Cần tăng thu nhập khả dụng cho người tiêu dùng

Trong bối cảnh xuất khẩu dự báo gặp khó khăn do tác động chính sách thuế đối ứng thì đầu tư công và tiêu dùng nội địa trở thành trụ cột tăng trưởng quan trọng của năm 2025.

Tuy nhiên, theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), quý 1 năm 2025, tiêu dùng trong nước tuy tăng khá - đạt 7,45% nhưng sức mua nội địa chưa đạt như kỳ vọng, chưa hồi phục hoàn toàn so với giai đoạn trước dịch COVID-19. Nhu cầu mua sắm hàng hóa còn dè dặt, người tiêu dùng có tâm lý thận trọng chi tiêu trước những bất ổn về kinh tế toàn cầu.

Từ thực tế trên, ông Nguyễn Bá Hùng - Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng ADB Việt Nam cho rằng: cùng với giảm thuế VAT hỗ trợ sức mua của người dân, biện pháp tích cực hơn nên thực hiện là tăng cường cải cách hỗ trợ để tăng thêm thu nhập cho người dân. Trong đó cần thực hiện đồng bộ các giải pháp, ngay cả các khoản chi cho đầu tư công cũng tạo tác động lan tỏa. Nguồn lực này thực chất đưa vào hoạt động đầu tư, sản xuất kinh doanh, qua đó tăng được thu nhập cho người dân.

Tuy vậy, để tăng thu nhập thực tế cho người dân, ông Nguyễn Bá Hùng cho rằng, cần thực hiện hiệu quả một số gói giải pháp chính sách lớn liên quan đến phát triển nguồn nhân lực và hỗ trợ doanh nghiệp phát triển.

Thứ nhất, đào tạo kỹ năng tay nghề, nâng cao trình độ cho người lao động để góp phần nâng cao năng suất lao động, hỗ trợ lao động chuyển đổi nghề nghiệp sang các công việc ở những ngành, lĩnh vực khác. Ngoài ra, cần triển khai các chính sách hỗ trợ về an sinh xã hội thông qua việc hỗ trợ cho những người mất việc làm hoặc trong quá trình chuyển việc để có thể duy trì được cuộc sống.

Theo Cục Thống kê, chất lượng cung lao động hiện còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng cho cầu lao động của một thị trường lao động hiện đại, linh hoạt, bền vững và hội nhập. Cả nước có 28,8% lao động qua đào tạo, có bằng chứng chỉ, thiếu cả về số lượng và trình độ chuyên môn kỹ thuật, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao.

Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp ở một số ngành nghề trọng điểm như điện tử, công nghiệp hỗ trợ, bán dẫn… đang thiếu hụt lực lượng lao động lành nghề, kỹ sư. Đặc biệt, một số ngành công nghệ cao thu nhập của kỹ sư khá cao.

Thứ hai, theo ông Nguyễn Bá Hùng, Chính phủ có thể kết hợp các biện pháp linh hoạt nhằm thúc đẩy các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, qua đó góp phần nâng cao thu nhập của người dân.

Vẫn theo Cục Thống kê, ở khu vực chính thức, quý 1 năm nay, tổng số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động cả nước lên hơn 72,9 nghìn doanh nghiệp (trong đó 36,4 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới; 36,5 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động - tăng 54,8% so với cùng kỳ năm 2024). Trong khi tổng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường là 78,8 nghìn doanh nghiệp (số doanh nghiệp tạm ngừng 61,4 nghìn doanh nghiệp; gần 11,5 nghìn doanh nghiệp ngừng hoạt động và gần 5,9 nghìn doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể).

Như vậy, khu vực doanh nghiệp không những thu hút, tạo việc làm mới cho nền kinh tế, tạo cơ hội cho lao động phi chính thức dịch chuyển sang mà đang có số lượng nhất định rút lui khỏi thị trường. Theo Cục Thống kê, thực tế này đòi hỏi tiếp tục cải cách thể chế, cắt giảm thủ tục hành chính và chính sách hỗ trợ đột phá đối với doanh nghiệp tư nhân - khu vực lâu nay thu hút và giải quyết việc làm cho lực lượng lớn lao động.

Bên cạnh đó, việc triển khai thực hiện Nghị quyết 18 về tinh gọn bộ máy cũng như trong quý tới tiếp tục sáp nhập cấp tỉnh cũng như bỏ cấp huyện khoảng vài trăm nghìn người khu vực công dịch chuyển sang khu vực tư đặt ra yêu cầu về chính sách hỗ trợ, đào tạo lại đối với lực lượng này để thích ứng sang môi trường mới.

Ông Nguyễn Bá Hùng nhấn mạnh, trong các chương trình hỗ trợ, những chính sách giúp tăng thu nhập của người dân thường tạo ra hiệu ứng lan toả mạnh mẽ hơn. Tuy vậy, mấu chốt vẫn là thúc đẩy sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó cải thiện đời sống người dân, kích thích chi tiêu mua sắm sẽ tác động tích cực đến cầu tiêu dùng nội địa, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế một cách bền vững.