“Chìa khóa” đột phá cho doanh nghiệp khởi nghiệp

Các dự án tham gia Chương trình khởi nghiệp Quốc gia 2023

Thông điệp của Chính phủ về tinh thần khởi nghiệp được truyền tải tới cộng đồng khởi nghiệp trong năm qua, đó là: “Đẩy mạnh khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo một cách tổng thể, toàn diện, hướng tới Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo khu vực và thế giới”.

Cải thiện thứ hạng

Theo Báo cáo Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu năm 2023 (Global Innovation Index - GII 2023), Việt Nam có sự cải thiện thứ hạng, từ vị trí 48 lên 46 trên 132 quốc gia, vùng lãnh thổ về đổi mới sáng tạo toàn cầu, đứng thứ 4 trong khu vực ASEAN và nằm trong top dẫn đầu của các nền kinh tế đang phát triển. Hiện nay đầu tàu của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo vẫn là Thủ đô Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh.

Trong đó, Thành phố Hồ Chí Minh đứng trong nhóm 81-90 thuộc Top 100 thị trường startup mới nổi của toàn cầu (theo Báo cáo Hệ sinh thái Khởi nghiệp Toàn cầu của Startup Genome). Ngày 24 tháng 6 năm 2023, Quốc hội đã phê duyệt Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh, với các chính sách ưu đãi về thuế, chính sách thử nghiệm sản phẩm mới và các khoản tài trợ không hoàn lại từ ngân sách nhà nước cho hoạt đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp. Chính sách này nhận được sự ủng hộ và kỳ vọng rất lớn của cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo sẽ tạo sự đột phá cho môi trường khởi nghiệp của Việt Nam.

Cũng trong năm 2023, Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO) đã ghi nhận Việt Nam thuộc nhóm quốc gia đạt được những tiến bộ lớn nhất về hệ sinh thái khởi nghiệp trong thập kỷ qua. Đầu tư cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo vẫn giữ được mức phát triển tương đối tốt so với khu vực ASEAN (có 56 dự án, tổng vốn đầu tư gần 500 triệu USD trong 06 tháng đầu năm 2023). Việt Nam có 4 kỳ lân nổi lên được biết đến, đó là: VNG, VNLife, MoMo, Sky Mavis.

Đến nay, nước ta đang có khoảng 3.800 doanh nghiệp khởi nghiệp; trên 140 trường đại học, viện nghiên cứu tổ chức hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo với các vườn ươm, trung tâm, câu lạc bộ hỗ trợ khởi nghiệp. Nhiều doanh nghiệp, tập đoàn lớn, kiều bào ở nước ngoài đã tích cực tham gia vào hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.

Chiến lược bài bản

Mặc dù đã đạt được những kết quả bước đầu đáng khích lệ, nhưng do xuất phát điểm chậm hơn nên hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam vẫn còn có khoảng cách so với một số nước trong khu vực và trên thế giới. Mặt khác, cũng như tình trạng chung của khu vực và thế giới, Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn “mùa đông gọi vốn”, các nhà đầu tư quốc tế ngày càng thận trọng hơn, đa dạng hóa danh mục đầu tư, quản lý rủi ro chặt chẽ hơn. Vì vậy, để công cuộc khởi nghiệp đổi mới sáng tạo phát triển hiệu quả, thực chất đòi hỏi Việt Nam phải có chiến lược bài bản, thực hiện có trọng tâm, trọng điểm.

Phát biểu tại Techfest - Whise 2023, Thủ tướng Phạm Minh Chính, người đứng đầu Chính phủ Việt Nam đã khẳng định quan điểm xuyên suốt của Chính phủ là lấy người dân, doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu và là động lực, nguồn lực của khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Thủ tướng đã nhấn mạnh đến 05 giải pháp cần tập trung: đổi mới mạnh mẽ tư duy, nhận thức, hành động; triển khai khoa học, bài bản và có trọng tâm, trọng điểm; huy động mọi nguồn lực tham gia; xây dựng văn hóa và tinh thần khởi nghiệp cho thế hệ trẻ; xác định khởi nghiệp đổi mới sáng tạo là nhiệm vụ của các cấp, các ngành, các địa phương, cơ quan, đơn vị, cả hệ thống chính trị, của toàn dân.

Việt Nam đang được kỳ vọng là điểm đến hấp dẫn khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của khu vực và thế giới; địa điểm hấp dẫn cho thử nghiệm các ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo hay mô hình kinh doanh. 04 lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cần được tập trung ưu tiên: công nghệ thông tin, an ninh mạng, dịch vụ kỹ thuật số như công nghệ tài chính, thương mại điện tử, logistics…; công nghệ y tế, giáo dục; công nghệ môi trường và năng lượng; nông nghiệp công nghệ cao cần hướng tới phát triển bền vững, tác động tích cực tới môi trường, xã hội. Để Việt Nam tiếp tục có những “kỳ lân” tầm cỡ, doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cần được đặt vào trung tâm, tạo điều kiện tốt nhất cho doanh nghiệp phát triển.