CEO Vietjet Nguyễn Thị Phương Thảo và tham vọng bay toàn cầu

Mới đây, Forbes Asia đã công bố danh sách những nữ doanh nhân thành đạt trong kinh doanh ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Năm nay, danh sách này chỉ giới hạn 25 nhân vật.

Trong số 25 cái tên được nhắc đến, Việt Nam có đến 2 đại diện. Cùng với bà Trần Thị Lệ - CEO của Công ty Cổ phần Thực phẩm NutiFood, CEO hãng hàng không Vietjet Nguyễn Thị Phương Thảo cũng nằm trong danh sách này.

Theo giới thiệu của Forbes, bà Nguyễn Thị Phương Thảo đã làm nên lịch sử trong ngành một kinh doanh thường dẫn dắt bởi nam giới. "Bà Thảo là người phụ nữ duy nhất thành lập và điều hành một hãng hàng không riêng", Forbes mô tả. Bà Thảo là nữ tỷ phú tự thân đầu tiên của Việt Nam và nữ tỷ phú tự thân giàu nhất Đông Nam Á với tài sản 2,5 tỷ USD.

Khởi nghiệp đã xác định phải "làm ăn lớn"

Sinh trưởng trong một gia đình Hà Nội gốc, năm 17 tuổi, bà Thảo đi du học đại học ngành Kinh tế tài chính và sớm nổi tiếng trong cộng đồng với bảng thành tích học tập xuất sắc và tài kinh doanh thiên bẩm.

Khi còn là sinh viên năm thứ 2, bà đã bước vào thương trường. Khi ấy thị trường Đông Âu thiếu thốn hàng tiêu dùng, mọi thứ đều khan hiếm nên bà kinh doanh đủ thứ, từ hàng điện tử, máy tính, máy fax đến băng đĩa, đồng hồ, hàng nông sản từ các nước châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, HongKong (Trung Quốc) sang Đông Âu. Đồng thời, bà cũng đưa về Việt Nam những mặt hàng thị trường khan hiếm và cần thiết như phân bón, sắt thép, thiết bị…

Vốn liếng của CEO Vietjet bấy giờ chủ yếu là chữ tín và sự lao động chăm chỉ của bản thân. “Khi thấy mình chăm chỉ và có trách nhiệm thì các đối tác phân phối lớn sẽ chọn là đại lý để phân phối hàng cho họ nên mình không cần phải có nhiều vốn. Do mình làm việc rất hiệu quả và trung thực, ví dụ thị trường giá cả hay biến động thì mình làm việc trung thực theo cách ngày nào giá bao nhiêu, và doanh thu ngày hôm đấy tương ứng với giá hôm đấy mình đều thông báo cho người ta rất cẩn thận, nên người ta có niềm tin, và thấy được làm việc với mình hiệu quả, doanh thu lợi nhuận đảm bảo tốt.”

Có một điểm đặc biệt sau này trở thành “đặc tính” kinh doanh của bà Thảo, đó là bà không có hứng thú “làm chuyện cò con”. Xưa đến nay bà chưa bao giờ làm nhỏ. Các công ty người ta chung nhau một container, thì bà phải làm một lúc cả trăm container. Hoặc nếu chở hàng bằng đường sắt, người ta chỉ dùng một toa tàu thì bà dùng đến cả đoàn tàu.

Nhờ khởi nghiệp thành công và có niềm tin, chỉ sau 3 năm khi mới 21 tuổi, bà đã có 1 triệu USD đầu tiên (thời đó là rất lớn) nhờ kinh doanh các loại hàng điện tử, máy văn phòng, máy fax và cao su tự nhiên. Với số vốn này, bà Thảo chuyển sang kinh doanh những mặt hàng công nghiệp như sắt thép, máy móc, phân bón và một số loại hàng hóa khác.

Bà Thảo đầu tư về Việt Nam khá sớm, với hai lĩnh vực tài chính và bất động sản. Trên cương vị nào bà cũng để lại dấu ấn và đều rất thành công. Những cán bộ dưới quyền của bà Thảo, đa số là đàn ông, đều khâm phục sức làm việc phi thường của bà. Còn nhân viên nữ thì luôn coi bà như một thần tượng để phấn đấu. Với bà Thảo, một ngày bắt đầu từ 5h sáng và kết thúc vào 2h sáng hôm sau là chuyện bình thường.

