Chìa khóa cho doanh nghiệp Việt Nam chinh phục thị trường châu Âu

Trong bối cảnh địa chính trị và thương mại toàn cầu có nhiều biến động, cộng với rủi ro cơ hội tiếp cận thị trường Hoa Kỳ bị thu hẹp do các biện pháp phòng vệ thương mại và rào cản kỹ thuật ngày càng siết chặt, châu Âu nổi lên như một thị trường chiến lược với tiềm năng lớn, nhu cầu ổn định và sự cởi mở đặc biệt dành cho các sản phẩm xanh, bền vững. Tuy nhiên, để thâm nhập hiệu quả vào thị trường này, doanh nghiệp Việt Nam cần phải sẵn sàng đối mặt với hàng loạt các tiêu chuẩn xanh ngày càng nghiêm ngặt.

Trước thực tế đó, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), với sự hỗ trợ của các chuyên gia đến từ EY Việt Nam, đã tổ chức Khóa đào tạo chuyên sâu “Cập nhật cho doanh nghiệp các tiêu chuẩn xanh áp dụng đối với hàng hóa xuất khẩu vào thị trường châu Âu”. Khóa đào tạo thu hút sự tham gia của đông đảo lãnh đạo và đại diện doanh nghiệp.

Khóa đào tạo nhằm mục đích hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam kịp thời thích ứng và tận dụng cơ hội mở rộng xuất khẩu sang thị trường châu Âu. Chương trình cung cấp thông tin cập nhật về các tiêu chuẩn xanh quan trọng tại thị trường châu Âu và các quy định liên quan đến phát thải, bao bì, và chuỗi cung ứng bền vững.

Phát biểu khai giảng khóa đào tạo, bà Lê Thị Thu Thủy - Phó Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp (VCCI) nhấn mạnh, khóa đào tạo là cơ hội quý báu để các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam trang bị kiến thức, kỹ năng cần thiết để đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao từ thị trường châu Âu, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng.

“Việc tham gia khóa đào tạo này không chỉ giúp doanh nghiệp nắm bắt các quy định mới mà còn tạo điều kiện để họ kết nối và chia sẻ kinh nghiệm với các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực, từ đó xây dựng một mạng lưới hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình chuyển đổi xanh. Chúng tôi tin rằng, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và sự đồng hành của các tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam sẽ có những bước tiến vững chắc trên con đường phát triển bền vững”, bà Lê Thị Thu Thủy chia sẻ.

Chia sẻ về tầm quan trọng của khóa đào tạo, ông Nguyễn Việt Long - Phó Tổng Giám đốc, EY Việt Nam, Giảng viên chính của khóa đào tạo cho biết, thỏa thuận Xanh châu Âu và các tiêu chuẩn đi kèm như CBAM, ESPR, FTF, EPR không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam tái định vị chuỗi giá trị theo hướng bền vững.

“Tại khóa đào tạo này, chúng tôi không chỉ cung cấp kiến thức cập nhật về các quy định mới nhất mà còn đi sâu vào hướng dẫn thực hành, giúp doanh nghiệp đánh giá hiện trạng, xác định lộ trình chuyển đổi và tích hợp hiệu quả các yếu tố ESG và kinh tế tuần hoàn vào hoạt động kinh doanh và quản trị”, ông Nguyễn Việt Long chia sẻ.

Đồng thời, ông cho rằng, việc hiểu rõ và tuân thủ các tiêu chuẩn này là yếu tố then chốt để đảm bảo khả năng cạnh tranh, mở rộng thị trường xuất khẩu và thu hút nguồn vốn đầu tư bền vững. Ông cũng cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp Việt Nam trên hành trình chuyển đổi xanh.

Nội dung trọng tâm của Khóa đào tạo bao gồm: Thứ nhất, tổng quan về Thỏa thuận Xanh châu Âu (The European Green Deal - EGD). Giới thiệu bối cảnh quy định liên quan đến ESG tại EU và mục tiêu đầy tham vọng của Thỏa thuận Xanh châu Âu trong việc thúc đẩy trung hòa phát thải khí nhà kính vào năm 2050.

