Có một dòng họ như thế

>> [VIỆT NAM HÙNG CƯỜNG]: “Hóa rồng” - bài học quý rút ra từ người Hàn Quốc

Họ lắng nghe lời dạy của tổ tiên, tu bổ miếu thờ dòng họ, không phải để đánh phấn cho tín ngưỡng. Bởi họ biết rằng sự hư vô hóa sẽ biến tất cả thành ra vô nghĩa. Giữ gìn tôn miếu, phục hồi tộc phả, thăm hỏi họ hàng cũng là hình thức giáo dục cho các thế hệ hôm nay và cả mai sau nhớ về nguồn cội.

Hành trình đi tìm họ Tạ

Hồi đầu những năm 90, TK 20, các ông Tạ Phan, Tạ Tâm Thành, Tạ Thái An (Giáo sư, Thượng tướng Hoàng Minh Thảo), Tạ Cao Sơn… thuộc một thế hệ những người tinh tế, hiểu được cái đẹp giản dị hiện tại như một vệt nắng đọng trong sân chùa, một bông hoa nhỏ nở trên bờ tường và cũng vô cùng kính ngưỡng quá khứ. Với họ Quá Khứ không phải là thứ có thể bán tống tháo đi như mốt thời trang mùa trước, mà phải nâng niu, chăm chút như cái bình cổ. Họ lắng nghe lời dạy của tổ tiên, tu bổ miếu thờ dòng họ, không phải để đánh phấn cho tín ngưỡng. Bởi họ biết rằng sự hư vô hóa sẽ biến tất cả thành ra vô nghĩa. Giữ gìn tôn miếu, phục hồi tộc phả, thăm hỏi họ hàng cũng là hình thức giáo dục cho các thế hệ hôm nay và cả mai sau nhớ về nguồn cội.

Lục lọi vào những ngóc ngách sự kiện, lần tìm trong các sắc phong, thần phả, văn bia miếu mạo đền thờ, xuống những tầng hầm mang mùi ẩm mốc của đống văn bản, tài liệu ở Viện Hán- Nôm và các thư khố quốc gia, gặp gỡ những con người thực… dần dần họ viết nên được bộ sách lịch sử họ Tạ,  khẳng định  họ này  có từ 3.700 năm trước. Bằng chứng là ở Phủ Điềm  thôn Điềm Xá, xã Minh Phượng,  huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên  nơi thờ Ngũ vị Đại vương , Nhị vị Thánh mẫu là những viễn tổ họ Tạ  đầu tiên đã giúp vua Hùng Huy Vương  đánh đuổi giặc Ân.

Ngày nay hai bên cửa đền còn lưu câu đối Hán Nôm “ Lục đại Hùng Triều mộng ứng tài hiền phù hộ quốc, Ngũ công Tạ tộc song toàn văn võ phá Ân binh”. Cụ Tạ Văn Vĩnh dịch nghĩa” Triều đại Hùng Vương thứ 6 tiên linh hiển báo có hiền tài giúp nước, Năm vị tướng công họ Tạ giỏi văn giỏi võ đánh thắng giặc Ân”. Thời Trưng Nữ Vương có vợ chồng cụ Tạ Thị Cẩm Nương.  dạy văn lẫn võ cho hai Bà Trưng nên được thờ trên bàn thờ sư phụ trong đền thờ Hai Bà Trưng ở Mê Linh, tỉnh Vĩnh Phú. Triều Đại Cồ Việt thì tướng quân Tạ Sùng Hy vì công cứu giá vua Đinh Tiên Hoàng nên được  sắc phong  Đại Vương. Sang đến nhà Trần, cụ Tạ Đại Lang đi sứ, được vua nhà Minh nể phục đức, tài, phong làm Lưỡng quốc Trạng nguyên. Các triều đại sau, họ Tạ vẫn có nhiều người tài học rộng, đỗ đạt cao,  hết lòng phụng sự quốc gia. Ngày nay, văn thì có giáo sư, Bộ trưởng Tạ Quang Bửu, võ thì có thượng tướng Hoàng Minh Thảo (tên thật là Tạ Thái An) đều là những người con ưu tú của dân tộc mang họ Tạ.

Thế là các bậc cao niên họ Tạ đã lặn lội từ đồng bằng đến vùng rừng núi, kết nối các chi tộc để thành lập Ban Liên lạc dòng họ Tạ Viêt Nam. Công việc gian nan, mất thời gian này đã  phát triển thành một nỗi ám ảnh. Thế nhưng con người không bao giờ làm việc hoàn hảo và hào hứng như khi họ được dẫn dắt bởi niềm tin tâm linh. Có vẻ như họ đã được tổ tiên phù hộ.

Ngày 5.2.2001, tại thôn Kiều Sơn, xã Chấn Hưng, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc, 123 đại biểu đại diện cho 5 tỉnh (Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Hà Tây, Hưng Yên, Quảng Ngãi) và 2 thành phố Hà Nội, Hải Phòng đã tổ chức Đại hội Ban Liên lạc dòng họ Tạ Việt Nam lần đầu tiên do ông Tạ Tâm Thành làm trưởng ban.

