Đề xuất bỏ thu tiền sử dụng đất bổ sung giảm gánh nặng cho doanh nghiệp

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng Dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2024 (Dự thảo) và đang lấy ý kiến một số đơn vị trước khi hoàn thiện Dự thảo để trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10. Đáng chú ý, tại Dự thảo, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất sửa đổi, bổ sung điểm d khoản 2 điều 257 Luật Đất đai 2024 theo hướng bỏ quy định khoản tiền sử dụng đất bổ sung phải nộp đối với thời gian chưa tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.

Xoay quanh đề xuất này, luật sư Phạm Thanh Tuấn, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, việc đưa nội dung sửa đổi vào luật là phù hợp cả về mặt thẩm quyền lẫn kỹ thuật lập pháp. Theo ông Tuấn, mặc dù khoản thu bổ sung này không phải là "phạt chậm nộp", mà là khoản truy thu nhằm điều chỉnh lợi ích của người sử dụng đất khi được nộp tiền sử dụng đất theo giá đất quá khứ, thay vì giá tại thời điểm thực hiện nghĩa vụ. Dù vậy, trên thực tế, khoản truy thu này đang tạo thêm gánh nặng tài chính đáng kể cho các doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh thị trường bất động sản đang gặp khó khăn, thanh khoản yếu và chi phí vốn cao.

Luật sư này cho rằng, việc loại bỏ quy định trên là cần thiết nếu nhìn từ mục tiêu chính sách dài hạn. Theo đó, Nhà nước đang định hướng hạ giá đất tại thị trường sơ cấp, tức là giá đất do Nhà nước xác định để giao đất, cho thuê đất hoặc chuyển mục đích sử dụng nhằm giảm chi phí đầu vào cho doanh nghiệp. Do vậy, việc loại bỏ hoặc điều chỉnh khoản thu bổ sung nêu trên là cần thiết, để tránh tạo thêm chi phí không rõ bản chất đối với nhà đầu tư; đảm bảo tính nhất quán với chính sách điều tiết giá đất thị trường bằng công cụ hành chính (giá đất sơ cấp thấp hơn thị trường).

“Không chỉ vậy, chính sách bỏ khoản truy thu này còn có thể tháo gỡ các vướng mắc tại nhiều dự án đang đóng băng do chưa xử lý xong nghĩa vụ tài chính liên quan đến xử lý chuyển tiếp”, luật sư Phạm Thanh Tuấn nhấn mạnh.

Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Phạm Đức Toản, CEO Công ty Cổ phần Đầu tư và phát triển bất động sản EZ (EZ Property) khẳng định rằng, những đề xuất như bỏ định giá đất theo giá thị trường và bỏ nộp tiền sử dụng đất bổ sung là tin vui với các nhà đầu tư bất động sản.

Theo ông Toản, quy định về "giá thị trường" trong Luật Đất đai thời gian qua đã gây không ít khó khăn, bởi thực tế có nhiều địa phương không xác định được "giá thị trường" là gì. Không ít cán bộ “sợ sai”, dẫn đến việc không xác định giá đất, khiến dự án bị đình trệ. Ngược lại, có dự án đã xác định giá đất nhưng lại bị yêu cầu xác định lại, dẫn đến truy thu hàng trăm tỷ đồng, làm đội chi phí đầu tư, khiến doanh nghiệp “thấm đòn”.

“Thậm chí, có nơi còn lấy giá trúng đấu giá của lô đất bên cạnh để làm căn cứ xác định giá đất dự án, trong khi mức giá đó hoàn toàn không phản ánh giá trị thực. Nếu dự thảo luật này được thông qua, sẽ là một thay đổi hợp lý, giúp tháo gỡ nhiều nút thắt cho doanh nghiệp bất động sản”, ông Toản chia sẻ.

Đồng tình với quan điểm nêu trên, nhiều chuyên gia cũng nhận định, đề xuất bỏ quy định về nộp tiền sử dụng đất bổ sung không chỉ tháo gỡ cho hàng loạt dự án bị vướng mắc về tài chính, mà còn góp phần cải thiện môi trường đầu tư - yếu tố đặc biệt cần thiết trong giai đoạn hậu thanh lọc thị trường. Đây là bước đi thiết thực nhằm cụ thể hóa chỉ đạo của Chính phủ về cải cách thủ tục hành chính, giảm chi phí không chính thức cho doanh nghiệp.

Quan trọng hơn, thay đổi này cho thấy tư duy làm luật trong lĩnh vực đất đai đang dần chuyển từ “quản lý” sang “phục vụ và kiến tạo”, từ đó tạo nền tảng pháp lý thuận lợi hơn để doanh nghiệp an tâm đầu tư dài hạn.