Gửi bình luận
Theo chuyên gia, quy định về giao dịch chuyển tiền điện tử tại Trung tâm tài chính quốc tế từ 1.000 USD phải báo cáo cho thấy "thế khó" cho nhiều bên, với cả cơ quan quản lý lẫn nhà đầu tư.
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang lấy ý kiến Dự thảo Nghị định quy định về việc cấp phép thành lập và hoạt động ngân hàng, quản lý ngoại hối, phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố... tại Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam (TTTCQT).
Dự thảo bao gồm nhiều quy định, trong đó nội dung đề xuất một số quy định giới hạn dòng vốn và trách nhiệm quản lý tại Dự thảo Nghị định đang thu hút sự chú ý lớn. Bởi đây là một trong những điều kiện quan trọng để nhà đầu tư đánh giá về sự thuận tiện và mức độ hấp dẫn khi đầu tư - giao dịch tại TTTCQT.
Với mục tiêu tránh tình trạng dòng vốn từ phần còn lại của nền kinh tế trong nước chuyển vào TTTCQT rồi sau đó đầu tư ra nước ngoài, đi ngược với định hướng thu hút vốn về Việt Nam, cơ quan soạn thảo dự thảo nghị định đề xuất các thành viên thuộc TTTCQT sẽ không được huy động vốn từ tổ chức, cá nhân trong nước nếu những chủ thể này không phải là thành viên của trung tâm.
NHNN sẽ không thực hiện các chức năng can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt, tái cơ cấu hoặc cấp tín dụng đặc biệt đối với các thành viên của trung tâm, cũng như không cung cấp các nghiệp vụ ngân hàng trung ương cho các tổ chức này.
Dự thảo nghị định này cũng làm rõ trách nhiệm của đối tượng báo cáo và các bên có liên quan trong việc thực hiện những biện pháp phòng, chống rửa tiền. Việc phối hợp giữa Ngân hàng Nhà nước, Cơ quan giám sát TTTCQT, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng cùng các cơ quan hữu quan được xem là một yếu tố trọng yếu trong quản lý Nhà nước tại khu vực tài chính đặc thù này.
Đáng chú ý, nổi bật trong các quy định là quy định về báo cáo giao dịch chuyển tiền điện tử. Theo khoản 4 Điều 127 của bản dự thảo, các đối tượng báo cáo tại TTTCQT sẽ phải tuân thủ chế độ báo cáo như đối với các giao dịch chuyển tiền điện tử quốc tế.
Căn cứ Thông tư số 09/2023, các giao dịch chuyển tiền điện tử quốc tế có giá trị từ 1.000 USD trở lên, hoặc các giao dịch trong nước từ 500 triệu đồng trở lên, đều thuộc diện phải báo cáo phục vụ công tác phòng, chống rửa tiền.
Theo NHNN lý giải, hầu hết giao dịch tại Trung tâm Tài chính Quốc tế sẽ được thực hiện thông qua hệ thống thanh toán quốc tế như SWIFT, nên áp dụng chế độ báo cáo quốc tế cho toàn bộ giao dịch là cần thiết, nhằm kiểm soát rủi ro ngay từ đầu.
Sau khi TTTCQT đi vào vận hành thực tế, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiến hành đánh giá tổng thể về quy mô, số lượng, mức độ rủi ro và khả năng lưu trữ, khai thác thông tin của hệ thống dữ liệu phục vụ phòng, chống rửa tiền. Trên cơ sở đó, nếu cần thiết, các quy định về chế độ báo cáo sẽ được điều chỉnh để phù hợp hơn với thực tiễn hoạt động của Trung tâm Tài chính Quốc tế.
Đề xuất tại Dự thảo Nghị định của cơ quan soạn thảo cho thấy sự thận trọng bối cảnh Việt Nam vẫn đang nỗ lực để cân bằng vĩ mô và tự do hóa dòng vốn, hướng đến thực hiện các mục tiêu thúc đẩy thị trường tài chính, thu hút đầu tư, nhưng lại cũng phải cân nhắc bài toán nếu tự do hóa dòng vốn quá nhanh thì nền kinh tế có thể bị tổn thương trước khi đủ khả năng chống đỡ với các biến động bên ngoài.
Trước đó, nói về Trung tâm tài chính quốc tế, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng đã khẳng định, phát triển trung tâm tài chính quốc tế là nhiệm vụ chiến lược mang tầm vóc lớn, góp phần đưa Việt Nam hội nhập sâu rộng với thị trường tài chính toàn cầu. Tuy nhiên, để trung tâm tài chính không chỉ hình thành mà còn hoạt động hiệu quả, điều kiện tiên quyết là phải có hạ tầng tài chính hiện đại, hệ thống thể chế đồng bộ và một nền tài chính – ngân hàng đủ độ mở, nhưng vẫn giữ được tính ổn định.
