Đúng 10 năm kể từ ngày tôi viết bài "Chơi và Mua Tranh", thị trường tranh Việt đã có quá nhiều thay đổi.
Thứ nhất, bây giờ thị trường tranh rất sôi động và mong ước của tôi bấy lâu đã trở thành hiện thực - người mua chủ yếu bây giờ là người Việt.
Thứ hai, các triển lãm của các bạn trẻ và các bạn bị thu hút bởi nghệ thuật cũng như hội họa, nhiều người làm lâu năm trong nghề mở ra liên tục.
Các triển lãm rất nhiều sáng tạo và hơn nữa giá tranh cách đây 10 năm gần như chúng ta chưa có bức tranh đến triệu USD, thì giờ có rất nhiều bức đạt đến mức đó và các bức tranh giá vài trăm ngàn USD rất nhiều. Đó là một điều tuyệt vời và rất đáng mừng. Tầng lớp trung lưu, giàu có ở Việt Nam đã cảm được hội họa và trả tiền nhiều để sở hữu.
Cũng như tôi đã chia sẻ, các phòng khách, phòng họp hay các căn nhà treo tranh gốc lên thì cảm giác đẹp sang trọng và nghệ thuật hơn rất nhiều. Có rất nhiều người chia sẻ với tôi rằng khi bức tranh được treo lên, họ cảm thấy phòng khách, phòng họp như được mặc một tấm áo mới mỹ miều, đẹp hơn. Lúc ăn sáng cũng muốn ra ngắm tranh, lúc uống cà phê cũng muốn ra ngắm tranh và cả trước lúc đi làm cũng đi chậm chậm lại để ngắm bức tranh. Rất nhiều người nói là tại sao họ không biết đến hội họa, sở hữu một bức tranh sớm hơn?
Đấy là khía cạnh tinh thần, còn khía cạnh vật chất thì cũng tuyệt không kém. Tất cả tranh gần như không giảm giá và tranh đắt tiền thì chỉ có tăng. Càng khủng hoảng càng tăng giá. Tranh như một nơi trú ẩn an toàn để bỏ tiền cất, hay đầu tư. Tranh của các họa sỹ nổi tiếng tăng chóng mặt, nhiều khi các bạn văn phòng nói đùa tranh còn tăng hơn cả bất động sản và cổ phiếu. Trong thời Covid và sau Covid -19, nhiều người đầu tư trên thế giới tìm tới nghệ thuật để trú ẩn, đặc biệt là hội họa. Giá hội họa thế giới tăng chóng mặt và Việt Nam cũng không ngoại lệ. Mười năm trước đây người nước ngoài mua chủ yếu và giá không cao thì giờ các bức hội họa cao giá chủ yếu là người Việt mua. Đó là một tín hiệu tuyệt vời.
Tranh Trần Lưu Hậu 10 năm trước 1 bức kích cỡ 80x90 cm có giá tương đương 5.000 USD thì giờ đã lên tới 50.000 USD hay 60.000 những bức tranh đẹp. Hay các bức Thuyền hay bức phong cảnh Sapa kích cỡ 80x110 hay 110x130 cm thì trước nay có giá tương đương từ 8.000 USD hay 10.000 USD, giờ lên giá hơn gấp 10 lần, đạt tới 100.000 USD hay tương đương 150.000 USD và người mua vẫn sẵn sàng chi trả - toàn nhà sưu tập người Việt Nam.
Đỉnh điểm có bức đẹp còn giá cao nữa. Như bức người Sapa cùng cỡ 110x130 mà khách hàng trả tới 150.000 USD bức, còn người bán cứ đòi tương đương tới 220.000 USD mới bán. Thực ra tranh đẹp vẽ rất khó kể cả với danh họa như Trần Lưu Hậu và vẽ rất kỳ công. Ông Trần Lưu Hậu vẽ người Sapa phải nói tuyệt đỉnh, tranh trừu tượng. Hình khối các lớp vẽ dày đè lên nhau những lớp vẽ nào ra lớp đó và khi nhìn toàn cục thấy thấp thoáng các cô gái người Dao đang đeo gùi đi chợ. Đẹp và đầy sức sống, mình luôn tự hỏi sao Họa sỹ tài như vậy nhìn bức vẽ đẹp nao lòng.
