"Cơn sốt" đầu tư vào AI đang thúc đẩy kinh tế toàn cầu

Trong vài tháng gần đây, ngày càng rõ ràng rằng đầu tư cho AI đang thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Không phải vì các doanh nghiệp đã sử dụng công nghệ này hiệu quả, mà chính lượng vốn đầu tư khổng lồ vào trung tâm dữ liệu, nhà máy sản xuất chip và nguồn cung điện năng để xây dựng sức mạnh tính toán cần thiết cho AI đang cải thiện bức tranh chung của toàn bộ nền kinh tế toàn cầu.

Ngân hàng đầu tư UBS ước tính các công ty trên toàn cầu sẽ chi 375 tỷ USD vào hạ tầng AI trong năm 2025, và con số này sẽ tăng lên 500 tỷ USD vào năm sau. Theo dữ liệu từ Bộ Thương mại Mỹ, đầu tư vào phần mềm và thiết bị máy tính, chưa kể đến chi phí xây dựng trung tâm dữ liệu, đã chiếm đến một phần tư tổng tăng trưởng kinh tế trong quý vừa qua.

Thậm chí, con số này có thể vẫn chưa phản ánh đầy đủ bức tranh. Các cơ quan thống kê của chính phủ Mỹ từ lâu đã gặp khó khăn trong việc ghi nhận giá trị kinh tế của các thiết bị bán dẫn và máy tính mà các công ty công nghệ lớn như Meta và Alphabet tự triển khai thay vì thuê ngoài. Do đó, tác động thực sự có thể còn lớn hơn.

Các tập đoàn công nghệ lớn là nguồn tài trợ chính cho cơn sốt này, nhưng các quỹ đầu tư tư nhân cũng đang rót vốn mạnh mẽ. Brookfield Asset Management, công ty quản lý danh mục bất động sản khổng lồ ước tính hạ tầng AI sẽ ngốn đến 7.000 tỷ USD trong 10 năm tới.

Lượng tiền đổ vào ồ ạt đúng vào thời điểm mà các tác động từ chính sách hỗ trợ hạ tầng dưới thời Tổng thống Biden bắt đầu suy giảm, các mức thuế không ổn định khiến doanh nghiệp ngần ngại ra quyết định, và chi phí vay cao khiến các dự án bất động sản có lợi nhuận thấp như nhà ở và kho bãi bị đình trệ.

Theo Dodge Construction Network, trong năm 2025, đầu tư xây dựng trung tâm dữ liệu, chưa tính chi phí công nghệ bên trong dự kiến sẽ vượt qua đầu tư vào các tòa nhà văn phòng truyền thống.

“Kỳ vọng về lợi nhuận siêu cao trong ngành này đang vượt qua cả năng suất cao hiện tại,” ông Eugenio Alemán, kinh tế trưởng tại công ty tài chính chính Raymond James cho biết.

Chuyên gia này nói thêm, các công ty hứa hẹn sẽ chi tiêu nhiều hơn nữa, nhưng khả năng hiện thực hóa điều đó phụ thuộc vào việc liệu kỳ vọng của họ có thành hiện thực hay không. Phần lớn các công cụ AI hiện tại chưa tạo ra lợi nhuận, và chúng cần phải tạo ra dòng tiền khổng lồ trong tương lai để các công ty công nghệ có thể thu hồi vốn đầu tư.

“Luôn tồn tại rủi ro rằng rất ít điều họ kỳ vọng sẽ trở thành hiện thực. Và một khi họ nhận ra mọi thứ không như tưởng tượng, sẽ có một đợt điều chỉnh lớn. Nhưng hiện tại, ai cũng muốn một phần trong chiếc bánh chi tiêu đó", ông nói.

Hiện các công ty xây dựng, nhà cung cấp điện và nhà sản xuất thiết bị điện tử niêm yết công khai đang tích cực thông báo với nhà đầu tư rằng họ có thể hưởng lợi từ xu thế này.

Cụ thể, Duos Technologies, chuyên cung cấp phân tích và hình ảnh cho ngành đường sắt và hạ tầng, đã mở rộng sang xây dựng các trung tâm dữ liệu nhỏ. “Doanh nghiệp của chúng tôi đang ở vị thế tuyệt vời để tận dụng nhu cầu siêu nóng từ cơn sốt trung tâm dữ liệu,” CEO Charles Ferry cho biết.

Trong khi đó, theo Dennis Calvert, CEO của BioLargo - công ty dịch vụ môi trường chuyên cung cấp hệ thống pin quy mô lớn: “Các nhà quản lý trung tâm dữ liệu và nhà cung cấp AI lớn cần năng lượng và hệ thống lưu trữ năng lượng với mức độ gần như không giới hạn.”

