Còn nhiều khó khăn trong việc xử lý và sử dụng tro xỉ, thạch cao

Đó là ý kiến của PGS.TS Lương Đức Long, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội xi măng Việt Nam sáng nay tại Hội thảo“Xử lý và sử dụng tro, xỉ, thạch cao - Giải pháp cho phát triển bền vững” do Tạp chí Tài nguyên và Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) tổ chức.

Hiện nay, tro xỉ có thể được sử dụng trong 5 lĩnh vực: giao khoán cho xi măng, thay thế đất sét trong sản xuất clanh-ke xi măng, thay thế đất sét để sản xuất gạch đất sét nung, sử dụng để sản xuất bê tông, sử dụng để san lấp.

>>> Khó tìm đầu ra cho tro, xỉ

Tuy vậy, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội xi măng Việt Nam cho rằng: trên thực tế, việc áp dụng còn gặp nhiều khó khăn do một số vướng mắc về cơ chế, bên cạnh đó chi phí để tro xỉ được sử dụng vướng giá cao, không cạnh tranh được với các khoáng sản thiên nhiên.

Trong thời gian qua, do nhiều nguyên nhân khác nhau, việc xử lý, tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao vẫn chưa đạt được mục tiêu đề ra, lượng tiêu thụ chưa cân bằng với lượng phát thải, tổng khối lượng tro, xỉ, thạch cao lưu giữ tại bãi chứa của các nhà máy hiện còn rất lớn và vẫn tiếp tục tăng cao; nhiều bãi thải chỉ còn khả năng lưu chứa trong một vài năm tới.

Trong thời gian qua, do nhiều nguyên nhân khác nhau, việc xử lý, tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao vẫn chưa đạt được mục tiêu đề ra, lượng tiêu thụ chưa cân bằng với lượng phát thải, tổng khối lượng tro, xỉ, thạch cao lưu giữ tại bãi chứa của các nhà máy hiện còn rất lớn và vẫn tiếp tục tăng cao; nhiều bãi thải chỉ còn khả năng lưu chứa trong một vài năm tới.

Cùng quan điểm trên với PGS.TS Lương Đức Long, ông Phạm Thanh Sơn, Ban Kỹ thuật - Sản xuất, Tập đoàn Điện lực Việt cho biết, tại Việt Nam tuy đã có các tiêu chuẩn, quy chuẩn để ứng dụng tro xỉ trong ngành giao thông, xây dựng... nhưng vẫn chưa có cơ chế chính sách khuyến khích các chủ đầu tư các công trình tiếp nhận và sử dụng.

Ông Sơn cho biết giá thành vật liệu nung truyền thống vẫn thấp hơn vật liệu xây không nung sản xuất từ tro xỉ do được hưởng ưu đãi về thuế đối với nguyên liệu đất sét.

>>> Gỡ “ nút thắt” trong xử lý tro, xỉ từ các nhà máy nhiệt điện than

Như vậy, việc cạnh tranh về giá trên thị trường thương mại đối với vật liệu xây không nung là không khả quan. Chưa kể kỹ thuật xây vật liệu xây không nung phức tạp hơn vật liệu xây truyền thống, chất lượng một số chủng loại vật liệu xây không nung vẫn chưa thực sự ổn định... Tới nay, những tồn tại về chất lượng khối xây đối với vật liệu xây không nung đã từng bước được khắc phục nhưng vẫn chưa triệt để, ảnh hưởng phần nào đến niềm tin của người tiêu dùng đối với vật liệu xây không nung.

Đề xuất về các giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ tro xỉ, ông Sơn cho biết, cần sự đồng bộ của các biện pháp về mặt cơ chế, chính sách cùng giải pháp kĩ thuật và thương mại.

Theo đó, về mặt cơ chế, chính sách, tiếp tục kiến nghị với các cơ quan quản lý nhà nước rà soát, sửa đổi bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật, ban hành các đơn giá, định mức liên quan đến xử lý, xử dụng tro xỉ làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng, giao thông. Đặc biệt phối hợp chặt với UBND tỉnh, các Sở, Ban, ngành địa phương để triển khai phương án tái sử dụng trò xi làm vật liệu san lấp, làm nền đường ô tô trong khu vực.

Về kỹ thuật, cần đảm bảo tuyệt đối về các vấn đề an toàn môi trường, công tác vận chuyển tro xỉ từ silo, bãi xỉ đến nơi tiêu thụ phải được kiểm soát và thực hiện theo đúng quy trình, quy định.

>>> Giải pháp nào cho thực trạng quá tải tro, xỉ nhiệt điện tại Quảng Ninh?

Tái chế và tái sử dụng tro, xỉ, thạch cao vào sản xuất và các hoạt động kinh tế khác, sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn. Ông Đào Xuân Hưng, Tổng biên tập Tạp chí Tài nguyên và Môi trường cho rằng: Đây cũng là lợi ích và trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc chuyển giao những công nghệ hiện đại, hướng tới phương thức sản xuất thân thiện với môi trường.

Giải pháp về thương mại sẽ tập trung vào việc rà soát, cập nhật đầy đủ các giải pháp và chi phí xử lý tro xỉ nêu trong Đề án xử lý tro xỉ đã được ban hành.

Đồng thời, các đơn vị cam kết với các nhà thầu tiêu thụ tro xỉ thực hiện dùng theo các định hướng và tiêu chỉ lựa chọn đối tác xử lý, tiêu thụ tro xỉ trong dài hạn. Bên cạnh đó, tập trung tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho các nhà thầu trong phạm vi cho phép để có thể tiếp nhận, vận chuyển, tiêu thụ tro xỉ.

Cũng tại diễn đàn, PGS. Nguyễn Đình Thọ chia sẻ, kinh tế tuần hoàn đang được đánh giá là một trong những giải pháp góp phần thực hiện thành công mục tiêu phát triển bền vững, mang lại các lợi ích cả về kinh tế, tạo việc làm, sử dụng hiệu quả tài nguyên, giảm nguy cơ ô nhiễm, suy thoải môi trường.

“Kinh tế tuần hoàn không chỉ là tái sử dụng chất thải mà chính là sự kết nối giữa các giữa các giai đoạn của toàn bộ vòng đời sản phẩm từ khâu thiết kế sản phẩm, sản xuất sản đến khâu phân phối, tiêu dùng và thải bỏ sau sử dụng để giảm khai thác, sử dụng nguyên liệu, nhiên liệu; kéo dài vòng đời sản phẩm; giảm chất thải phát sinh và tác động xấu đến môi trường”, ông Thọ nhấn mạnh.