Chuẩn hóa thị trường tài sản mã hóa: Cần sớm ban hành các thiết chế quản lý

Theo đó, việc ban hành Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa, đánh dấu bước đi đầu tiên đưa loại tài sản này ra khỏi “vùng xám” pháp lý – Đây không chỉ là “tấm vé hợp pháp” cho một dòng vốn đang chuyển dịch trên toàn cầu, mà còn là cơ hội chuẩn hóa dữ liệu, tăng thu ngân sách, bảo vệ nhà đầu tư và nâng cấp năng lực quản trị rủi ro tài chính theo thời gian thực.

Không chỉ có vậy, việc chính thức cho phép thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hóa cũng được kỳ vọng sẽ giúp hợp pháp hóa và quản lý chặt chẽ tài sản mã hóa, đảm bảo nghĩa vụ thuế được thực hiện đầy đủ, mở ra kênh huy động nguồn lực mới cho ngân sách, góp phần thúc đẩy tiến trình phát triển kinh tế số quốc gia, trở thành một trong những động lực tăng trưởng.

Mặc dù, Nghị quyết quy định rõ điều kiện phát hành, yêu cầu doanh nghiệp phát hành phải là pháp nhân tại Việt Nam và dựa trên tài sản thực; đồng thời thiết lập các chuẩn mực chặt chẽ đối với tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hoá,… tuy nhiên, chuyên gia cho rằng, để biến tài sản mã hóa từ tiềm năng thành động lực tăng trưởng, cần sớm ban hành các thiết chế quản lý chuyên trách.

Theo GS, TS Phan Trung Lý - nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, quy định pháp luật hiện hành mới dừng ở mức nguyên tắc, cần sớm ban hành các thiết chế quản lý chuyên trách để biến tài sản mã hoá từ tiềm năng thành động lực tăng trưởng “2 con số”.

“Các cơ quan quản lý cần cụ thể hoá khung pháp lý cho tài sản số và blockchain, làm rõ các định nghĩa liên quan đến tài sản số, quyền sở hữu, xử lý tranh chấp, nghĩa vụ thuế, bảo vệ người tiêu dùng và tiêu chuẩn an ninh mạng. Chính sách phải vừa đủ để bảo vệ, vừa linh hoạt để tạo điều kiện cho đổi mới” - GS, TS Phan Trung Lý nhấn mạnh.

Đồng thời cho hay, việc phát triển thị trường tài sản mã hóa cần bảo đảm an ninh, quyền con người và dữ liệu, phát triển sản phẩm số đi đôi với luật về dữ liệu cá nhân, an ninh mạng, chống rửa tiền - những yêu cầu phù hợp với tinh thần hoàn thiện Nhà nước pháp quyền (Nghị quyết 27-NQ/TW). Đặc biệt là nâng cao năng lực quản trị và nguồn nhân lực số để tận dụng blockchain và nền tảng số, Nhà nước cần đầu tư đào tạo, đổi mới cơ chế hành chính (quy trình số hóa), đồng thời tạo sân chơi công bằng cho tư nhân theo tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW.

Cùng quan điểm, liên quan vấn đề này, một số ý kiến cũng cho hay, hiện nay Nghị quyết 05/2025/NQ-CP mới chỉ dừng lại ở những quy định về thành lập, quản lý sàn giao dịch. Những quy định này cần nhưng chưa đủ cho một thị trường tài sản mã hóa thật sự.

Theo ông Trịnh Hà - chuyên gia chiến lược thị trường tại Exness Investment Bank, nếu được quản lý chặt chẽ, tài sản mã hóa sẽ là công cụ huy động vốn hiệu quả thời gian tới. Tuy nhiên, nếu lỏng lẻo, đây có thể trở thành cửa ngõ cho các hoạt động bất hợp pháp. Điểm này cần hết sức lưu ý.

Xoay quanh vấn đề đã nêu, trước đó, thông tin với báo chí, TS Trần Quý - Viện trưởng Viện Phát triển kinh tế số Việt Nam cũng bày tỏ, để Nghị quyết 05/2025/NQ-CP triển khai thành công, đòi hỏi sự chung tay của nhiều bên tham gia. Cơ quan quản lý cần hoàn thiện sớm các Thông tư - hướng dẫn, nghị định xử phạt, bộ tiêu chí an ninh thông tin, quy trình báo cáo/sao lưu chuẩn hóa; đồng thời, đối thoại thường xuyên với thị trường để điều chỉnh linh hoạt theo thực tiễn. Các tổ chức xin phép cung cấp dịch vụ nên chủ động liên danh ngân hàng - chứng khoán - công nghệ để đáp ứng chuẩn vốn, công nghệ và nhân sự; xây dựng văn hóa tuân thủ - an toàn - minh bạch ngay từ thiết kế sản phẩm.

Doanh nghiệp phát hành chỉ nên chọn mô hình token gắn tài sản thực, chuẩn bị bản cáo bạch kỹ lưỡng, quản trị dòng tiền, dữ liệu xuyên suốt vòng đời tài sản.

Nhà đầu tư nước ngoài cần sớm mở tài khoản VND chuyên dùng, tổ chức lưu trữ chứng từ và luồng tiền chuẩn mực để tận dụng lợi thế của đơn vị tiên phong. Với nhà đầu tư trong nước họ ưu tiên lưu ký/giao dịch qua sàn được cấp phép, theo dõi mốc 6 tháng sau khi có sàn đầu tiên để chuyển dịch thói quen, tránh rủi ro pháp lý.