Khá kín tiếng nên thông tin về bà Thảo không có nhiều song chỉ cần nhìn lại con đường mà người phụ nữ này đã đi qua, ai cũng có thể cảm nhận được sự quyết liệt và nhạy bén trong kinh doanh. Không chỉ thế, ở cuộc sống thường nhật, được biết bà Thảo là người rất sôi nổi trong các hoạt động đoàn thể và từ thiện.

Người làm nên lịch sử trong ngành hàng không

Trong lịch sử 116 năm của ngành hàng không, những nữ phi công đã hiếm, nữ CEO của một hãng hàng không lại càng hiếm hơn. Bà Nguyễn Thị Phương Thảo của Việt Nam đã làm nên một kỳ tích trong lịch sử ngành hàng không vốn thuộc về phái mạnh khi là nữ doanh nhân duy nhất khởi nghiệp và điều hành một hãng hàng không thương mại của riêng mình – Vietjet Air.

Thành tựu đó giúp bà Nguyễn Thị Phương Thảo trở thành một đại diện tiêu biểu trong danh sách Những nữ doanh nhân quyền lực nhất năm nay – tôn vinh những người dám thách thức và phá vỡ mọi rào cản.

Bà Thảo là nữ tỷ phú tự thân đầu tiên của Việt Nam với tài sản trị giá 2,5 tỷ USD và là nữ tỷ phú tự thân giàu có nhất Đông Nam Á. Hiện tại, bà đang lên kế hoạch mua thêm máy bay để tận dụng lợi thế từ sự bùng nổ thị trường du lịch hàng không trong khu vực và đưa Vietjet ra toàn cầu. Để đạt được mong muốn ấy, bà Thảo sẽ phải vượt qua những trở ngại tới từ cơ sở hạ tầng của Việt Nam, tình trạng thiếu phi công trên thế giới và những quy định trong ngành hàng không.

CEO Vietjet đã và đang chứng minh rằng bà có thể vượt qua những rào cản. Vietjet Air, hãng hàng không thành lập năm 2007 hiện đã chuyên trở lượng khách nội địa nhiều hơn cả hãng hàng không quốc gia Vietnam Airlines. Bà Thảo đã thu hút sự chú ý của toàn thế giới tới hãng hàng không của mình và tới đất nước Việt Nam quê hương với những bước đi táo bạo của mình.

Từ một vài chặng bay nội địa khi mới ra mắt, Vietjet đã dần mở rộng khai thác 80 tàu bay trên 120 điểm đến. "Chiến lược của chúng tôi là mở rộng mạng bay tới các thị trường trong bán kinh 2.500 dặm. Như thế chúng tôi có thể phát triển các căn cứ, từ đó phục vụ một nửa dân số thế giới", bà Nguyễn Thị Phương Thảo chia sẻ.

Năm 2017, Vietjet đã niêm yết cổ phiếu tại sàn giao dịch chứng khoán TP Hồ Chí Minh với vốn hóa thị trường 1,4 tỷ USD. Năm tiếp theo, Vietjet vận chuyển 23 triệu hành khách, chiếm 46% thị phần ở Việt Nam, tương đương một nửa số khách mà AirAsia - hãng hàng không giá rẻ hàng đầu châu Á vận chuyển năm ngoái. Vietjet đang phát triển nhanh hơn cả AirAsia.

Doanh thu Vietjet đã tăng 27% lên 54 nghìn tỷ đồng (tương đương 2,3 tỷ USD) trong năm 2018, trong khi đó doanh thu của AirAsia chỉ tăng 9% lên 10,6 tỷ ringgit (tương đương 2,5 tỷ USD). Năm nay, Vietjet kỳ vọng phát triển hơn nữa, dự kiến chuyên chở 30 triệu hành khách, tăng 30% so với năm ngoái. "Ngay khi bắt đầu, chúng tôi đã định vị Vietjet là hãng hàng không của khu vực và quốc tế", bà Thảo chia sẻ. Năm 2010, AirAsia từng ký kết hợp tác với Vietjet với mong muốn tham gia vào thị trường hàng không nội địa Việt Nam, tuy nhiên không thành công.

