Củng cố hợp tác an ninh biển Việt - Mỹ trong bối cảnh mới

CẨM ANH• 12/06/2021 10:11

Hợp tác Việt – Mỹ trong lĩnh vực an ninh hàng hải đã có những bước phát triển nhanh chóng trong những năm gần đây.

Tàu CSB 8021 lớp Hamilton của Việt Nam.

Tàu CSB 8021 Mỹ chuyển cho Việt Nam đang trong hành trình vượt Thái Bình Dương từ Mỹ về Việt Nam. CSB 8021 là tàu tuần tra lớp Hamilton thứ hai được Mỹ chuyển giao cho Việt Nam thông qua Chương trình bán trang bị quốc phòng dư thừa (EDA), sau chiếc USCGC Morgenthau năm 2017.

Con tàu trước đây thuộc biên chế Tuần duyên Mỹ, ban đầu mang tên USCGC Midgett và là chiếc cuối cùng trong loạt 12 tàu tuần tra cỡ lớn lớp Hamilton, có thể tuần tra liên tục 45 ngày với tầm hoạt động khoảng 20.000 km với nhiệm vụ chính gồm đảm bảo an ninh hàng hải nội địa, tìm kiếm và cứu nạn, thực thi pháp luật hàng hải.

Brittany Panetta, thiếu tá phụ trách truyền thông của Tuần duyên Mỹ, cho biết Cảnh sát biển Việt Nam nhận Thư Đề nghị và Tiếp nhận (LOA) chuyển giao tàu USCGC John Midgett hồi tháng 6/2020. Lễ bàn giao tàu cho Cảnh sát biển Việt Nam diễn ra ngày 14/8/2020 tại thành phố Seattle.

Sau khi được bàn giao, con tàu trải qua quá trình đại tu và bảo dưỡng từ tháng 1/2021, nâng cấp vũ khí, cảm biến, bổ sung nhà chứa trực thăng, đại tu động cơ và cải thiện gian sinh hoạt của thủy thủ đoàn. Tuy nhiên, Radar cảnh giới đường không AN/SPS-40 và phần lớn vũ khí của tàu đã được tháo bỏ trước khi chuyển giao, tàu chỉ được giữ không lại pháo Otobreda cỡ 76 mm trước mũi.

Trước đó, Mỹ cũng đã bàn giao cho Việt Nam nhiều xuồng tuần tra Metal Shark, thể hiện sự hợp tác sâu sắc giữa hai nước trong thực thi pháp luật, tìm kiếm cứu nạn trên biển trong lãnh hải và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Có thể thấy, thông qua chương trình Tài trợ quân sự nước ngoài (FMF), Mỹ đã hỗ trợ 58 triệu USD trong việc chuyển giao 2 tàu tuần tra cỡ lớn lớp Hamilton của Tuần duyên Mỹ cho Cảnh sát biển Việt Nam. Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, trong năm tài khóa từ 2016 - 2020, Việt Nam nhận 20 triệu USD từ FMF qua chương trình Sáng kiến an ninh hàng hải Đông Nam Á của Bộ Ngoại giao Mỹ (SAMSI), cùng 10 triệu USD qua chương trình Sáng kiến an ninh hàng hải Indo-Pacific.

Tàu sân bay Mỹ USS Carl Vinson thăm Việt Nam tháng 3/2018 cũng là dấu mốc ấn tượng trong hợp tác an ninh Việt - Mỹ

Tàu sân bay Mỹ USS Carl Vinson thăm Việt Nam tháng 3/2018 cũng là dấu mốc ấn tượng trong hợp tác an ninh Việt - Mỹ. Ảnh: US Navy

Các tàu tuần duyên này đại diện cho những hoạt động chuyển giao quốc phòng quan trọng nhất giữa Mỹ và Việt Nam; đồng thời đáp ứng được các nhiệm vụ đa dạng của lực lượng tuần duyên, Cảnh sát Biển ngày nay.

Theo báo cáo được Viện Nghiên cứu Quốc phòng Quốc gia thuộc Bộ Quốc phòng Nhật Bản công bố năm 2018.Kể từ khi bình thường hóa quan hệ ngoại giao năm 1995, Việt Nam và Mỹ bắt đầu có những bước đi đầu tiên hướng tới hợp tác an ninh quốc phòng. Quá trình này có thể chia thành ba giai đoạn, mở đầu bằng những hoạt động hợp tác nhỏ và theo từng bước, sau đó tăng dần theo sự hội tụ lợi ích chiến lược chung.

Qua việc chia sẻ tầm nhìn chung về một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở trong tương lai, quan hệ hợp tác an ninh biển giữa Mỹ và Việt Nam được xây dựng trên nền tảng cam kết chung nhằm làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hợp tác quốc phòng và quyết tâm chung nhằm giải quyết các thách thức an ninh khu vực.

Trong các cuộc làm việc giữa các quan chức cấp cao của hai nước, Mỹ luôn nhấn mạnh sự coi trọng vai trò của Việt Nam trong việc cùng cộng đồng quốc tế thực hiện mục tiêu phi hạt nhân hoá bán đảo Triều Tiên. Đặc biệt, trong vấn đề Biển Đông, Mỹ cam kết mạnh mẽ nhằm bảo đảm khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và mở; ủng hộ hoà bình, ổn định, hợp tác, thương mại không bị cản trở, tự do, an ninh, an toàn hàng hải, hàng không. Mỹ cũng kêu gọi các bên liên quan thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), hướng tới hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) thực chất và hiệu quả.

Chính vì vậy, hoạt động tăng cường an ninh biển giữa Mỹ và Việt Nam nhấn mạnh cam kết của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden trong việc phối hợp chặt chẽ, đóng góp duy trì hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực, trong đó có an ninh và an toàn hàng hải ở biển Đông, tuyến hàng hải huyết mạch của thế giới vốn tiềm ẩn những nguy cơ gây bất ổn và còn diễn biến phức tạp, đáng quan ngại.