Hạ tầng số Việt Nam phát triển rất nhanh, giá hợp lý, song các doanh nghiệp vẫn loay hoay vì thiếu quyết tâm và kỹ năng số.
Đánh giá về tiến trình phát triển hạ tầng số quốc gia, ông Nguyễn Đình Thắng - Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam – tại Hội thảo VDCA Conference 2025 chủ đề “Hạ tầng & Giải pháp công nghệ cho doanh nghiệp truyền thông – công nghệ Việt Nam” cho biết, hạ tầng số của Việt Nam đang phát triển rất nhanh và tích cực, chuyển từ giai đoạn khởi động sang giai đoạn phát triển mạnh. Ông Thắng giải thích điều này thể hiện qua việc Việt Nam có hệ thống cáp quang đã được nâng lên, mạng 5G gần như phủ khắp toàn quốc, bổ sung cáp quang biển, mở rộng các trung tâm dữ liệu lớn, và đưa các công nghệ mới như kết nối IoT cùng các hệ thống an ninh mạng vào sử dụng.

Theo ông Thắng, sự phát triển liên tục của hạ tầng số là động lực giúp nền kinh tế số quốc gia đạt mức tăng trưởng 20% và giúp xếp hạng chuyển đổi số của Việt Nam được nâng lên mức khoảng 70-71 trên thế giới.
Tuy nhiên, bà Võ Thị Trung Trinh - Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số TPHCM - dẫn một khảo sát của Bộ Thông tin & Truyền thông (nay là Bộ Khoa học và Công nghệ) vào cuối năm 2024, cho thấy chỉ khoảng 56% doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại TPHCM quan tâm tới chuyển đổi số và chỉ có 3,75% trong số đó đã ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động kinh doanh.
Bà Trinh khẳng định hạ tầng số Việt Nam nói chung và TPHCM nói riêng phát triển rất tốt, giá hợp lý so với các nước, do đó hạ tầng không phải là yếu tố cản trở. Bà chỉ ra sáu khó khăn chính mà DNNVV đang gặp phải, trong đó khó khăn đầu tiên và lớn nhất là nhận thức của lãnh đạo. Bà Trinh nhấn mạnh rằng thành công của chuyển đổi số phụ thuộc vào sự quyết tâm của người chủ doanh nghiệp, chứ không phải trình độ công nghệ.
Tiếp đến là vấn đề nhân lực và kỹ năng số, khi mà ngay cả TPHCM cũng thiếu nguồn nhân lực để triển khai thực hiện, do đó bà gợi ý doanh nghiệp nên mạnh dạn sử dụng các dịch vụ thuê ngoài thay vì cố gắng tuyển dụng nhân sự nội bộ.
Khó khăn thứ ba là chi phí và vốn đầu tư, thường quá lớn đối với DNNVV trong năm đầu tiên khi mà lợi ích chưa thấy rõ, khiến họ e ngại. Vấn đề thứ tư là lựa chọn công nghệ, khi doanh nghiệp thường chọn giải pháp theo lời mời chào thay vì chọn giải pháp thực thi gắn chặt với thay đổi mô hình kinh doanh.

Thứ năm là về hạ tầng công nghệ và dữ liệu. Nhiều doanh nghiệp có xu hướng tự mua máy tính để lưu trữ hoặc tự lập trung tâm dữ liệu, dẫn đến tốn kém, không phải thế mạnh của họ, và tạo ra dữ liệu rời rạc, không liền mạch. Cuối cùng là rủi ro an toàn thông tin và việc chưa gắn kết được mô hình kinh doanh với công nghệ số vào hoạt động, khiến nhiều doanh nghiệp bỏ cuộc sau năm đầu tiên chuyển đổi số.
Với vai trò là hiệp hội, ông Nguyễn Đình Thắng cho biết VDCA tập trung vào việc làm những điều căn bản, giúp doanh nghiệp Việt chuyển đổi số thành công trước khi theo đuổi các xu hướng công nghệ như AI hay tài sản số. Ông Thắng khái quát vai trò của VDCA là tạo ra sự kết nối, xúc tác và chia sẻ. Hội thực hiện việc kết nối ba bên: Nhà nước (chính sách, chiến lược), Doanh nghiệp (triển khai đầu tư và ứng dụng), và Công nghệ (phương tiện thực hiện). Ông Thắng nhấn mạnh VDCA thúc đẩy việc chia sẻ nguồn lực để cùng nhau làm được những điều lớn hơn, và đặc biệt là chia sẻ về mặt quyền lợi để tạo ra sự phát triển bền vững.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Hiếu Hoàng – Trưởng bộ phận Kiến trúc giải pháp, Amazon Web Service (AWS) Việt Nam - cho biết AWS đặt trọng tâm vào việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để thực hiện chuyển đổi số cho các doanh nghiệp Việt Nam. AWS đã có chương trình đào tạo khoảng hơn 100.000 kỹ sư chất lượng cao cho thị trường Việt Nam từ năm 2017 đến nay. Các hỗ trợ khác bao gồm duy trì cộng đồng AWS Study Group với hơn 45.000 thành viên, và chương trình đào tạo miễn phí "First Cloud Journey" với hơn 150 bài lab giúp rèn luyện kỹ năng xây dựng kho dữ liệu và kỹ năng số. AWS cũng hợp tác với khoảng gần 30 trường đại học tại Việt Nam để đưa các bộ môn về điện toán đám mây vào chương trình giảng dạy, nhằm kết nối giữa nhà trường và nhu cầu của doanh nghiệp.
Nhằm "bình dân hóa" chuyển đổi số, bà Võ Thị Trung Trinh chia sẻ Trung tâm Chuyển đổi số TPHCM đang thực hiện các sáng kiến hỗ trợ doanh nghiệp. Sáng kiến đầu tiên là mở Cổng Dữ liệu Mở của thành phố, chia sẻ dữ liệu dùng chung cho cộng đồng doanh nghiệp và sinh viên, kèm theo tài liệu hướng dẫn và đội ngũ kỹ thuật hỗ trợ sử dụng. Bà Trinh lưu ý rằng sinh viên hiện là nhóm sử dụng dữ liệu mở tích cực nhất cho các đề tài thực tập.
Sáng kiến thứ hai là tổ chức các buổi đào tạo và sinh hoạt chuyên đề nhằm đúc kết kinh nghiệm, tập trung vào việc Chính quyền số thúc đẩy chuyển đổi số tư nhân và các khóa đào tạo theo yêu cầu của doanh nghiệp. Các khóa đào tạo này hướng dẫn sử dụng các công cụ AI phổ quát, cách đặt câu lệnh và cách gán nhãn dữ liệu để nâng cao hiệu quả hoạt động.
“Sáng kiến thứ ba là hợp tác với các nhà mạng như VNPT và Viettel để cung cấp các nền tảng cho Trung tâm dùng thử, nhằm thu thập góp ý và đóng gói sản phẩm phù hợp, sau đó hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thông qua kênh của các hiệp hội”, bà Trinh cho biết.