Chi phí nguyên liệu pin tăng mạnh cùng nhu cầu toàn cầu bùng nổ đang tạo áp lực khiến giá xe điện có nguy cơ tăng trở lại từ năm 2026.
Tại Trung Quốc, trung tâm sản xuất pin lithium lớn nhất thế giới, nhiều doanh nghiệp cung ứng vật liệu pin đã đồng loạt phát đi thông báo điều chỉnh giá. Đáng chú ý, Hunan Yuneng New Energy - một trong những nhà cung cấp vật liệu cực dương lithium-ion lớn nhất Trung Quốc, đối tác của các tập đoàn pin và xe điện hàng đầu như CATL và BYD, cho biết từ ngày 1/1/2026 sẽ tăng phí gia công toàn bộ sản phẩm lithium iron phosphate (LFP) thêm 3.000 nhân dân tệ mỗi tấn, chưa bao gồm thuế.
Động thái của Hunan Yuneng không phải là trường hợp cá biệt. Trước đó, Dejia Energy, một nhà sản xuất pin lithium khác đã thông báo tăng 15% giá bán các sản phẩm pin kể từ ngày 16/12/2025, với lý do chi phí nguyên liệu đầu vào tăng quá nhanh. Việc các doanh nghiệp thẳng thắn điều chỉnh giá cho thấy dư địa “tự hấp thụ” chi phí trong chuỗi cung ứng pin gần như đã cạn kiệt.
Theo chuyên trang công nghệ OFweek, nguyên nhân chính của làn sóng tăng giá này đến từ sự leo thang mạnh mẽ của các nguyên liệu chủ chốt trong sản xuất pin lithium. Chỉ trong vòng hai tháng, giá lithium hexafluorophosphate, chất dẫn điện quan trọng trong dung dịch điện phân của pin lithium-ion đã tăng hơn 118%, từ 55.000 nhân dân tệ lên 120.000 nhân dân tệ mỗi tấn. Đây là mức tăng hiếm thấy đối với một nguyên liệu có vai trò then chốt đối với hiệu suất và chi phí pin.
Không chỉ dừng lại ở đó, giá lithium cobalt oxide, vật liệu cực dương phổ biến trong pin sạc cũng tăng hơn 150%, từ 140.000 nhân dân tệ mỗi tấn hồi đầu năm lên tới 350.000 nhân dân tệ vào tháng 11. Giá lithium carbonate cấp pin, nguyên liệu nền tảng cho nhiều loại pin hiện nay, cũng vượt mốc 94.000 nhân dân tệ mỗi tấn, tăng hơn 16% chỉ trong riêng tháng 11. Theo ước tính, với mỗi 10.000 nhân dân tệ mỗi tấn lithium carbonate tăng thêm, chi phí vật liệu cực dương LFP có thể tăng từ 2.300 đến 2.500 nhân dân tệ.
Trong bối cảnh đó, pin LFP vốn được xem là “xương sống” của thị trường xe điện phổ thông cũng không còn giữ được lợi thế chi phí như trước. Hiện nay, pin LFP chiếm tới 81,5% tổng công suất pin lắp đặt tại Trung Quốc và là lựa chọn chủ đạo cho các dòng xe điện giá phải chăng nhờ ưu điểm an toàn cao và chi phí thấp hơn so với pin chứa cobalt. Tuy nhiên, khi giá nguyên liệu đầu vào đồng loạt tăng, lợi thế này đang bị thu hẹp đáng kể.
Nguồn cung pin có dấu hiệu bị thắt chặt cũng khiến nhiều hãng xe phải chủ động “giữ chỗ” với các nhà sản xuất pin để đảm bảo sản lượng, chấp nhận ký các hợp đồng dài hạn với mức giá cao hơn. Điều này tạo ra áp lực chi phí kép, vừa từ nguyên liệu, vừa từ cạnh tranh nguồn cung, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu pin tăng mạnh cùng làn sóng chuyển dịch năng lượng và điện hóa giao thông trên phạm vi toàn cầu.
Ở góc độ sâu hơn, làn sóng tăng giá vật liệu pin lithium phản ánh những điểm nghẽn mang tính cấu trúc trong chuỗi cung ứng xe điện. Sau giai đoạn tăng trưởng nóng, ngành xe điện đang bộc lộ sự phụ thuộc lớn vào một số nguyên liệu chiến lược và khu vực sản xuất tập trung, trong đó Trung Quốc giữ vai trò chi phối từ khai thác, tinh luyện cho tới sản xuất pin. Bất kỳ biến động nào về giá, chính sách hay cung - cầu tại thị trường này đều nhanh chóng lan tỏa ra toàn cầu.
Đối với các hãng xe, áp lực chi phí pin gia tăng đồng nghĩa với việc chiến lược “đốt tiền” để giảm giá, giành thị phần sẽ phải điều chỉnh. Biên lợi nhuận ở phân khúc xe điện phổ thông vốn đã mỏng nay càng chịu sức ép lớn hơn. Doanh nghiệp đứng trước lựa chọn khó khăn: tăng giá bán, cắt giảm trang bị, hoặc chấp nhận lợi nhuận thấp trong thời gian dài.
Về phía thị trường, đà tăng chi phí pin có thể làm chậm lại tốc độ phổ cập xe điện, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển, nơi người tiêu dùng vẫn rất nhạy cảm với giá bán. Khi giá xe điện không còn giảm sâu như kỳ vọng, quá trình chuyển đổi từ xe động cơ đốt trong sang xe điện có nguy cơ diễn ra chậm hơn so với các kịch bản lạc quan trước đây.
Trong dài hạn, bài toán đặt ra cho ngành xe điện không chỉ là mở rộng công suất mà là đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu, đẩy mạnh tái chế pin và phát triển các công nghệ pin thế hệ mới ít phụ thuộc hơn vào lithium, cobalt hay các vật liệu đắt đỏ khác. Nếu không giải quyết được những vấn đề mang tính nền tảng này, “cơn sốt” xe điện rất có thể sẽ bước vào giai đoạn điều chỉnh, với giá bán và tốc độ tăng trưởng không còn dễ dàng như giai đoạn vừa qua.
