Cuộc đua “thông minh hóa ô tô”

Grab vừa ký một cam kết đầu tư vốn chiến lược vào công ty công nghệ lái tự động hàng đầu thế giới WeRide. Mối quan hệ đối tác này không chỉ là một khoản đầu tư tài chính mà còn phản ánh một tầm nhìn chung nhằm đẩy nhanh quá trình triển khai và thương mại hóa các phương tiện Robotaxi và xe buýt tự hành Cấp độ 4 tại Đông Nam Á. Khoản đầu tư này của Grab dự kiến sẽ hoàn tất vào nửa đầu năm 2026. Đây là một bước đi quan trọng, cho thấy các công ty công nghệ đang tích cực định hình tương lai giao thông bằng cách đưa công nghệ tự hành vào đời sống hằng ngày một cách thực tiễn.

Theo ông Nguyễn Trung Tín - Giám đốc Công nghệ và Phát triển kinh doanh VinCSS - thời nay, ô tô không còn đơn thuần là cỗ máy cơ khí mà đã biến thành những "máy tính di động". Ô tô kết nối liên tục với Wi-Fi, internet và thậm chí là các thiết bị thông minh khác để cung cấp các tiện ích cho người tiêu dùng. Và “thông minh hóa” nổi lên như một động lực then chốt, định hình lại không chỉ trải nghiệm lái xe mà còn cả cấu trúc chuỗi công nghiệp.

Cuộc đua về xe kết nối thông minh và công nghệ lái xe tự động đang tăng tốc với một nhịp độ chóng mặt, biến những khái niệm từng xa vời thành hiện thực ngay trước mắt.

Về mặt công nghệ, sự tiến hóa này được thể hiện rõ nét qua các cấp độ lái xe tự động. Công nghệ L2/L2+ đã trở thành tiêu chuẩn trên các mẫu xe tầm trung và cao cấp, cung cấp các tính năng như kiểm soát hành trình thích ứng (ACC), giữ làn đường và chuyển làn tự động. Giới chuyên gia dự đoán rằng, đến năm 2025, các chức năng lái xe tự động cấp độ L3 sẽ được sản xuất hàng loạt tại các thị trường trọng điểm như Trung Quốc, Đức và Nhật Bản, cho phép người lái "buông tay" trong các điều kiện nhất định trên đường cao tốc.

Cao hơn nữa, công nghệ L4 được kỳ vọng sẽ thương mại hóa trong các khu vực giới hạn từ năm 2027 đến 2030, đặc biệt trong các dịch vụ Robotaxi hay vận chuyển không người lái tại cảng.

Sự phát triển vượt bậc này được hậu thuẫn bởi sự nâng cấp đáng kể của các công nghệ cốt lõi. Hệ thống cảm biến đa chiều kết hợp camera, radar sóng milimet và lidar đang cho phép nhận biết môi trường trong mọi điều kiện thời tiết. Bản đồ độ chính xác cao đến từng centimet, kết hợp với công nghệ V2X (giao tiếp giữa xe và mọi thứ xung quanh), cải thiện đáng kể độ chính xác định vị.

Sức mạnh tính toán trên xe cũng đã tăng vọt, từ 100 TOPS lên đến 1000 TOPS, cùng với sự phổ biến của kiến trúc máy tính trung tâm và bộ điều khiển miền, mở đường cho việc cập nhật phần mềm qua mạng (OTA) liên tục.

Đáng chú ý, Trung Quốc đang dẫn đầu trong việc xây dựng hạ tầng 5G-V2X và C-V2X, với kỳ vọng phủ sóng rộng rãi trên đường cao tốc và đường đô thị vào năm 2025, điều này giúp giảm bớt sự phụ thuộc của lái xe tự động vào bản đồ độ chính xác cao và thúc đẩy thương mại hóa nhanh chóng.

Trong bức tranh công nghiệp, các ông lớn công nghệ như NVIDIA, Mobileye, Huawei MDC, và Horizon Robotics đang cạnh tranh gay gắt trong lĩnh vực chip, trong khi Baidu, AutoNavi và NavInfo thống trị bản đồ độ chính xác cao. Các hãng sản xuất ô tô như BYD, Great Wall, Geely, NIO, XPeng và Li Auto đang tích cực tự nghiên cứu hoặc hợp tác với các công ty công nghệ. Đồng thời, các công ty dịch vụ di động như Baidu Apollo Go, Pony.ai và WeRide đã và đang vận hành Robotaxi ở nhiều nơi, trong khi các công ty như TuSimple và PlusAI đang thúc đẩy việc triển khai xe tải nặng tự hành trong các lĩnh vực logistics cảng và vận tải đường dài.

Các số liệu dự báo của Viện Nghiên cứu ô tô Nhật Bản (JARI) cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ: đến năm 2025, tỷ lệ thâm nhập của công nghệ lái xe tự động cấp độ L2 trở lên trên toàn cầu dự kiến đạt 50%, riêng tại thị trường Trung Quốc là 60%. Tỷ lệ thâm nhập cấp độ L3 ở Trung Quốc được kỳ vọng đạt 5-10% vào năm 2025 và vượt 30% vào năm 2030. Quy mô thị trường chip tự lái cũng được dự báo tăng từ 5 tỷ USD vào năm 2023 lên hơn 20 tỷ USD vào năm 2030. Đặc biệt, chi phí vận hành cho mỗi chiếc Robotaxi được kỳ vọng sẽ giảm đáng kể, từ khoảng 300.000-400.000 nhân dân tệ vào năm 2023 xuống dưới 150.000 nhân dân tệ vào năm 2030.

Đối với các nhà quản lý chiến lược, theo JARI, việc nắm bắt các vấn đề trọng yếu là điều cần thiết. Điều này bao gồm việc xây dựng lợi thế công nghệ độc quyền thông qua chip và thuật toán tự phát triển để giảm sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng nước ngoài. Đồng thời, cần thích ứng sớm với các quy định L3/L4 và mô hình chia sẻ trách nhiệm, cũng như khám phá các giải pháp bảo hiểm mới cho xe tự hành.

Tuân thủ các yêu cầu về lưu trữ dữ liệu cục bộ và rà soát an ninh dữ liệu là rất quan trọng để đảm bảo tính tuân thủ trong các hoạt động xuyên quốc gia. Mô hình kinh doanh cũng cần được nâng cấp, chuyển từ bán xe một lần sang các mô hình dựa trên dịch vụ như "đăng ký phần mềm + dịch vụ dữ liệu" để kéo dài giá trị vòng đời khách hàng.

Việc ưu tiên triển khai công nghệ thông minh trong các kịch bản ít phức tạp và có giá trị cao như đường cao tốc, cảng và khu công nghiệp, sau đó dần mở rộng ra đường công cộng, là một chiến lược hiệu quả. Cuối cùng, việc hợp tác với chính phủ và các nhà khai thác để cùng xây dựng mạng lưới giao thông thông minh và nắm bắt cơ hội tại các thành phố thí điểm sẽ là yếu tố quyết định.

Các tổ chức nghiên cứu nhận định rằng, cạnh tranh trong lĩnh vực xe kết nối thông minh và lái xe tự động giờ đây không chỉ là về công nghệ mà còn là về khả năng thương mại hóa công nghệ đó một cách an toàn, tuân thủ và bền vững nhanh nhất.