“Cởi” tư duy, mở cơ hội phát triển doanh nghiệp tư nhân

Với hơn 900.000 doanh nghiệp hiện có, doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm khoảng 98%, có nhiều đóng góp cho tăng trưởng kinh tế. Đây là lực lượng nòng cốt trong khu vực doanh nghiệp tư nhân Việt Nam.

TS Cấn Văn Lực - chuyên gia Kinh tế trưởng ngân hàng BIDV cho biết, theo tính toán của ông và các cộng sự, năm 2023, doanh nghiệp tư nhân đóng góp hơn 24,23% vào GDP, hộ kinh doanh đóng góp 24,25% vào GDP.

Với những đóng góp ngày càng lớn, nuôi dưỡng và phát triển doanh nghiệp tư nhân là yêu cầu quan trọng đảm bảo cho tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn tới cũng như mục tiêu phấn đấu tăng thêm ít nhất 1 triệu doanh nghiệp đến năm 2030 tại Chỉ thị số 10/CT-TTg về thúc đẩy phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa. Hiện thực hoá mục tiêu này, một trong những nhiệm vụ cần thiết cần ưu tiên thực hiện là khuyến khích hộ kinh doanh phát triển thành doanh nghiệp siêu nhỏ.

Theo TS Cấn Văn Lực, cả nước hiện có khoảng 5,2 triệu hộ kinh doanh, nhưng chỉ có khoảng 2,1 triệu hộ kinh doanh đăng ký kinh doanh và nộp thuế đầy đủ. Hơn 3 triệu hộ còn lại chưa đăng ký kinh doanh, chủ yếu nộp thuế khoán.

Cơ chế thuế khoán theo đánh giá của chuyên gia là nhanh, gọn nhưng không minh bạch, dễ tạo ra cơ chế xin - cho và dễ dẫn đến thất thu ngân sách.

Đồng quan điểm, bà Lý Kim Chi - Chủ tịch Hội Lương thực thực phẩm TP Hồ Chí Minh cho biết, đặc thù của thành phố lớn như TP Hồ Chí Minh là có số lượng hộ kinh doanh cá thể lớn. Trong đó, có nhiều hộ kinh doanh hoạt động hiệu quả và phát triển bền vững qua hàng chục năm với các thế hệ nối tiếp nhau duy trì hoạt động. Các hộ kinh doanh này đan xen có mặt trong một số lĩnh vực dịch vụ, du lịch, sản xuất.

Chủ tịch Hội Lương thực thực phẩm TP Hồ Chí Minh cũng đồng thuận với chuyên gia Cấn Văn Lực khi nhấn mạnh đến cơ chế, chính sách hỗ trợ phù hợp. Đó là được tạo điều kiện thuận lợi như miễn giảm thuế trong những năm đầu, cho phép sử dụng hệ thống sổ sách đơn giản… để hỗ trợ, dẫn dắt và tạo điều kiện để hộ kinh doanh chuyển lên thành doanh nghiệp nhỏ.

Đây không chỉ là nguồn bổ sung lực lượng doanh nghiệp hùng hậu mà còn hướng tới đảm bảo nguồn thu khi các doanh nghiệp từ nền tảng hộ kinh doanh phát triển lên sẽ tham gia đóng thuế đầy đủ.

Đối với các doanh nghiệp tư nhân đang hoạt động, để đảm bảo phát triển lớn mạnh và bền vững, bà Lý Kim Chi đề cập đến những chính sách hỗ trợ thiết thực, không chỉ dừng lại trên giấy tờ. Chia sẻ từ thực tế của ngành hàng chế biến lương thực thực phẩm thường xuyên chịu sự điều tiết của văn bản quy phạm pháp luật, theo bà Lý Kim Chi, Thủ tướng vừa chỉ đạo cắt giảm 30% thủ tục hành chính nhưng tại dự thảo của một số bộ, ngành vẫn xuất hiện những quy định làm tăng chi phí, tăng thủ tục cho doanh nghiệp.

Gần đây, một số hiệp hội ngành nghề đại diện cho hàng chục nghìn doanh nghiệp đã kiến nghị Thủ tướng về dự thảo quy định vừa được công bố lấy ý kiến đóng góp gây rườm rà, tốn kém cho doanh nghiệp khi thực thi các thủ tục hành chính. Theo Chủ tịch Hội Lương thực thực phẩm TP Hồ Chí Minh, chính sách vô cùng quan trọng trong thúc đẩy kinh tế tư nhân nhưng nếu vẫn giữ tư duy “quản không được thì cấm” là rào cản với sự phát triển.

Từ kinh nghiệm quốc tế, theo TS Cấn Văn Lực, cần xem xét nghiên cứu thay đổi trong tư duy quản lý khu vực tư nhân từ “kiểm soát” sang “kiến tạo” để thúc đẩy sự phát triển mà Trung Quốc đang thực hiện. Hiện nay, khu vực tư nhân của nước này, bao gồm cả hộ kinh doanh đã đóng góp khoảng 60% GDP và 50% ngân sách nhà nước. Con số này tại Việt Nam là 50% và và 30% cho thấy tiềm năng phát triển vẫn còn rất lớn.

Từ góc độ doanh nghiệp tư nhân, bà Lý Kim Chi đề xuất Chính phủ nên mạnh dạn giao những dự án quan trọng như đường sắt đô thị, hạ tầng số cho khu vực tư nhân. Được tin tưởng và trao cơ hội, doanh nghiệp tư nhân mới có thể phát triển lớn mạnh và đóng góp nhiều hơn cho nền kinh tế.