"Vượt rào" cùng Vietjet

Mấu chốt thành công của Vietjet là bán vé với giá rẻ. Chi phí vận hành tính theo số ghế cung ứng trên mỗi km của Vietjet là 2,3 cent – mức được đánh giá là hiệu quả trong ngành. Con số này của AirAisa là 3,1 cent. Vietjet nhắm tới việc thu hút được nhiều hành khách hơn nữa khi họ đón dòng máy bay Airbus A321neo.

Mặc dù vậy, các máy bay của Vietjet trung bình chỉ lấp đầy 88%. Nói về những thách thức liên quan đến hoạt động điều hành, bà Thảo cho biết: "Nó tương ứng với nhiều yếu tố không xác định cần giải quyết và cần giải quyết tất cả cùng lúc. Có nhiều câu hỏi cần trả lời và chỉ cần 1 câu hỏi không tìm được câu trả lời, bạn chắc chắn sẽ thất bại".

Châu Á là mảnh đất màu mỡ cho sự mở rộng của Vietjet: Hiệp hội hàng không IATA dự kiến nhu cầu về du lịch hàng không tại châu Á Thái Bình Dương – thị trường du lịch phát triển nhanh nhất thế giới sẽ tăng gấp đôi trong 2 thập kỷ tới, thêm 2,8 tỷ hành trình mỗi năm.

Du lịch tại Việt Nam cũng đang bùng nổ, nhờ sự gia tăng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu. Các sân bay của nước này đón 106 triệu hành khách trong năm 2018, tăng 13% so với năm ngoái. Con số đó gồm 16 triệu khách nước ngoài, tăng 20% so với năm trước đó. Để đáp ứng nhu cầu phát triển, Vietjet đã đặt 386 máy bay mới gồm 200 chiếc từ Boeing và 186 chiếc từ Airbus.

Việc mở rộng nhanh chóng của Vietjet mang lại kết quả tốt. Cổ phiếu của công ty đã tăng gấp đôi kể từ khi IPO năm 2017, đưa giá trị thị trường đạt 3 tỷ USD – lớn thứ 2 Đông Nam Á chỉ sau Singapore Airlines.

Thách thức lớn nhất của bà Thảo sẽ là làm sao để "hạ cánh" được ở nhiều điểm đến khác nhau tại châu Á. Để hạ cánh ở nhiều điểm quốc tế hơn, những hãng hàng không như Vietjet thường hợp tác với các đơn vị nội địa.

Một rào cản khác với Vietjet là cơ sở hạ tầng. Tại Việt Nam, hầu hết các sân bay lớn đều đang quá tải. Riêng sân bay Tân Sơn Nhất phải đón 38 triệu hành khách trong năm 2018, trong khi khả năng của nó chỉ là 28 triệu người. Tình trạng đông đúc như vậy cũng diễn ra tại sân bay Đà Nẵng, Nha Trang và Hà Nội.

Một khó khăn nữa là sự nổi lên của những đối thủ cạnh tranh trong nước. Cuối năm ngoái, Việt Nam có 174 máy bay thương mại đăng ký thuộc 4 hãng hàng không. Đầu năm nay, Bamboo Airways trở thành hãng hàng không thứ 5 của nước này và gần đây Vingroup cũng vừa tiết lộ kế hoạch ra mắt Vinpearl Air.

Việc thiếu phi công cũng rất đáng lo ngại. Theo Boeing, ngành công nghiệp hàng không sẽ cần 650.000 phi công mới trong 20 năm tới trong đó 244.000 người là của châu Á Thái Bình Dương và Trung Đông là 64.000 người.

Riêng bà Thảo không hề cảm thấy lo lắng. Ngoài việc nỗ lực lấp đầy chỗ trên các chuyến bay, lợi nhuận Vietjet có thể tăng nhờ việc mua máy bay với giá rẻ sau đó bán lại cho các công ty cho thuê.

Mục tiêu của bà Thảo là lần thứ 2, tạo ra một cột mốc lịch sử mới cho ngành hàng không, biến Vietjet trở thành hãng hàng không toàn cầu "made in Vietnam".

"Nếu thành lập một hãng hàng không ở châu Âu, chúng tôi có thể bay tới mọi đất nước từ đây. Với lợi thế cạnh tranh về dịch vụ, máy bay, khả năng quản lý, chi phí và cung cấp những dịch vụ mới, tôi hoàn toàn tự tin Vietjet có thể cạnh tranh ở những thị trường khác, châu Âu hoặc Mỹ".