Gửi bình luận
Để tiếp cận thị trường quốc tế, các doanh nghiệp phải đi từng bước, tận dụng các sàn thương mại điện tử như Alibaba và tham gia các hội chợ quốc tế, cũng như hội chợ trong nước.
Việt Nam có nền kinh tế có độ mở lớn và nhiều hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương. Theo ông Đỗ Quốc Hưng – Phó Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường nước ngoài, Bộ Công thương – Việt Nam đã đạt tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hơn 786 tỷ đô la trong năm 2024, trong đó kim ngạch xuất khẩu đạt hơn 400 tỷ đô la. Tuy nhiên, 70% tổng kim ngạch xuất khẩu vẫn tập trung vào các thị trường trọng điểm như Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và ASEAN. Thực trạng này đặt ra một vấn đề cấp bách: nếu các thị trường này có bất kỳ điều chỉnh chính sách về thuế quan, môi trường hoặc biến động suy thoái làm giảm nhu cầu tiêu dùng, xuất khẩu của Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp nói riêng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Do đó, đa dạng hóa thị trường trở thành một chiến lược sống còn.
Đối với các quốc gia Bắc Âu như Thụy Điển, Đan Mạch, Phần Lan, Na Uy và Iceland, đây không chỉ là những nền kinh tế phát triển mạnh mẽ mà còn có yêu cầu rất cao về chất lượng sản phẩm và ưu tiên các giá trị xã hội, môi trường. Xu hướng tiêu dùng tại khu vực này đang thay đổi nhanh chóng, tập trung vào yếu tố bền vững, bảo vệ môi trường và sản xuất có trách nhiệm.
Ông Per Ljungblad - Quản lý phát triển ngành hàng Sợi tự nhiên Khu vực Đông Nam Á, tập đoàn IKEA - nhận định rằng trong bối cảnh thị trường đầy biến động hiện nay, cần thiết phải đa dạng hóa nguồn cung và Việt Nam đóng một vai trò quan trọng trong việc xây dựng chuỗi cung ứng bền vững hơn. Ông Per cũng nhấn mạnh rằng khách hàng châu Âu mong đợi IKEA cung cấp nhiều lựa chọn bền vững hơn, ví dụ như nhựa tái chế và các vật liệu phát triển nhanh có lượng khí thải CO₂ thấp. Các vật liệu như tre và lục bình, vốn dồi dào ở Việt Nam, đã được IKEA sử dụng hơn 30 năm và được khách hàng châu Âu xem là bền vững.
Để giảm sự phụ thuộc vào một số quốc gia nhất định và có thêm lựa chọn tìm nguồn cung, IKEA xem Việt Nam là một giải pháp, nhưng điều quan trọng là nguyên liệu thô phải được tìm nguồn cung ứng tại địa phương.
Ông Huỳnh Lê Đại Thắng - Ủy viên Ban Chấp hành Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ thành phố Hồ Chí Minh (Hawa), Giám đốc công ty đồ gỗ Nghĩa Sơn - cũng chia sẻ về những thách thức lớn mà ngành gỗ Việt Nam đang đối mặt. Theo ông Thắng, từ ngày 31 tháng 12 năm nay, toàn bộ sản phẩm gỗ xuất khẩu sang châu Âu phải tuân thủ chuẩn EUDR, tức là phải truy xuất nguồn gốc gỗ đến tận nơi, và nếu không thực hiện được, hải quan có thể hủy hàng, đây là một quy định rất nghiêm ngặt.
Mỹ Latinh, với dân số hơn 650 triệu dân, phần lớn là dân số trẻ, và tầng lớp trung lưu tăng nhanh, tạo ra nhu cầu tiêu dùng lớn cho đồ uống, thực phẩm, dệt may, da giày và đồ điện tử. Mặc dù kim ngạch thương mại Việt Nam với khu vực này còn khiêm tốn, nhưng Việt Nam và một số nước Mỹ Latinh đã tham gia các hiệp định thương mại như CPTPP (bao gồm Mexico và Chile), tạo lợi thế lớn cho xuất khẩu.
Bà Veronica Alcaraz Silva – Trưởng Đại diện Coppel Việt Nam - chia sẻ rằng 70% dân số Mexico có thu nhập rất thấp và đang tìm kiếm những sản phẩm chất lượng tốt với giá cả phải chăng. Đây là lý do chính mà Coppel đến Việt Nam. Bà Veronica cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của chứng nhận xuất xứ (Certificate of Origin) để tận dụng CPTPP, vì đôi khi các nhà cung cấp Việt Nam vẫn mua nguyên liệu thô từ Trung Quốc, điều này ảnh hưởng đến việc tuân thủ các quy định.
Bà Veronica cũng chia sẻ những thông tin đáng mừng về giao vận, khi hàng hóa có thể gửi từ Việt Nam đến Mexico qua Lazaro Cardenas, Manzanillo với thời gian từ 4 đến 6 tuần. Về tiêu chuẩn, thị trường Mexico không quá tập trung vào nhiều chứng chỉ mà chỉ cần tuân thủ NOM (tiêu chuẩn quốc gia Mexico), điều này khá đơn giản.
