“Cung đường vàng” vận tải container kiểu mẫu

NHẬT MINH• 07/10/2023 02:01

Đó là tuyến vận tải container đường thủy Hải Phòng – Bắc Ninh – Hà Nội – Phú Thọ.

>>Đề xuất tăng 10% “giá sàn” bốc dỡ container: Còn nhiều lo lắng!

Tuyến vận tải thủy này sẽ đảm nhận 10% sản lượng container khu vực phía Bắc và hiện thực hóa quy hoạch đường thủy đến 2030, tầm nhìn 2050.

p/Tân cảng Quế Võ (Bắc Ninh) - điểm nhấn

Tân cảng Quế Võ (Bắc Ninh) - điểm nhấn "cũng đường vàng" tuyến vận tải thủy kiểu mẫu

Tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng/năm

Cuối tháng 3/2023, Tân cảng Quế Võ (Bắc Ninh) được công bố là cảng cạn ICD với thủ tục hải quan xuất nhập khẩu hàng hóa tại chỗ chỉ sau 2 năm đi vào hoạt động. Đây là điểm nhấn mở ra một tuyến vận tải đường thủy kiểu mẫu ở khu vực phía Bắc. Theo Trưởng Văn phòng đại diện Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn tại Hải Phòng - Đỗ Văn Tấn, trong năm đầu hoạt động, sản lượng vận chuyển container từ khu vực cảng biển Hải Phòng đến cảng Tân cảng Quế Võ đạt khoảng 500 Teus và đến năm nay dự kiến tăng hơn 10 lần, ở mức 48.000 - 50.000 Teus.

Tuyến đường bộ Hải Phòng - Bắc Ninh, một xe ô tô chỉ chở được một container, mỗi ngày chỉ chạy được 1 - 2 lượt. Còn khi vận chuyển bằng đường thủy chỉ cần 3 - 4 nhân lực để vận hành một sà lan chở đến 100 container, với thời gian cả xếp dỡ khoảng 14 tiếng. Vận tải container bằng đường thủy nhiều thời gian hơn nhưng chi phí rẻ hơn, còn mang lại lợi ích xã hội như tiết kiệm nhiên liệu, bảo vệ môi trường, giảm áp lực lên giao thông đường bộ,…

Cảng thủy nội địa Tân cảng Quế Võ đi vào hoạt động là cảng container thứ 3 trên sông Đuống (địa phận tỉnh Bắc Ninh) nhằm khai thác thị trường vận tải trung chuyển container từ các khu công nghiệp, nhà máy từ Bắc Ninh và khu vực lân cận đến cảng biển khu vực Hải Phòng. Trên hành trình Hải Phòng - Bắc Ninh - Hà Nội - Phú Thọ, đến nay ngoài 3 cảng container tại Bắc Ninh thì chỉ có một cảng container khác trên sông Lô tại TP. Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.

Theo Cục Đường thủy nội địa (ĐTNĐ) Việt Nam, giá vận tải đường bộ container tuyến Hải Phòng - Bắc Ninh (115 km) năm 2021 - 2022 khoảng 4,2 triệu đồng/TEU, còn đường thủy khoảng 2 triệu đồng/TEU. Nếu tính tổng chi phí liên quan, sà lan chở 70 TEUS ở mức hòa vốn và tiết kiệm khoảng 112 triệu đồng so với đường bộ; chở 120 TEUS (tối đa) tiết kiệm khoảng 192 triệu đồng.

Với tỷ lệ phương tiện thủy tuyến Hải Phòng - Bắc Ninh đảm nhận 1,8% container thông qua cảng Hải Phòng như hiện nay tương ứng tiết kiệm khoảng hơn 1,497 tỷ đồng so với chi phí đường bộ. Nếu tỷ lệ đảm nhận tăng lên 10% thì tiết kiệm so với đường bộ khoảng 72 tỷ đồng/năm, đồng thời giảm phát thải ra môi trường so với đường bộ từ việc không đưa vào sử dụng khoảng 13,5 triệu lít diesel/năm.

>>Nghịch lý phí cược container

Bứt tốc từ 2 lên 10%

Theo Phó Cục trưởng Cục Đường thủy nội địa (ĐTNĐ) Việt Nam - Lê Minh Đạo, vận tải container bằng đường thủy ở phía Bắc có tiềm năng lớn như phía Nam, song cần sự thay đổi để đạt được kết quả tốt hơn. "Tại khu vực phía Bắc, tuyến Hải Phòng - Bắc Ninh có lợi thế nhất để lựa chọn thúc đẩy khai thác tốt nhất vận tải thủy bằng container thông qua cảng biển Hải Phòng. Mục tiêu là tăng tỷ lệ vận chuyển container bằng đường thủy từ 1,8% hiện nay lên mức 10% trở lên. Để hiện thực hóa mục tiêu trên, Cục ĐTNĐ Việt Nam đang khẩn trương hoàn thiện, trình Bộ GTVT phê duyệt Đề án "Nâng cao năng lực vận tải container trên tuyến ĐTNĐ Bắc Ninh - Hải Phòng", ông Đạo cho biết lý do chọn tuyến trên để ưu tiên thúc đẩy vận tải container.

Hiện nay, tuyến đường thủy Hải Phòng – Bắc Ninh tương đương 115 km đường bộ và đang có các thuận lợi là hai đầu tuyến đã được đầu tư, bố trí đầy đủ cơ sở hạ tầng cảng biển, cảng thủy và kết nối với các tuyến quốc lộ, đường cao tốc. Tuy nhiên, hạn chế là cảng biển khu vực Hải Phòng có 16 bến cảng thì chỉ có cảng Lạch Huyện có bến chuyên dụng cho phương tiện thủy cập làm hàng. Ngoài ra, chỉ trong hệ thống cảng Tân Cảng mới có 1 bến và 1 cẩu bờ có thể dành riêng để tiếp nhận phương tiện.

Bên cạnh đó, phương tiện thủy chở container khi vào làm hàng ở cảng biển luôn trong tình trạng không được ưu tiên, ngay cả khi đang bốc xếp hàng dở dang mà có tàu biển vào cũng phải dời đi, gây bất lợi và mất nhiều thời gian cho phương tiện vận tải thủy. Mặt khác, phương tiện thủy chở container đến cảng biển ở Hải Phòng không được đưa lên cảng (như ở cảng biển TP. Hồ Chí Minh) mà phải chuyển ra Depot của hãng tàu nằm sâu trong khu vực gần đó, sau đó mới chuyển lại để đưa lên tàu gây mất thời gian và chi phí vận chuyển.

Theo Cục ĐTNĐ Việt Nam để xây dựng tuyến đường thủy vận tải container kiểu mẫu này, trước mắt thực hiện đồng bộ các giải pháp về lộ trình đầu tư cải thiện hạ tầng luồng tuyến (lộ trình, cơ chế nhằm hạn chế việc hãng tàu lập Depot để tạo thuận lợi cho phương tiện thủy bốc dỡ hàng tại cảng biển; tăng cường sự hợp tác giữa các doanh nghiệp để tận dụng nguồn lực của nhau; chuyển đổi số và điện tử hóa thủ tục liên quan đến phương tiện vào/rời cảng bến; chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp...