Trong một thế giới ngày càng phẳng, việc đưa sản phẩm “Made in Vietnam” vươn ra biển lớn không còn là giấc mơ xa vời, nhưng cũng chưa bao giờ là hành trình dễ dàng.
Làm sao để chuẩn hóa sản phẩm, kết nối mạng lưới khu vực và tận dụng chuyển đổi số cùng ESG như những “giấy thông hành” để vào thị trường cao cấp, đang là những câu hỏi cần được giải đáp.
.jpg)
Diễn đàn Doanh nghiệp đã có cuộc trò chuyện cùng ông Dương Tiến Dũng, Giám đốc Công ty New Chamber of Commerce. Ông hiện giữ vai trò Đại diện của Asia Small Business Federation (ASBF) tại Việt Nam và Asia CEO Community – Hanoi Chapter.
- Thưa ông, đâu là rào cản cốt lõi mà SME địa phương phải vượt qua để có thể phát triển ra thị trường toàn cầu?
Tôi cho rằng rào cản lớn nhất của SME Việt Nam khi ra thị trường toàn cầu không phải là thiếu sản phẩm, mà là chưa đủ “độ phù hợp” với thị trường quốc tế.
Các SME Việt Nam đang đối mặt với ba thách thức khi hội nhập thị trường quốc tế: Thứ nhất, thiếu sự sẵn sàng theo chuẩn thị trường quốc tế. Thứ hai, hạn chế về năng lực tiếp cận thị trường và mạng lưới khu vực. Thứ ba, tư duy khởi nghiệp còn ngắn hạn và phân mảnh
SME Việt Nam mạnh về sản xuất nhưng còn yếu về tư duy thị trường, xây dựng thương hiệu và chuẩn hóa theo tiêu chuẩn toàn cầu. Thế giới ngày nay không mua “hàng giá rẻ”, mà mua giá trị, niềm tin và câu chuyện thương hiệu.
Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp vẫn đi ra thế giới một cách đơn độc, thiếu hệ sinh thái hỗ trợ và mạng lưới quốc tế. Trong khi đó, toàn cầu hóa không phải là cuộc chơi cá nhân, mà là cuộc chơi của liên kết và chuẩn mực.
- Từ kinh nghiệm triển khai, ông có thể chia sẻ một số ví dụ cụ thể, minh họa rõ nhất cách mô hình “Asia Priority Access" đã giúp một doanh nghiệp Việt Nam giải quyết đồng thời cả bài toán về tiêu chuẩn, tiếp cận thị trường và phát triển bền vững?
Từ kinh nghiệm triển khai “Asia Priority Access", chúng tôi nhận thấy giá trị lớn nhất của mô hình này nằm ở khả năng giải quyết đồng thời nhiều “nút thắt” mà SME Việt Nam thường gặp, thay vì xử lý từng vấn đề rời rạc.
Một ví dụ điển hình là một doanh nghiệp FMCG Việt Nam trong lĩnh vực thực phẩm chế biến muốn mở rộng sang thị trường ASEAN như Malaysia. Trước hết, về tiêu chuẩn, doanh nghiệp này có sản phẩm tốt nhưng chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu của thị trường Hồi giáo và hệ thống phân phối quốc tế. Thông qua hệ sinh thái ASBF, doanh nghiệp được tư vấn chuẩn hóa quy trình, bao bì, truy xuất nguồn gốc và từng bước tiếp cận chứng nhận Halal, ESG ở mức phù hợp với quy mô SME.
Tiếp theo, về tiếp cận thị trường, thay vì tự tìm đối tác một cách rủi ro, doanh nghiệp được kết nối trực tiếp với các nhà phân phối và nền tảng bán hàng xuyên biên giới trong mạng lưới ASBF tại Malaysia và Singapore. Điều này giúp họ rút ngắn đáng kể thời gian thử nghiệm thị trường và giảm chi phí.
Cuối cùng, về phát triển bền vững, doanh nghiệp không chỉ xuất khẩu một đơn hàng, mà được định hướng xây dựng thương hiệu dài hạn: câu chuyện nguồn gốc Việt Nam, yếu tố trách nhiệm xã hội và mô hình tăng trưởng phù hợp với năng lực tài chính.
- Vai trò của đổi mới sáng tạo và ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) được coi như những tấm “vé thông hành” trong bối cảnh hiện nay. Theo ông, làm thế nào để thuyết phục được phần lớn các SME vốn tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn, chủ động đầu tư từ sớm vào những lĩnh vực dài hạn và có vẻ tốn kém này?
Trên thực tế, các nhà nhập khẩu, hệ thống bán lẻ và nền tảng phân phối quốc tế hiện nay đã đặt ra tiêu chuẩn rất rõ ràng về truy xuất nguồn gốc, môi trường, lao động, minh bạch quản trị và đổi mới sản phẩm. Doanh nghiệp Việt Nam không đầu tư sớm vào những yếu tố này thì đơn giản là không được chọn, hoặc chỉ có thể bán ở phân khúc thấp, biên lợi nhuận mỏng.
Vì vậy, thuyết phục SME hiệu quả nhất là chỉ ra rằng: đổi mới sáng tạo và ESG chính là “giấy thông hành để vào kênh bán”. Làm đúng yêu cầu giúp doanh nghiệp được lên kệ, ký hợp đồng dài hạn, giữ đơn hàng ổn định và giảm rủi ro bị loại khỏi chuỗi cung ứng. Ngược lại, không đáp ứng thì dù giá tốt cũng không có cơ hội.
- Ông đánh giá như thế nào về vai trò của chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI) trong việc hiện thực hóa đưa các SME vươn ra toàn cầu?
Nhìn về tương lai, tôi cho rằng chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ là đòn bẩy then chốt giúp hiện thực hóa khẩu hiệu “Asia to the World”, đặc biệt đối với các thị trường mới nổi như Việt Nam.
Trước hết, chuyển đổi số giúp thu hẹp khoảng cách quy mô. SME Việt Nam không cần trở thành doanh nghiệp lớn để đi ra toàn cầu; họ cần trở thành doanh nghiệp minh bạch, chuẩn hóa và kết nối được số hóa. Từ truy xuất nguồn gốc, quản trị chuỗi cung ứng, thương mại điện tử xuyên biên giới đến quản lý khách hàng, nền tảng số giúp doanh nghiệp đáp ứng nhanh các yêu cầu của thị trường quốc tế với chi phí thấp hơn rất nhiều so với trước đây.
Tiếp theo, AI giúp SME đi nhanh hơn và chính xác hơn. AI không chỉ là công nghệ, mà là công cụ hỗ trợ ra quyết định: phân tích nhu cầu thị trường, tối ưu giá, dự báo đơn hàng, cá nhân hóa marketing và giảm rủi ro khi mở rộng sang thị trường mới.
Tóm lại, với các thị trường mới nổi như Việt Nam, chuyển đổi số và AI không phải là lựa chọn xa xỉ, mà là con đường ngắn nhất để xâm nhập thị trường quốc tế. Trong tầm nhìn của ASBF, công nghệ chính là chiếc cầu giúp doanh nghiệp châu Á vượt qua rào cản quy mô, tiếp cận thị trường toàn cầu và bước ra thế giới một cách tự tin và bền vững.
Trân trọng cảm ơn ông!