Đầu tư tranh Trần Lưu Hậu 10 năm thấy mình thật may mắn. Nhìn lại, phải nói thật là không có gì đầu tư mà tốt như hội họa, nếu anh lựa chọn đúng họa sỹ. Tranh có thể cạnh tranh được cả với bất động sản hay cổ phiếu mà tranh còn được ngắm hàng ngày, treo lên tường tạo một không gian tuyệt vời cho ngôi nhà nữa.
Nhưng cũng thật kỳ diệu là tranh Trần Lưu Hậu bán trừu tượng cũng không dễ xem. Những bức tranh cô gái, bình hoa, thuyền… đều có thể thấy bóng dáng nhưng phần trừu tượng nhiều hơn nhưng lại có rất nhiều khán giả nhà sưu tập coi trọng. Nhìn lại những năm 2000 thì thấy nhiều người Hà Lan, Hong Kong và đặc biệt là người Singapore mua rất nhiều tranh Trần Lưu Hậu, toàn tranh đẹp. Họ đi trước chúng ta rất nhiều. Và bây giờ các bức tranh Trần Lưu Hậu trở về Việt Nam cũng tầng tầng lớp lớp. Nhiều người Việt đã lội ngược dòng mang tranh Việt từ nước ngoài trở về trong nước. Ở Việt Nam có rất nhiều người yêu thích tranh Trần Lưu Hậu và luôn lấy tranh Trần Lưu Hậu so sánh đẳng cấp và giá trị như ….kim cương. Những câu nói "đẳng cấp như tranh Trần Lưu Hậu".v.v khi so sánh với các giá trị khác. Có lẽ họa sỹ Trần Lưu Hậu đã làm một cuộc cách mạng lớn trong cách vẽ tại Việt Nam. Ông không vẽ giống như bất kỳ ai thế hệ trước, mặc dù có rất nhiều họa sỹ Việt Nam nổi tiếng nhưng cách vẽ của Trần Lưu Hậu hoàn toàn khác biệt, không dễ xem, rất mạnh mẽ và trừu tượng - một điều gần như chưa ai làm trước ông.
Xem tranh Trần Lưu Hậu, thấy các mảng màu lớn ông vẽ một cách mạnh mẽ và nhiều màu là các màu cơ bản nhưng khi ông phối, vẽ, trở nên rất đẹp và rất nghệ thuật. Điều này không giống như các họa sỹ đi trước và cả các họa sỹ thế hệ sau. Bạn tôi sống ở Hà Nội nói rằng, người Hà Nội thích tranh Trần Lưu Hậu lắm, ai có điều kiện có nhà đẹp, phòng khách đẹp cũng muốn sở hữu một bức Trần Lưu Hậu. Hay một giai thoại mà cũng rất ngạc nhiên là một bạn quản lý phòng tranh nổi tiếng Sài Gòn và Hà Nội chia sẻ: Sinh thời lúc còn sống, họa sỹ Trần Lưu Hậu nói với sếp của bạn khi lúc đó tranh của ông có giá tương đương 2500 USD bức nhỏ và cũng là cao giá: “Tranh của tôi trong tương lai sẽ có giá hàng triệu USD Mỹ một bức”. Lúc đó không ai dám tin điều này, nhưng nếu hôm nay nhìn lại thì rất nhiều bức khổ lớn của họa sỹ Trần Lưu Hậu đã có giá tương đương đến 500.000 USD. Khi đất nước phát triển, điều kiện kinh tế tốt thì văn hóa cũng sẽ phát triển. Nghệ thuật đặc biệt là hội họa sẽ phát triển mạnh mẽ và sẽ được trân trọng. Lúc đó giá tranh sẽ còn lên cao nữa và Việt Nam sẽ có những họa sỹ mà giá tranh sẽ hòa nhịp với giá tranh họa sỹ thế giới, đạt hàng triệu USD một bức, và các phán đoán của họa sỹ Trần Lưu Hậu về giá tranh của ông sẽ hoàn toàn chính xác.
Sài Gòn những ngày nghỉ lễ 3/9/2024