tiềm năng của Đông Nam Á. Theo nghiên cứu của Google, Temasek và Bain, trong khi ngành công nghiệp AI của Đông Nam Á đang chững lại, nền kinh tế kỹ thuật số nói chung của khu vực đang tăng trưởng ở mức hai con số về cả doanh thu và lợi nhuận.
Khu vực này có tầng lớp trung lưu đang phát triển với thu nhập tăng và lượng người dùng di động, Internet mở rộng. Bên cạnh đó, Đông Nam Á cũng được coi là tương đối an toàn trước các rủi ro địa chính trị bắt nguồn từ căng thẳng Mỹ-Trung.
Cơ hội phát triển AI của Đông Nam Á có thể nằm ở giai đoạn đầu của chuỗi giá trị, bao gồm việc thu thập và tổ chức dữ liệu lớn,
Một số công ty khởi nghiệp AI thành công trong khu vực đã nổi lên theo cách này.
Cụ thể, Patsnap có trụ sở tại Singapore đã đầu tư vào việc thu thập, lọc và cấu trúc dữ liệu đã trở thành xương sống của các mô hình AI. Trong 17 năm qua, công ty này đã xây dựng các tập dữ liệu lớn bao gồm các cơ sở dữ liệu về bằng sáng chế, hóa chất, thuốc và thực phẩm, được các khách hàng như NASA, Tesla và Walt Disney sử dụng.
Tương tự, Alpha JWC của Indonesia, một trong những công ty đầu tư mạo hiểm đã hợp tác với Quỹ Pijar để tạo ra một "sandbox" giúp kết nối tài năng và các startup AI tiềm năng với một số tập đoàn lớn nhất của đất nước.
Những nỗ lực như vậy đang thúc đẩy sự lạc quan trong lĩnh vực khởi nghiệp khu vực rằng vẫn còn cơ hội để bắt kịp làn sóng AI. Nhưng động lực này đòi hỏi sự hợp tác nhiều hơn giữa tất cả các bên liên quan trong ngành.
Jefrey Joe, đối tác tại Alpha JWC cho biết: "Vốn chỉ có thể đưa chúng ta đi được đến một mức độ nào đó. Khu vực Đông Nam Á cần một hệ sinh thái vững mạnh, trong đó cơ quan quản lý, chính phủ, người mua, nhà cung cấp, người tiêu dùng cần hợp tác cùng nhau".
