Cần sự chủ động từ doanh nghiệp để khai thác hiệu quả "mỏ vàng” dữ liệu

Theo đó, ngày 30/11/2024, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Luật Dữ liệu đã được đại đa số các đại biểu Quốc hội tán thành, nhất trí biểu quyết thông qua, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025. Luật Dữ liệu có 5 Chương, 46 Điều quy định về dữ liệu số; xây dựng, phát triển, bảo vệ, quản trị, xử lý, sử dụng dữ liệu số; Trung tâm dữ liệu quốc gia; Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia; sản phẩm, dịch vụ về dữ liệu số; quản lý nhà nước về dữ liệu số; quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động về dữ liệu số.

Một điểm đáng chú ý trong luật là quy định dữ liệu là tài nguyên quốc gia; Nhà nước sẽ có chính sách huy động mọi nguồn lực để làm giàu và khai thác dữ liệu một cách hợp pháp, đồng thời xác lập quyền sở hữu dữ liệu như một loại tài sản theo quy định của pháp luật dân sự. Đặc biệt, trong các tình huống khẩn cấp liên quan đến quốc phòng, an ninh, phòng chống khủng bố, doanh nghiệp và cá nhân có trách nhiệm cung cấp dữ liệu theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà không cần sự đồng ý của chủ thể dữ liệu.

Bên cạnh đó, theo Luật, việc quản lý, phát triển các sản phẩm, dịch vụ mới về dữ liệu sẽ góp phần thiết lập thị trường dữ liệu, thúc đẩy chuyển đổi số trong các ngành, các lĩnh vực của nền kinh tế, chuyển đổi phương thức giao tiếp giữa cơ quan nhà nước với tổ chức, cá nhân và các quan hệ xã hội trên môi trường số; sàn dữ liệu là nền tảng cung cấp tài nguyên liên quan đến dữ liệu để phục vụ nghiên cứu, phát triển khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo; cung cấp các sản phẩm, dịch vụ liên quan đến dữ liệu phục vụ phát triển kinh tế - xã hội; là môi trường để giao dịch, trao đổi dữ liệu và các sản phẩm, dịch vụ liên quan đến dữ liệu. Luật cũng quy định một số loại dữ liệu không được phép giao dịch.

Kỳ vọng Luật Dữ liệu sẽ giúp Việt Nam bước vào kỷ nguyên số một cách vững chắc, bảo đảm sự phát triển bền vững của nền kinh tế số trong tương lai, không ít ý kiến cho rằng, các doanh nghiệp đã chờ đợi Luật về dữ liệu từ lâu. Khi dữ liệu được xem như tài nguyên, việc có khung pháp lý phù hợp để quản lý, bảo vệ và khai thác hiệu quả là ưu tiên hàng đầu. Để khai thác hiệu quả "mỏ vàng dữ liệu" trong bối cảnh Luật Dữ liệu có hiệu lực, doanh nghiệp cần có chiến lược tiếp cận chủ động, không chỉ nhằm tuân thủ quy định pháp luật mà còn để tận dụng lợi thế cạnh tranh. Một chiến lược dữ liệu bài bản, vừa tuân thủ quy định vừa khai thác hiệu quả, sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ giảm thiểu rủi ro mà còn tạo dựng lợi thế cạnh tranh bền vững trong kỷ nguyên số.

Chia sẻ quan điểm về vấn đề này, ông Nguyễn Đình Thắng, Phó Chủ tịch Hội Tin học Việt Nam nhấn mạnh, dữ liệu chính là nguồn tài nguyên quý giá và nếu không có dữ liệu, trí tuệ nhân tạo (AI) cũng khó hoạt động hiệu quả, mỗi cá nhân cũng là một kho dữ liệu. Trong thời đại số, dữ liệu không chỉ là nền tảng mà còn là công cụ thúc đẩy phát triển kinh tế. Luật Dữ liệu sẽ giúp định hướng việc sử dụng dữ liệu đúng quy định, bảo đảm quyền lợi cho cả doanh nghiệp và cá nhân.

“Dữ liệu là mỏ vàng cần được khai thác đúng cách, các doanh nghiệp thương mại và bán lẻ cần tận dụng dữ liệu để gia tăng hiệu quả kinh doanh. Tuy nhiên, khi sử dụng dữ liệu, cần tuân thủ quy định pháp luật để tránh rủi ro và phát triển bền vững”, ông Nguyễn Đình Thắng chia sẻ.

Đồng quan điểm, TS Đặng Thị Thu Huyền, Trưởng khoa Luật, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành nhấn mạnh, một trong những mục tiêu của Luật Dữ liệu là tạo nền tảng cho nền kinh tế số; bảo vệ dữ liệu cá nhân và quyền lợi người tiêu dùng; khuyến khích chuyển đổi số và các ứng dụng công nghệ bảo mật; đồng thời xây dựng môi trường dữ liệu an toàn và minh bạch cho tất cả các tổ chức và doanh nghiệp. Luật Dữ liệu sẽ tạo ra hành lang pháp lý quan trọng cho nền kinh tế số. Điều đó đòi hỏi các doanh nghiệp cần chủ động nghiên cứu luật để bảo đảm tuân thủ quy định, bảo vệ dữ liệu của khách hàng và tránh các rủi ro pháp lý.

Theo TS Đặng Thị Thu Huyền, Luật Dữ liệu không chỉ là công cụ bảo vệ dữ liệu cá nhân và quyền lợi người tiêu dùng mà còn khuyến khích chuyển đổi số, xây dựng môi trường dữ liệu an toàn, minh bạch. Doanh nghiệp cần sẵn sàng để thực hiện đúng luật, từ đó tận dụng dữ liệu một cách hợp pháp và hiệu quả.