Trên tinh thần đó, Ngân hàng Nhà nước đã và đang xây dựng nhiều chính sách then chốt, trong đó có lộ trình từng bước nới lỏng hoạt động ngoại hối, nâng cao khả năng thanh khoản, phát triển thị trường tiền tệ liên ngân hàng và thúc đẩy hệ sinh thái số trong lĩnh vực ngân hàng.
Tuy nhiên, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cũng nhấn mạnh rằng, dù mục tiêu mở cửa và thu hút dòng vốn là cấp thiết, nhưng vẫn phải song hành với đảm bảo an ninh tài chính, chủ quyền tiền tệ và an toàn hệ thống.
Với bối cảnh và mục tiêu xác lập rõ ràng, sự thận trọng của cơ quan quản lý là cần thiết.
Tuy nhiên, nhìn ở góc độ nhà đầu tư, giới chuyên môn nhìn nhận có khả năng quy định chưa thể hiện được tính hấp dẫn để tạo động lực thúc đẩy nhà đầu tư tham giao đầu tư, trở thành thành viên, giao dịch tại Trung tâm tài chính quốc tế.
TS Nguyễn Hoàng Hiệp, Chuyên gia Kinh tế nhận định với DĐDN, đề xuất quy định như nêu này có thể gây hạn chế sự quan tâm của nhà đầu tư với Trung tâm tài chính quốc tế và sẽ có nguy cơ chỉ các ngân hàng "chơi" với nhau.
Ở đây có 2 khía cạnh, theo chuyên gia, mong được cơ quan soạn thảo Dự thảo Nghị định đồng thời là nhà quản lý tiền tệ ngoại hối cân nhắc: Thứ nhất là các quy định cần xem xét sao cho vừa phù hợp với pháp luật Việt Nam, với chính sách và định hướng quản lý tiền tệ ngoại hối nhưng vừa phù hợp với cơ chế đặc thù cần có của một Trung tâm tài chính quốc tế đúng nghĩa.
Thứ hai, chuyên gia cho rằng chúng ta không thể vừa mong muốn" tập trung được nhiều định chế tài chính, ngân hàng, công ty dịch vụ tài chính và các sàn giao dịch tiền tệ, hàng hóa… được áp dụng các chính sách và khung pháp lý riêng, vượt trội, đặc thù hơn so với quy định hiện hành trong nước, phù hợp với thông lệ quốc tế để có thể triển khai được việc cung cấp các sản phẩm/dịch vụ tài chính, phi tài chính hiện đại cho khách hàng là thành viên khác trong TTTC, khách hàng trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam" như tờ trình Dự thảo nêu, vừa đặt ra quá nhiều "chốt chặn" khó khăn cho nhà đầu tư.
"Không chỉ về vấn đề quản lý ngoại hối, kiểm soát giao dịch chuyển tiền điện tử với các quy định chặt như Dự thảo đề xuất, chúng ta tới đây cũng sẽ phải thích ứng với rất nhiều vấn đề liên quan đến đảm bảo hoạt động hệ thống tiền tệ, phòng chống rửa tiền trước các mô hình giao dịch vô cùng mới mẻ khác tại Việt Nam như sàn giao dịch tiền điện tử... Do đó "chìa khóa" thông thoáng nhưng ngược lại phải đảm bảo an toàn chính là thử thách đầu tiên đối với nền tảng hình thành một TTTCQT hướng đến thành công", ông Nguyễn Hoàng Hiệp nhấn mạnh.
Về vấn đề quản lý ngoại hối, NHNN cho biết, theo quy định của Pháp lệnh Ngoại hối, chính sách quản lý ngoại hối được thực hiện nhằm tạo điều kiện thuận lợi và bảo đảm lợi ích hợp pháp cho tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động ngoại hối, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế; thực hiện mục tiêu của chính sách tiền tệ quốc gia, nâng cao tính chuyển đổi của đồng Việt Nam; thực hiện mục tiêu trên lãnh thổ Việt Nam chỉ sử dụng đồng Việt Nam… Tuy nhiên, mục đích thành lập TTTC tại Nghị quyết 222 là yêu cầu nới lỏng việc tự do chuyển đổi ngoại tệ, luân chuyển dòng vốn phục vụ giao dịch xuyên biên giới… Do đó, cần nghiên cứu khung pháp lý để vừa đảm bảo tính “tự do” trong phạm vi TTTC, vừa hạn chế tối đa rủi ro liên thông đến nền kinh tế nội địa.