Sau đó 2 năm, Ban Liên lạc Dòng họ Tạ Việt Nam tổ chức Đại hội lần  2 ( nhiệm kỳ 2003-2005) tại thôn Bồng Mạc, xã Liên Mạc, huyện Mê Linh, tỉnh Vĩnh Phú. Lần này có 270 đại biểu  của 10 tỉnh thành tham dự. Ông Tạ Tâm Thành vẫn là trưởng ban. Mùa xuân năm 2017, trong cuộc gặp mặt của Ban Liên lạc Dòng họ Tạ Việt Nam 3 tỉnh Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa ở đền thờ Lưỡng quốc Trạng nguyên Tạ Đại Lang và 18 vị quận công, ông Tạ Văn Khá nêu nên quan điểm thành lập Hội Đồng họ Tạ Việt Nam. Rồi hai năm sau, Hội đồng Lâm thời họ Tạ Việt Nam ra đời do chính ông  làm chủ tịch. Hội đồng chủ trương mời các thành viên họ Tạ có tâm, có đức, có nhiệt tình tham gia vào Hội đồng họ Tạ các cấp, sẽ thành lập các CLB  doanh nghiệp, doanh nhân họ Tạ, CLB Phụ nữ ((gồm cả con dâu)  họ Tạ, CLB tuổi trẻ họ Tạ.

Thế rồi tuổi tác trôi qua như tiếng thở dài. Các cụ lão thành họ Tạ người thì  mắt đã chi chít nếp nhăn như những vết nứt trên đồ sứ cũ, người thì chỉ còn quan tâm đến sự vận hành và sự cân bằng tạm thời của lục phủ ngũ tạng. Riêng có trí tuệ vẫn còn sắc bén. Các cụ hiểu rằng có những cách nghĩ ngày xưa đã từng là tốt thì nay nhiều khi không còn phù hợp trong  một xã hội văn minh luôn đòi hỏi sự đổi mới. Lãnh đạo dòng họ bây giờ không nhất thiết phải là người am hiểu về tộc phả như một cuốn sách giáo khoa- :“Chúng tôi muốn có một “minh chủ” thời đại mới”- cụ Tạ Văn Khá nói. 

Từ doanh nhân đến Chủ tịch Họ

Vậy là trong suốt nhiều năm mang nỗi canh cánh trong lòng, lặng lẽ và kin đáo, các bậc lão thành họ Tạ đi tìm ”minh chủ”.  Vào một ngày mà ánh sáng lấp lửng lê bước giữa thu và đông (tháng 11. 2019),  có 5 cụ ở lứa tuổi mấp mé “bát thập” (mà nói phỏng theo thi hào Đỗ Phủ là cực kỳ hiếm) tìm đến văn phòng Hà Nội của ông Tạ Quyết Thắng, Tổng giám đốc Công ty Sơn Trường. Từ các phương tiện thông tin đại chúng và qua nghe ngóng cẩn thận, các cụ biết ông là một doanh nhân có tài, có tâm từ thiện, chỉ chưa biết có nhiệt tình với cả dòng họ Tạ không? Họ trịnh trọng ngỏ lời mời ông Thắng ra làm Chủ Tịch Hội đồng họ Tạ Việt Nam. Tuy nhiên, ông đã từ chối. Bởi lời đề nghị làm ông bối rối.

Thứ nhất, mặc dù đường nét ngang ngạnh ở cằm cho thấy ông là một người không chùn bước trước nguy hiểm, thế nhưng ông lại không thích đứng đưới ánh đèn sân khấu. Có kẻ gạ ông bỏ tiền mua một danh hiệu, ông chỉ cười nhạt. Tuy xếp đầu bảng trong hội nghề nghiệp của mình (Ngay cả doanh nghiệp Sơn Trường ông muốn nó sẽ thăng hoa âm thầm hơn là bay như chiếc diều sặc sỡ của nhũng ngọn gió hoang.) nhưng ở tầm cỡ quốc gia, ông vẫn chỉ là một người nổi tiếng theo kiểu mini. (Mãi khi ông tặng thành phố Hải Phòng cây câù trăm tỷ bắc qua dòng sông Tam Bạc thì tên ông mới bay khắp cả nước). Ông ghét phô trương một cách ồn ào. Khác với nhiều kẻ chẳng biết gì thì khẳng định, ông  biết rõ lại không nói gì hết.