Khu vực Trung Đông, gồm 16 quốc gia với hơn 400 triệu dân, là một thị trường xuất khẩu tiềm năng nhờ mức sống cao, thu nhập lớn và vị trí chiến lược. Nhu cầu về các sản phẩm Halal tại đây đang tăng rất mạnh.
Ông Mirash Basheer – Giám đốc May Exports Việt Nam, Tập đoàn Lulu (một chuỗi siêu thị và đại siêu thị hàng đầu với hơn 280 siêu thị tại sáu quốc gia Trung Đông) - cho biết Việt Nam được coi là một trong những đối tác chiến lược chính cho hoạt động tìm nguồn cung ứng của Lulu. Việt Nam có thể dễ dàng cạnh tranh với các quốc gia láng giềng như Trung Quốc về giá cả, và về chất lượng, có thể cạnh tranh với tất cả các quốc gia châu Á khác mà Lulu đang tìm nguồn cung. Đặc biệt, Việt Nam là quốc gia đầu tiên ký hiệp định CEPA với UAE. Hiệp định này mang lại lợi thế cho 90% sản phẩm sẽ đến thị trường Trung Đông với thuế suất bằng 0 hoặc rất thấp.
Ông Mirash cho biết Lulu đang tìm nguồn cung hơn 300 sản phẩm khác nhau từ Việt Nam sang thị trường Trung Đông và cả Ấn Độ. Mặc dù trước đây có một chút khó khăn trong việc tìm kiếm sản phẩm Halal từ Việt Nam, nhưng hiện tại đã có sự tăng trưởng đáng kể nhờ các phát triển mới và sự ra đời của các cơ quan Halal mới tại Việt Nam.
Canada, một thành viên chủ chốt trong CPTPP, được xem là thị trường phát triển với yêu cầu cao về chất lượng, bền vững và minh bạch trong chuỗi cung ứng. Xuất khẩu của Việt Nam sang Canada đã tăng trưởng nhanh chóng (khoảng 20%), đạt gần 5 tỷ đô la, nhưng vẫn còn khiêm tốn so với tiềm năng.
Ông Michel Verdy – Chủ tịch Hiệp hội Quebec – Việt Nam - nhấn mạnh Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), được ký năm 2018, cung cấp quyền tiếp cận ưu đãi và một khuôn khổ cho dịch vụ, đầu tư, cùng các tiêu chuẩn xã hội và môi trường giữa Canada và Việt Nam mà không giới hạn thời gian. Theo ông Verdy, tiềm năng lớn nhất cho doanh nghiệp Việt Nam tại Canada nằm ở một số lĩnh vực trọng điểm. Đó là lĩnh vực công nghệ cao (trí tuệ nhân tạo, hàng không vũ trụ, trò chơi điện tử), nơi lực lượng lao động trẻ, có kỹ năng công nghệ của Việt Nam phù hợp với ngành công nghiệp của Canada.
Lĩnh vực công nghệ sạch và năng lượng xanh cũng mang lại cơ hội hợp tác lớn khi cả hai khu vực đều cam kết hành động vì khí hậu. Ngoài ra, ông Verdy còn đề cập đến tiềm năng to lớn trong chuyển đổi kỹ thuật số và thương mại điện tử, nông sản và hải sản, dệt may, trang phục và giày dép, đồ nội thất và trang trí, cùng với du lịch, giáo dục và giao lưu văn hóa.
Tuy nhiên, ông Huỳnh Lê Đại Thắng thẳng thắn thừa nhận rằng các doanh nghiệp nhỏ, thậm chí rất nhỏ, thực sự khó tiếp cận thị trường quốc tế do yêu cầu lớn từ các tập đoàn đa quốc gia. Quy mô nhỏ khiến doanh nghiệp khó đáp ứng các yêu cầu khắt khe về giá cả, chất lượng và đặc biệt là vấn đề bền vững như kiểm soát khí thải, chất thải, hóa chất và ảnh hưởng môi trường mà các tập đoàn lớn ví dụ như IKEA đòi hỏi. Ông Thắng khuyên rằng các doanh nghiệp nhỏ có thể làm nhà cung cấp phụ (sub-supplier) cho các doanh nghiệp lớn hơn, nhưng bản thân họ cũng phải đáp ứng các tiêu chuẩn.
Để tiếp cận thị trường quốc tế, ông Thắng gợi ý các doanh nghiệp phải đi từng bước, tận dụng các sàn thương mại điện tử như Alibaba và tham gia các hội chợ quốc tế, cũng như hội chợ trong nước. Ông Thắng cũng nhấn mạnh rằng doanh nghiệp phải định lượng sức của mình, không nên tham vọng tham gia các tập đoàn đa quốc gia nếu quy mô quá nhỏ, thay vào đó nên tìm kiếm các doanh nghiệp nhỏ lẻ hơn. Quan trọng nhất là khi muốn gia nhập thị trường nào, doanh nghiệp phải tìm hiểu thật kỹ về thị hiếu, kiểu dáng sản phẩm, tiêu chuẩn và quy định của thị trường đồng thời phải có sự đầu tư bài bản.
