Đánh thuế nhà và tài sản: Lo ngại sức dân bị “bào mòn”

>>Đánh thuế nhà và tài sản - Khó khả thi!

Chính sách thuế liên quan nhà, bất động sản là một trong những nội dung mà Bộ Tài chính đang xây dựng đề cương báo cáo rà soát, đánh giá và đề xuất sửa đổi, theo chỉ đạo của Chính phủ. Đa số các chuyên gia cho rằng, đã đến lúc đánh thuế nhà và tài sản trong bối cảnh thị trường địa ốc sốt giá, đầu cơ tích trữ nhà đất quá cao.

Trong đề cương báo cáo nghiên cứu rà soát, đánh giá và đề xuất, Bộ Tài chính cho biết, chính sách thu hiện hành liên quan đến BĐS gồm: Các khoản thu khi xác lập quyền sở hữu, quyền sử dụng và thu khi đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản (bao gồm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền bán nhà thuộc sở hữu nhà nước, lệ phí trước bạ).

Ngoài ra, còn có các khoản thu trong quá trình sử dụng tài sản (gồm thuế sử dụng đất nông nghiệp, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp); các khoản thu khi chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản (bao gồm thuế thu nhập doanh nghiệp khi người chuyển quyền là cơ sở kinh doanh, thuế thu nhập cá nhân khi người chuyển quyền là hộ gia đình, cá nhân).

Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi nội dung cụ thể tại Luật Thuế sử dụng đất nông nghiệp và Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, cũng như bổ sung nội dung mới cần quy định tại Luật.

Cụ thể, nội dung góp ý gồm đề xuất gộp Luật Thuế sử dụng đất nông nghiệp và Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, bổ sung đánh thuế đối với nhà, nghiên cứu xây dựng luật thuế tài sản hay BĐS (nếu có).

Đánh thuế nhà, BĐS là vấn đề rất được quan tâm trong thời gian qua và có nhiều ý kiến trái chiều. Năm 2018, Bộ Tài chính cũng từng lấy ý kiến góp ý dự án Luật thuế tài sản với đối tượng chịu thuế chính là đất, nhà - công trình xây dựng trên đất… Do không nhận được sự đồng thuận nên đã được "gác" lại.

Bình luận về đề xuất này, PGSTS Đinh Trọng Thịnh, giảng viên Học viện Tài Chính cho biết trên thế giới có rất nhiều quốc gia đã áp dụng thành công điều luật này và đem lại nhiều mặt lợi cho đất nước. Nhưng đồng thời vị chuyên gia cũng nhấn mạnh với bối cảnh hiện nay của Việt Nam thì cần phải xem xét thật cẩn trọng thì mới có thể đưa ra điều luật này.

Ông cho rằng các chính sách thuế trên khi áp dụng với nước ngoài thì có thể hoàn toàn thành công nhưng không nên đem quy chuẩn đó về áp dụng thẳng vào Việt Nam sẽ dễ gây ra sự khập khiễng.

“Phải nhấn mạnh rằng có rất nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng thu thuế này từ rất lâu và đem lại hiệu quả tốt. Nhưng không nên đem sự thành công tại nước ngoài để áp đặt trực tiếp lên Việt Nam khi bối cảnh xã hội của chúng ta còn quá chênh lệch so với họ, phải cẩn trọng xem xét trước khi đưa ra quyết định cuối cùng”, ông Thịnh nói.

Từ lập luận đó, ông Thịnh cho rằng để có thể áp dụng đánh thuế lên nhà và tài sản cần phải quan tâm đến rất nhiều khía cạnh. Đặc biệt, là ở một nước đang phát triển như Việt Nam, việc áp dụng thêm bất kỳ một loại thuế nào cũng nên bám sát thực tiễn, nhìn thẳng vào đời sống và khả năng chi trả của người dân, nên áp dụng các quy định về thuế tài sản này để điều tiết thị trường tuy nhiên việc áp dụng phải có lộ trình cụ thể.

Thuế là một trong những chính sách quan trọng của kinh tế vĩ mô và chính sách công nên cần hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế và an ninh xã hội. Vừa qua, sự tác động nặng nề của đại dịch COVID-19 đã gây khó khăn cho nền kinh tế nói chung và đời sống của người dân nói riêng, nếu áp quá nhiều chính sách thuế sẽ “bào mòn” sức dân.

Về tác động lên bất động sản, nhìn thẳng vào thực trạng thị trường bất động sản thời gian qua có rất nhiều biến động do giá cả thị trường bị đẩy lên cao đến mức phi lý, PGS TS cho rằng nếu áp dụng loại hình thuế này có thể sẽ giúp bình ổn thị trường và giúp nhà nước dễ dàng hơn trong việc quản lý.

Nhưng đồng thời ông cũng nhận định Luật thuế mới có thể sẽ tác động rất lớn đối với thị trường bất động sản và người tiêu dùng, làm giảm phần nào hoạt động đầu tư, kinh doanh của các nhà đầu tư thứ cấp dẫn tới khả năng sụt giảm giao dịch trên thị trường bất động sản.

>>Nghiên cứu bổ sung thuế nhà đất chặn đầu cơ

Ông Thịnh chia sẻ quan điểm rằng có rất nhiều cách để có thể điều tiết thị trường bất động sản đi đúng hướng, ví dụ như việc thay đổi phương pháp định giá khởi điểm tránh việc chênh lệch giá trước và sau đấu giá chứ không bắt buộc phải là đánh thuế trực tiếp sẽ gây ảnh hưởng đến cả những người dân không tham gia vào thị trường này. Đồng thời cơ quan nhà nước nên bám sát thị trường ngay từ đầu để quy định một mức giá phù hợp khi đưa ra đấu giá, tránh để xảy ra sơ suất như trường hợp đất Thủ Thiêm vừa qua.

Nhắc lại về dự thảo Luật Thuế tài sản trình Chính phủ năm 2018, vị chuyên gia nêu quan điểm rằng việc đưa ra đề xuất sẽ đánh thuế với tài sản là nhà ở từ 700 triệu đồng trở lên là một quyết định hết sức chủ quan. Ông cho biết khi chưa có căn cứ và lý giải rõ ràng lý do tại sao lại áp dụng mức giá như vậy thì không nên đưa vào dự thảo.

“Đánh thuế nhà và tài sản là quyết định hoàn toàn chủ quan của người đề ra luật. Tại sao lại là con số 700 triệu đồng mà không phải 1 tỷ, 1,5 tỷ hay 2 tỷ? Lấy đâu ra con số đó và làm cách nào để xác định chính xác giá trị của một tài sản là 700 triệu đồng, chưa kể không có lý do cụ thể tại sao lại chọn 700 triệu đồng làm mốc để thu thuế. Như vậy là quá thiếu tính khách quan”, ông Thịnh nhấn mạnh.

Cuối cùng, ông Thịnh cho rằng các cơ quan nhà nước cần phải có một cơ sở pháp lý đầy đủ và hợp lý để triển khai chứ không nên tiến hành làm mà không có một sự giải thích rõ ràng.