Dù là đại gia nhưng ông là một con người  bình dân, tiếng chào cởi mở và cái bắt tay mặn mà. Ông có  tài sản kếch xù ( và không cần dùng vải điều để che phủ lên nguồn gốc của nó, bởi sự giàu có của ông  là phần thưởng của lao động sáng tạo, chăm chỉ cộng với  cần kiệm), mà không dùng thời gian để tiêu số tiền đó. (Ông không giống đa số người giàu có mua hàng hiệu như mua kẹo cao su, Người ta không thấy ông mặc  sơ mi may bằng vải cashmere mềm mại, đeo đồng hồ Piaget nạm kim cương, mang ví LouisVuitton. Thứ ông cho là xa xỉ duy nhất  là chiếc xe Mercedes con gái mua tặng để đi ngoại giao). Thời gian của ông là để suy nghĩ công việc, rèn luyện cơ thể theo một chế độ đặc biệt tự mình nghĩ ra. Tạ Quyết Thắng không phải kiểu giám đốc luôn thắt chặt dây an toàn. Mặc dù bây giờ ông đã có thể “rửa tay gác kiếm”, “kê gối cao nằm ngủ kỹ”, song ông không bị cuốn chìm vào sự tầm thường nhạt nhẽo của cái thường nhật. Ông thường tỉnh giấc  lúc 4 giờ sáng và bắt đầu lay cái trọng lượng thông minh của bộ óc để vắt ra ý tưởng mới. Ông chưa bao giờ thua chính mình mà chỉ thất bại trước…cơ chế! Đã sang tuổi U80, ông không có sự già nua xấu xí của một thân cây mục rỗng, thân hình chắc chắn như được làm bằng vật liệu siêu rắn. Ông luôn nói ra mồm rằng sẽ sống hơn 100 tuổi.

Thứ hai, ông là con người hành động, rất thành công  trong địa hạt vật chất hơn ở thế giới tinh thần. Nhiều ngày ông đi cả trăm cây số thăm các nhà máy của mình chứ chưa bao giờ làm  nhà lý luận xỏ đôi dép mềm quanh quẩn trong nhà. Ông thiếu cái sự uyển chuyển của người hoạt động xã hội. Trí nhớ của ông như xi măng lỏng, nó làm đông cứng tất cả những gì ông gửi nó giữ , chứ không sẵn sàng lật ngửa quan điểm như lộn trái chiếc găng tay. Ông chẳng có chút khẩu khiếu, trừ một ưu điểm  nói năng ngắn gọn, cụ thể,  khiến đầu người nghe không bị từ ngữ làm cho ù đặc  hay phát ngán ngẩm vì triết lý hão đi tìm cái chân thứ 5  con bò!

Dẫu vậy, đầu ông như vang vọng ra tiếng nói mơ hồ :” Trong cả đời người có một thời điểm cánh cửa mở cho định mệnh  ùa vào!”. Thế là ông trình với các trưởng lão họ Tạ xin được tham khảo ý kiến gia đình. Vợ ông nói rằng: “ Người ta nguồn gốc từ đâu, có tổ tiên trước rồi sau có mình”. Con ông thì dùng hình tượng người không có tổ có tông thì có khác gì cái mỏ neo kéo rê trên mặt cát, tìm mãi không nổi một chỗ để bám víu vào! Nghe rồi ông Tạ Quyết Thăng quay lại xin được lĩnh hội ý của các cụ trưởng lão họ Tạ trong một nhiệm kỳ 4 năm!

Sáng chủ nhật ngày 17.11.2019,  1000 đại biểu đại diện cho các chi tộc họ Tạ toàn quốc và ở nước ngoài đã “hành hương” về  Trung tâm hội nghị quốc tế Almaz Hà Nội dự Đại hội họ Tạ Việt Nam lần thứ ba. Trong bầu không khí thân mật, trí tuệ, trang trọng, họ đã bầu ra một cơ cấu điều hành có trách nhiêm, minh bạch với chủ tịch là Doanh nhân Tạ Quyết Thắng. Đại hội đã chọn Tộc ước, Tộc huy, Tộc kỳ và ra Nghị quyết định hướng  công tác xây dựng họ Tạ Việt Nam với phương châm “ Hướng về cội nguồn,Tri ân tổ tiên,Phát huy truyền thống, Đoàn kết phát triển”.

Mặc dù  đại dịch COVID  “giam” con người mất mấy năm, Đại hội thứ 3 cũng  đã kịp thành lập Ban dự án tôn tạo Phủ Điềm, nơi thờ Ngũ vị Đại Vương và Nhị vị Thánh Mẫu họ Tạ, và lên kế hoạch tri ân anh linh các bậc viễn tổ, sơ tổ, các vị tiền nhân; Cứu trợ đồng bào miền Trung trong cơn lũ lụt; Ủng hộ người dân họ Tạ phía Nam gặp khó trong cơn dịch dã; Xây nhà tình thương cho trẻ mồ côi… Tuy nhiên, theo đánh giá của chính người họ Tạ, thành công lớn nhất từ sự ra đời  Đại hôi họ Tạ Việt Nam  là sự gắn kết như đường được nấu với sữa của mọi con dân họ Tạ. Người  họ Tạ đã tự tìm đến nhau. Danh tính dòng họ đã tạo nên sự yêu thương, kể cả với các người không giống mình!