Thứ hai, hướng dẫn thực hiện Tiêu chuẩn phát triển bền vững ESG. Các doanh nghiệp xuất khẩu cần thực hiện triển khai chuyển đổi và công bố thông tin về phát triển bền vững để đáp ứng được các yêu cầu ngày càng nghiêm ngặt đối với hàng hóa xuất khẩu vào thị trường châu Âu. Doanh nghiệp sẽ được hướng dẫn về quy trình 6 bước trong chuyển đổi và báo cáo về ESG, bao gồm tìm hiểu, đánh giá hiện trạng ESG, lập kế hoạch và tích hợp ESG, theo dõi và lập báo cáo ESG. Lợi ích và rủi ro khi tích hợp ESG cũng được làm rõ.

Thứ ba, cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (Carbon Border Adjustment Mechanism – CBAM). Giới thiệu về CBAM, phạm vi áp dụng (đặc biệt trong các ngành bị tác động trước tiên như xi măng, sắt thép, nhôm, phân bón, điện, khí hydro), lộ trình triển khai (giai đoạn chuyển tiếp 2023-2025, giai đoạn chính thức từ 2026), và hướng dẫn tổng quan cách lập báo cáo CBAM. Doanh nghiệp xuất khẩu cần cung cấp các thông tin chi tiết về quy trình sản xuất, lượng phát thải (trực tiếp và gián tiếp), và chi phí carbon đã nộp tại nước xuất khẩu (nếu có).

Thứ tư, quy định về Thiết kế Sinh thái cho Sản phẩm Bền vững (Ecodesign for Sustainable Products Regulation – ESPR). Nhấn mạnh mục tiêu làm cho sản phẩm xanh hơn, tuần hoàn hơn, và tiết kiệm năng lượng hơn thông qua các yêu cầu thiết kế sinh thái. ESPR mở rộng phạm vi áp dụng sang nhiều nhóm sản phẩm vật lý (sắt, thép, nhôm, dệt may, đồ nội thất, v.v.) và giới thiệu các yêu cầu cốt lõi như độ bền, khả năng nâng cấp, sửa chữa, tái chế. Một điểm nổi bật là việc giới thiệu Hộ chiếu Số cho Sản phẩm (Digital Product Passport - DPP) để cải thiện tính minh bạch và truy xuất thông tin vòng đời sản phẩm.

Thứ năm, chiến lược “Từ Trang trại đến Bàn ăn” (Farm to Fork Strategy – FTF): Giới thiệu về chiến lược FTF như một cấu phần cốt lõi của Thỏa thuận Xanh EU nhằm giải quyết toàn diện các thách thức liên quan đến chuỗi cung ứng thực phẩm bền vững. Mục tiêu của FTF bao gồm đảm bảo an ninh lương thực, duy trì tiêu chuẩn cao về an toàn và chất lượng, giảm thiểu tác động môi trường, và các mục tiêu cụ thể về giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, thuốc kháng sinh, và tăng diện tích canh tác hữu cơ vào năm 2030. Các lĩnh vực chịu tác động bao gồm nông nghiệp, sản xuất phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, chế biến thực phẩm, logistics, và bán lẻ.

Thứ sáu, trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (Extended Producer Responsibility – EPR). Trách nhiệm của nhà sản xuất/nhập khẩu được mở rộng tới giai đoạn thải bỏ sản phẩm. Khung pháp lý EPR tại Việt Nam được quy định chi tiết tại Luật Bảo vệ môi trường 2020 và các Nghị định, Thông tư liên quan. Doanh nghiệp có trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì hoặc thu gom, xử lý chất thải theo tỷ lệ và quy cách bắt buộc hoặc đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam. Khóa học sẽ hướng dẫn quy trình tuân thủ EPR, đăng ký, kê khai và báo cáo trên Cổng thông tin EPR Quốc gia.

Doanh nghiệp tham dự sẽ được hướng dẫn xây dựng lộ trình chuyển đổi phát triển bền vững và cung cấp thông tin và nguồn tham chiếu về các quy định chính của Thỏa thuận Xanh châu Âu. Ngoài ra, trong khóa đào tạo, các chuyên gia cũng chia sẻ kinh nghiệm về các giải pháp chuyển đổi phù hợp.