Chính sách tài khoá mở rộng chỉ nên thực hiện đến hết năm nay

Phát biểu tại Hội thảo “Phát huy và nâng cao hiệu quả các nguồn lực tài chính phát triển kinh tế đất nước trong bối cảnh mới”, ông Nguyễn Như Quỳnh, Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Tài chính, Bộ Tài chính nhận định,kinh tế thế giới thời gian tới cũng có triển vọng tích cực. Tại Mỹ, tăng trưởng quý 1/2024 đạt khoảng 1,4% và quý 2/2024 đạt khoảng 2,8%. Đối với các nước như: Trung Quốc, Malaysia và Thái Lan cũng có sự cải thiện tích cực.

Kinh tế Việt Nam trong thời gian qua cũng đạt được những kết quả tích cực và các tổ chức quốc tế cũng có những dự đoán tích cực vào kinh tế Việt Nam. Ngân hàng Thế giới (WB) nâng cao dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2024 và dự báo Việt Nam sẽ tăng trưởng khoảng 5,5% trong 2024 và tiếp tục nằm trong một quốc gia có tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới..

Mặc dù nền kinh tế đang có dấu hiệu phục hồi nhưng Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Tài chính nhận định vẫn tiềm ẩn rất nhiều khó khăn, rủi ro bất ổn.

Thứ nhất, căng thẳng, rủi ro do xung đột vũ trang, rủi ro chính trị, địa chính trị trên toàn cầu từ các cuộc chiến tranh Ukraine- Nga, cuộc chiến ở Trung Đông hay phong trào Houthi.

Thứ hai, áp lực trả nợ công của nhiều nước trên thế giới ở mức cao ảnh hưởng đến sự phục hồi kinh tế, đặc biệt Mỹ, Nhật Bản.

Thứ ba, xu hướng thắt chặt chính sách tiền tệ của các nước và giữ lãi suất cao dài hơi.

Thứ tư, xu thế bảo hộ thương mại tăng lên để bảo vệ của các nền sản xuất trong nước. Các quốc gia lớn như Mỹ tăng thuế đối với rất nhiều mặt hàng từ Trung Quốc. Điều này cũng sẽ gây ảnh hưởng đến thương mại toàn cầu.

Thứ năm, sự phát triển mạnh mẽ của các liên minh công nghệ.

Thứ sáu, định chế tài chính toàn cầu có sự suy yếu, các nước cũng có những động thái trừng phạt như đẩy Nga khỏi hệ thống thanh toán toàn cầu.

Thứ bảy, rủi ro về an ninh phi truyền thống như các vấn đề về tị nạn, biến đổi khí hậu, môi trường, nước biển dâng cao, sự bùng nổ dân số. Đây cũng là một trong số những thách thức trong thời gian tới.

Thứ tám, tụt hậu kinh tế của các nước phát triển do không tự chủ về công nghệ và rơi vào bẫy thu nhập trung bình.

"Trong khi đó, kinh tế Việt Nam còn nhiều thách thức như thị trường vốn, thị trường bất động sản chưa thực sự bền vững, giải ngân vốn đầu tư công còn chậm và ảnh hưởng đến hiệu quả về sử dụng vốn, sức ép, về tỷ giá, lạm phát... cũng một trong những vấn đề", ông Quỳnh nêu rõ.

Đặc biệt, theo ông Nguyễn Như Quỳnh, chính sách tài khoá mở rộng chỉ nên thực hiện đến hết năm nay.

“Bắt đầu từ năm 2025 mở ra một chu kỳ mới, chúng tôi không đề cập đến việc thắt chặt chính sách tài khoá mà khi một chu kỳ hoạt động sản xuất kinh doanh mới bắt đầu, khi doanh nghiệp trở lại bình thường sẽ điều chỉnh chính sách trở lại bình thường. Chẳng hạn, trước đây giảm thuế giá trị gia tăng 10% về mức 8%, nay quay trở lại 10%. Đây là những vấn đề, quan điểm cần có sự đồng thuận", ông Quỳnh nhấn mạnh.

Dẫn chứng một số quốc gia thực hiện chính sách tài khoá thắt chặt từ rất lâu, ông Quỳnh nêu rõ Singapore tăng thuế hàng hoá, dịch vụ từ 7% lên 8% năm 2023 và lên 9% 2024, hay Cộng hòa Séc năm 2024 tăng thuế thu nhập doanh nghiệp.

"Một số các quốc gia khác thực hiện chính sách tài khoá thắt chặt, vì vậy, chính sách tài khoá của Việt Nam từ năm 2025 sẽ cố gắng trở lại như bình thường", ông Quỳnh nêu rõ.

Đồng quan điểm, TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia, đánh giá, với chính sách tài khóa, khâu thực thi các chương trình, chính sách hỗ trợ còn chậm. Thể chế, pháp luật về đầu tư công, đầu tư, PPP chưa thực sự đồng bộ, thống nhất, đôi khi đa mục tiêu hoặc không rõ mục tiêu.

Cùng với đó, hiệu quả đầu tư khu vực Nhà nước còn thấp, giải ngân đầu tư công, các chương trình mục tiêu quốc gia và nhiều chương trình, gói hỗ trợ trong Chương trình phục hồi 2022-2023 còn chậm và không đồng đều.