Các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) - chiếm đông đảo trong khu vực kinh tế tư nhân, kỳ vọng tiếp tục tăng trưởng cao trong năm 2025.
Đây là khu vực được định hướng là động lực tăng trưởng quan trọng nhất, đi cùng là hiện thực các chính sách hỗ trợ.
Theo nhiều chuyên gia, muốn tạo động lực cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ, thì cần tiếp tục tiếp vốn, giảm thuế cho các doanh nghiệp tư nhân.
Trong những năm qua, mặc dù khu vực kinh tế tư nhân còn vướng nhiều rào cản, hạn chế, song có những đóng góp quan trọng cho nền kinh tế Việt Nam. Đây là khu vực đóng góp hơn 50% GDP, hơn 30% ngân sách Nhà nước, sử dụng hơn 82% tổng số lao động trong nền kinh tế. Điều này cho thấy tiềm lực và sự năng động của doanh nghiệp tư nhân ngày càng lớn, nếu biết khai thác. Đặc biệt, trong điều kiện môi trường kinh doanh thuận lợi, các trở ngại được tháo gỡ thì doanh nghiệp tư nhân sẽ bật lên rất nhanh và trở thành trụ cột quan trọng nhất của nền kinh tế.
Trong năm 2024, khảo sát thường niên của CPA Australia cho biết có tới 82% doanh nghiệp nhỏ của Việt Nam vẫn ghi nhận tăng trưởng. Năm 2025, 92% doanh nghiệp nhỏ được kỳ vọng mở rộng hoạt động, đạt tỷ lệ cao nhất trong 11 thị trường mà CPA khảo sát.
TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính-tiền tệ quốc gia cũng khẳng định, các doanh nghiệp tư nhân còn có thể đóng góp tốt hơn cho GDP, thay vì chỉ xoay quanh mức dưới 50%, nếu gỡ được những nút thắt quy mô, năng lượng cạnh tranh, nhân lực, công nghệ, mức độ tham gia chuỗi cung ứng, tiếp cận đất đai… Tuy nhiên, để gỡ được những “nút thắt” này, cần bắt đầu từ tài chính: Thuế và vốn.
Về vốn, ông Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam nhận xét, các doanh nghiệp SME thường tiếp cận vốn ngân hàng khó hơn so với các doanh nghiệp lớn. Việc cởi mở nguồn vốn đòi hỏi doanh nghiệp phải có tài sản đảm bảo thế chấp đầy đủ, hồ sơ minh bạch. Tuy nhiên, các doanh nghiệp SME có nhiều hạn chế trong vấn đề này. Do đó, cần hỗ trợ cho các doanh nghiệp SME tiếp cận vốn thuận lợi. Bản thân các doanh nghiệp SME cũng phải nâng cao năng lực, đặc biệt ở góc độ công nghệ để có thể vay được vốn, đặc biệt có thể vay được vốn rẻ hơn.
Từ phía ngành cung ứng tín dụng cho nền kinh tế, theo Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú, trên thực tế, các tổ chức tín dụng đã và đang cung ứng một lượng vốn rất lớn cho khu vực kinh tế tư nhân, với dư nợ gần 7 triệu tỷ đồng trong tổng dư nợ của toàn nền kinh tế 15,8 triệu tỷ đồng (chiếm gần 44%). Chỉ riêng trong năm 2024, doanh số cho vay đạt khoảng 23 triệu tỷ đồng, doanh số thu nợ khoảng gần 21 triệu tỷ đồng. Doanh số này ở năm 2025 được dự báo sẽ còn tăng mạnh hơn.
Song song đó, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cũng nhấn mạnh kênh vốn của doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào ngân hàng, đặc biệt là vốn khu vực kinh tế tư nhân đổi mới sáng tạo - 1 trong 3 “chìa khóa” đã và đang là đòn bẩy tăng trưởng của SME. “Trong thời gian tới, NHNN sẽ có cơ chế đề xuất lên Chính phủ để có định hướng bao quát đầu tư hỗ trợ vốn cho khu vực này với mũi nhọn đổi mới sáng tạo và đầu tư công nghệ”, ông Đào Minh Tú cho biết.
Liên quan đến các giải pháp tổng thể để kích hoạt khu vực kinh tế tư nhân cả về năng lực, số lượng, đóng góp cho GDP, theo TS Cấn Văn Lực, cần một cơ chế chính sách hỗ trợ tổng thể và dài hạn. Ông Lực đề xuất 8 giải pháp đột phá, trong đó quan trọng nhất nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp siêu nhỏ, cần sớm ban hành Nghị định về cơ chế hỗ trợ, khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp siêu nhỏ. Bởi theo TS Cấn Văn Lực, có tình trạng “không muốn lớn” của doanh nghiệp, của 5 triệu hộ kinh doanh bao gồm ở nhiều loại hình kinh tế khác nhau. Do đó, cần có các chính sách khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp siêu nhỏ với trọng tâm là miễn/giảm thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3 - 5 năm đầu tiên mới hoạt động.