Đồng quan điểm, James Walker, CEO của NANO Nuclear Energy, một công ty sản xuất lò phản ứng hạt nhân nhỏ, nhận định: “Với nhu cầu tăng nhanh về nguồn điện sạch, đáng tin cậy do trung tâm dữ liệu và các quy định về khí hậu thúc đẩy, cơ hội cho điện hạt nhân tiên tiến chưa bao giờ lớn như bây giờ.”

Các trung tâm dữ liệu cũng hấp dẫn các công ty xây dựng truyền thống, vì họ nhìn thấy cơ hội chuyển hướng từ các dự án bất động sản thông thường sang một loại tài sản mới với nguồn vốn dồi dào. Skanska, một tập đoàn xây dựng lớn, dự báo xây dựng trung tâm dữ liệu sẽ tăng trưởng trung bình 13,2% mỗi năm đến năm 2029, nhanh hơn bất kỳ lĩnh vực nào khác mà họ theo dõi.

Amrize, một trong những nhà cung cấp vật liệu xây dựng lớn nhất Bắc Mỹ, đã phát triển loại bê tông “tối ưu hóa cho AI” cùng với Meta, có lượng khí thải carbon thấp hơn. Công ty cho biết xây dựng trung tâm dữ liệu là “điểm sáng” trong quý 2 ảm đạm của họ.

Bùng nổ xây dựng cũng giúp ích cho thợ điện, kỹ sư và công nhân vận hành thiết bị hạng nặng. Dù trung tâm dữ liệu sau khi vận hành chỉ cần rất ít nhân viên, nhưng giai đoạn xây dựng có thể tạo việc làm cho hàng nghìn người. Đó là một phần lý do khiến việc làm trong lĩnh vực xây dựng ở Mỹ vẫn duy trì ổn định ngay cả khi các dự án nhà ở, văn phòng và kho bãi giảm mạnh.

Làn sóng đầu tư AI hiện nay khiến nhiều người liên tưởng đến thời kỳ đầu những năm 2000, khi ngành công nghệ từng đổ hàng tỷ đô vào hạ tầng để hỗ trợ công nghệ mới với kỳ vọng lợi nhuận khổng lồ trong tương lai.

Năm 2001, sau cú sụp thị trường chứng khoán vì các công ty dot-com đầu cơ phá sản, ngành viễn thông cũng sụp đổ. Các công ty vay nợ để xây dựng mạng cáp quang không thể trụ nổi, kéo theo những tác động lan rộng toàn cầu.

Hiện đã có một số tín hiệu cảnh báo. Sam Altman, CEO của OpenAI, mới đây gây chú ý khi nhận xét rằng lĩnh vực này đang quá phấn khích và một số bên sẽ mất rất nhiều tiền. UBS, dù nhìn chung vẫn lạc quan, cũng cảnh báo khả năng thị trường sẽ tạo bong bóng bởi chi tiêu vốn quá lớn đang diễn ra.

Dù vậy, các nhà đầu tư vẫn trấn an rằng một đợt điều chỉnh sẽ không quá nghiêm trọng. Thứ nhất, các trung tâm dữ liệu được tài trợ bởi nhiều bên cho vay khác nhau, giảm rủi ro hệ thống ngân hàng bị tổn thương toàn diện.

Thứ hai, hợp đồng thuê thường có thời hạn dài và ràng buộc chặt chẽ, có thể bảo vệ chủ sở hữu bất động sản ngay cả khi người thuê có rút lui.

Thêm vào đó, ngay cả khi AI không đạt kỳ vọng, internet vẫn đang mở rộng nhanh chóng. Lượng trung tâm dữ liệu mới được xây dựng vẫn có khả năng được sử dụng, dù tốc độ có thể chậm lại. Tỷ lệ trống tại các trung tâm dữ liệu cho thuê hiện gần bằng không. Theo JLL, các dự án tương lai thường được đặt trước từ rất sớm.

Trong những năm tới, rào cản lớn nhất đối với tăng trưởng trung tâm dữ liệu có thể đến từ phía cung ứng: năng lượng, nước, nhân lực và thiết bị kỹ thuật để xây dựng và vận hành các trung tâm này đều đang ngày càng đắt đỏ.

Đồng thời, các cộng đồng địa phương từng háo hức thu hút trung tâm dữ liệu giờ đây đôi khi quay lưng. Mới đây nhất, Hội đồng Thành phố St. Charles, bang Missouri, đã ban hành lệnh tạm ngừng một năm đối với các cơ sở mới do lo ngại về ô nhiễm nguồn nước uống.

Ông Eric Gaus, nhà kinh tế trưởng của Dodge Construction Network nhận xét: “Tiền đổ vào rất nhiều, nhưng đến một lúc nào đó, chi phí sẽ bắt đầu gây tổn thương. Người dân địa phương đang nói: ‘Nếu các anh định xây cái gì ở đây, thì không thể chỉ xây rồi bỏ đi là xong.’”