Gửi bình luận
Công nghệ đang biến những trang trại vốn là nơi làm việc thủ công trở thành những hệ thống tự động hóa, thông minh, sẵn sàng cạnh tranh quốc tế.
Ngành chăn nuôi Việt Nam, vốn gắn liền với hình ảnh truyền thống, đang đối mặt với những thách thức khổng lồ, từ mối đe dọa dai dẳng của dịch bệnh như dịch tả heo châu Phi đến áp lực về biến đổi khí hậu, thiếu hụt lao động trình độ cao, và đặc biệt là sự hạn chế ngày càng tăng của quỹ đất. Dưới những sức ép đó, các tập đoàn nông nghiệp lớn đang không ngừng ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số, biến những trang trại vốn là nơi làm việc thủ công trở thành những hệ thống tự động hóa, thông minh, sẵn sàng cạnh tranh quốc tế.
Công nghệ giám sát
Sự thay đổi dễ thấy nhất diễn ra ngay tại chuồng trại, nơi công nghệ IoT (internet vạn vật) và AI (trí tuệ nhân tạo) bắt đầu làm nhiệm vụ giám sát 24/7. Các hệ thống này không chỉ giúp tối ưu hóa công suất, giảm chi phí vận hành mà còn tạo ra một văn hóa hợp tác và đổi mới trong sản xuất.
Ông Nguyễn Xuân Khoa – Giám đốc công nghệ, tập đoàn TH – cho biết, nơi mỗi con bò trong trang trại của TH đều được gắn một con chip định danh. Con chip này được ví như "bác sĩ thông minh", liên tục thu thập dữ liệu sinh học, tình trạng sức khỏe và hoạt động hàng ngày của bò. Dữ liệu này sau đó được kết nối với hệ thống dàn vắt sữa, đảm bảo chỉ những giọt sữa đến từ những cá thể khỏe mạnh, không nhiễm dịch bệnh mới được đưa vào bình chứa chung. Việc áp dụng công nghệ này diễn ra đồng bộ từ cánh đồng trồng thức ăn, nơi cánh tay tưới tự động dài 500m hoạt động dựa trên dữ liệu vệ tinh, cho đến nhà máy chế biến, tạo nên một chuỗi khép kín và đầy đủ dữ liệu.
Trong chăn nuôi heo, các công ty như Greenfeed đã triển khai AI qua camera giám sát để kiểm soát vận hành tự động. Ông Đặng Thạch Quân – Tổng Giám đốc QK.TEK, tập đoàn Greenfeed Việt Nam – cho biết, hệ thống này có thể tự động ước tính trọng lượng, đánh giá tình trạng cơ thể và sức khỏe của heo, đồng thời phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe hoặc kiểm soát "chân lạ" (người lạ) ra vào khu vực, đảm bảo an toàn sinh học. Công nghệ cũng được áp dụng để kiểm soát tự động nhiệt độ, độ ẩm và các khí độc như NH3 hay CO2 trong chuồng nuôi, dựa trên hàng trăm cảm biến.
Mô hình nuôi heo cao tầng
Trong tình hình chi phí đất đai và nhân công ngày càng hạn chế, mô hình chăn nuôi heo cao tầng nổi lên như một giải pháp mang tính đột phá và toàn diện. Công nghệ này, được áp dụng bởi các công ty như BAF, cho phép tăng suất sử dụng đất lên gấp bốn đến năm lần, với cấu trúc thường từ 3 đến 13 tầng, trong đó mỗi tầng là một khu sản xuất khép kín, an toàn và hoàn toàn tự động.
Theo ông Nguyễn Văn Cường – Trưởng bộ phận Thú y và An toàn sinh học, BAF – thì điểm mấu chốt của mô hình cao tầng là khả năng kiểm soát an toàn sinh học gần như tuyệt đối. Toàn bộ chuồng nuôi hoạt động theo nguyên lý áp suất âm, và không khí tươi từ bên ngoài trước khi đưa vào chuồng phải đi qua một hệ thống lọc khí bốn lớp. Đặc biệt, lớp lọc tinh thứ ba có khả năng giữ lại và ngăn chặn các virus có kích thước lớn hơn 0,3µm, một cơ chế được thiết kế đặc biệt để kiểm soát các loại virus nguy hiểm như dịch tả heo châu Phi và tai xanh.
Ngay cả việc kiểm soát phương tiện vận chuyển cũng được số hóa: hệ thống rửa xe hoàn toàn tự động sử dụng áp lực cao và sau đó là công nghệ sấy xe để khử trùng đặc biệt, nhằm loại bỏ hoàn toàn mầm bệnh trên phương tiện. Để bảo vệ sức khỏe người lao động, quy trình tắm sát trùng truyền thống đã được thay thế bằng quy trình tắm bằng xà bông có kiểm soát, tự động quản lý quy trình tắm của công nhân, loại bỏ việc sử dụng các chất sát trùng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe.
Bên cạnh đó, áp lực môi trường cũng được giải quyết bằng công nghệ khử mùi ba cấp. Hệ thống này không chỉ loại bỏ mùi hôi bằng dung dịch khử mùi và khử axit mà còn tiêu diệt đến 99,9% mầm bệnh trong luồng khí thải, hướng tới phát triển chăn nuôi xanh bền vững.
Xây dựng xương sống số quốc gia
Cuộc chuyển đổi số không chỉ dừng lại ở quy mô trang trại mà còn vươn tới cấp độ quản lý quốc gia. Theo ông Võ Quốc Trung – Quản lý phát triển sản phẩm Nông nghiệp xanh, tập đoàn VNPT – thì VNPT đang đồng hành các cơ quan nhà nước, như Cục Chăn nuôi và Thú y, để xây dựng nền tảng cơ sở dữ liệu quốc gia về chăn nuôi.
Nền tảng này đóng vai trò then chốt trong việc quản lý toàn bộ chuỗi ngành: từ việc cấp mã, kê khai giống vật nuôi, cơ sở nuôi, đến kiểm dịch, giám sát dịch bệnh, và quản lý qua các khâu sơ chế trước khi ra thị trường. Cơ sở dữ liệu này không chỉ phục vụ mục đích truy xuất nguồn gốc sản phẩm, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của người tiêu dùng về thực phẩm an toàn và rõ ràng xuất xứ, mà còn là công cụ quan trọng để các cán bộ quản lý có thể dự báo, dự đoán tình hình và xây dựng, thay đổi chính sách phù hợp cho từng giai đoạn.
Tuy nhiên, để chuyển đổi số thành công trên diện rộng, các chuyên gia nhấn mạnh rằng cần có sự đồng bộ giữa việc phát triển hạ tầng (như 5G) và đặc biệt là cơ chế chính sách. Cần có những chính sách hỗ trợ để nông dân và hợp tác xã quy mô nhỏ, những người không có đủ vốn đầu tư bài bản ban đầu, có thể tham gia vào nền tảng số chung, đảm bảo hài hòa lợi ích của doanh nghiệp lớn, nhà nước và người nông dân.
