Trong tuần qua, động thái đáng chú ý nhất trên thị trường tiền tệ từ phía nhà điều hành, là quyết định mở kênh hoán đổi ngoại tệ (FX swap) mới với hạn mức tối đa 500 triệu USD.
Đây là động thái được chú ý bởi có thể vừa tác động hút ngoại tệ USD ở các ngân hàng còn dư trong khoảng thời gian cố định theo kỳ hạn vừa bơm được tiền đồng ra thị trường, hỗ trợ thanh khoản cho nhà băng có nhu cầu vốn VND để cho vay. Động thái diễn ra trong bối cảnh cầu hút vốn tiền đồng của các ngân hàng ở giai đoạn mở rộng dư nợ và thanh toán đều tăng tốc dịp cuối năm. Cùng với đó, tỷ giá đang có chuỗi cho thấy áp lực dần hạ nhiệt.
Cụ thể, ngày 4/12, NHNN đã mở thêm một kênh FX swap mới với hạn mức tối đa 500 triệu USD, kỳ hạn 14 ngày ở mức 23.945–23.955. Hiểu đơn giản, ngân hàng mang USD lên “đổi tạm” lấy VND trong 14 ngày rồi đổi ngược lại với chi phí khoảng 1,1%/năm.
Trước đó, các giao dịch lớn đã diễn ra trong tháng 11 gồm: Kho bạc Nhà nước mua USD hai đợt với tổng cộng khoảng 250 triệu USD. Cùng với đó, theo dữ liệu SHS, trong khoảng hai tháng gần đây, USD/VND chủ yếu đi ngang trong bối cảnh bên ngoài vẫn khá căng.
Một lý do quan trọng là chênh lệch hoán đổi USD/VND dương lớn trên hầu hết các kỳ hạn, nhờ đó tỷ giá được “ghìm” lại. Tuy vậy, đây mới chỉ là điều kiện cần để cầm chừng, vì về bản chất, nó chỉ đổi trạng thái nắm giữ giữa USD và VND trong hệ thống, chứ không tạo ra thêm một dòng USD mới nào.
Do vậy, thêm kênh hoán đổi ngoại tệ mới, theo ông Nguyễn Minh Hạnh - Giám đốc Phân tích Chứng khoán SHS, là công cụ giúp hạ nhiệt bớt căng thẳng VND và chi phí hoán đổi trên thị trường trong giai đoạn cao điểm cuối năm. Quy mô 500 triệu USD nhiều khả năng chỉ là bước thử phản ứng thị trường; nếu công cụ vận hành trơn tru, nhà điều hành có thể mở rộng khối lượng hoặc lặp lại các phiên hoán đổi tương tự trong thời gian tới.
Cũng theo SHS, thống kế cho thấy lãi suất cho vay trên liên ngân hàng bật lên tới 7,35% trong ba phiên đầu tháng 12 rồi hạ về vùng 6% từ ngày 4/12, trong khi lượng OMO đang lưu hành tăng liên tục và bơm ròng được duy trì từ cuối tháng 11. Đồng thời, lãi suất OMO tăng lên 4,5% trong cùng ngày.
"Tâm điểm là tin đồn về một ngân hàng lớn trong hệ thống có tăng trưởng tín dụng cao tới cuối tháng 11 và đầu tháng 12, lại bị ảnh hưởng bởi một khoản tiền gửi Kho bạc lớn đáo hạn trước đó, khiến các tỷ lệ thanh khoản phải cân đối trong ngắn hạn.
Một bức tranh lớn hơn là hệ thống ngày càng phụ thuộc vào dòng tiền Kho bạc Nhà nước gửi tại các ngân hàng lớn. Chỉ cần một sự dịch chuyển hoặc đáo hạn lớn là thanh khoản có thể xiết lại rất nhanh ở một vài điểm, dù tổng thể thanh khoản toàn hệ thống nhìn chung vẫn dồi dào", SHS cho biết.
Cũng do đó, mặc dù khẳng định tổng thể thanh khoản hệ thống là dồi dào, ông Hạnh nhấn mạnh, một điểm cần theo dõi từ nay đến cuối năm, là quy định cho phép tính 20% tiền gửi Kho bạc Nhà nước tại nhóm Big4 vào LDR sẽ hết hiệu lực. Nếu vấn đề này không được xem xét kịp thời, thị trường rất dễ xuất hiện trở lại nút thắt cổ chai từ các ngân hàng lớn.
Các đợt phát hành trái phiếu bằng ngoại tệ có thể trở thành dòng chảy lớn trong năm 2026 khi chênh lệch lãi suất USD và VND đã dần thu hẹp, ông Nguyễn Minh Hạnh dự báo.
Theo Thông tư 26/2022/TT-NHNN (có hiệu lực từ 1/1/2023) quy định lộ trình tăng dần tỷ lệ trừ số dư tiền gửi Kho bạc Nhà nước (KBNN) tại các ngân hàng thương mại (NHTM) khi tính tỷ lệ LDR (Loan-to-Deposit Ratio), không phải chỉ tính 20%; từ năm 2025 (năm nay), tỷ lệ trừ là 80% số dư tiền gửi KBNN, và từ 2026 sẽ trừ 100%, điều này giúp nhóm Big4 (VCB, BIDV, VietinBank) và các ngân hàng có tiền gửi KBNN lớn hưởng lợi, giảm áp lực LDR.
Nhìn chung, theo tỷ lệ trừ dần nâng lên tại Thông tư, mức độ hỗ trợ càng giảm dần được cho sẽ ít nhiều khiến áp lực chi phí huy động tăng lan tỏa dần trong hệ thống. Đây cũng là một trong những nguyên do khiến lãi suất huy động có thể sẽ nhích dần lên theo cùng tốc độ phục hồi của các hoạt động kinh tế và tăng trưởng tín dụng.
