Đề xuất nâng ngưỡng áp dụng hóa đơn điện tử lên 3 tỷ đồng

Bộ Tài chính đang xây dựng Dự thảo Nghị định quy định việc kê khai, tính thuế, khấu trừ thuế và sử dụng hóa đơn điện tử đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Theo Bộ Tài chính, việc ban hành Nghị định nhằm cụ thể hóa chủ trương, định hướng của Đảng và Quốc hội tại Nghị quyết số 68-NQ/TW và Nghị quyết số 198/2025/QH15. Trọng tâm là tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, tiến tới bãi bỏ thuế khoán, đồng thời thiết lập cơ chế quản lý thuế phù hợp với từng nhóm quy mô kinh doanh.

Nghị định cũng hướng tới nâng cao hiệu quả quản lý thuế, bảo đảm công bằng về nghĩa vụ thuế giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp có quy mô tương đương. Qua đó, khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi lên mô hình doanh nghiệp, tạo động lực mới để giải phóng nguồn lực, nâng cao sức sản xuất của khu vực kinh tế tư nhân, góp phần thực hiện các mục tiêu đề ra tại Nghị quyết số 68-NQ/TW.

Theo Dự thảo Nghị định, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có trách nhiệm kê khai chính xác, trung thực và đầy đủ các nội dung trong hồ sơ khai thuế, các khoản thu khác theo từng sắc thuế, đồng thời tự tính số tiền thuế, khoản thu phải nộp, trừ trường hợp việc tính và thông báo thuế do cơ quan thuế thực hiện. Đáng chú ý là quy định hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu hàng năm từ 1 tỷ đồng trở lên phải áp dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế; hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.

Góp ý về nội dung này, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam VCCI cho rằng việc áp dụng hóa đơn điện tử có mã là cần thiết nhằm tăng tính minh bạch và phòng, chống gian lận thuế. Tuy nhiên, ngưỡng doanh thu 1 tỷ đồng được đánh giá là chưa hợp lý, do không tương thích với các mốc doanh thu đang được sử dụng trong chính sách thuế hiện hành, như ngưỡng 3 tỷ đồng hoặc 50 tỷ đồng.

Theo VCCI, mức doanh thu 1 tỷ đồng chỉ cao hơn khoảng 500 triệu đồng so với ngưỡng không chịu thuế, trong khi phần lớn hộ kinh doanh ở quy mô này vẫn còn hạn chế về năng lực tài chính và trình độ quản trị. Kết quả khảo sát nhanh do VCCI thực hiện vào tháng 6 cho thấy, ngay cả với các hộ có doanh thu trên 1 tỷ đồng, việc triển khai hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế vẫn gặp nhiều khó khăn. Trong đó, thiếu vốn đầu tư chiếm 32% tại khu vực nông thôn và 23% tại khu vực đô thị; thiếu kiến thức, kỹ năng công nghệ chiếm tới 77% ở nông thôn và 67% ở đô thị.

Do đó, VCCI kiến nghị cơ quan soạn thảo xem xét nâng ngưỡng áp dụng lên mức doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm, tương ứng với ngưỡng bắt đầu áp dụng phương pháp tính thuế theo lợi nhuận.

Đồng quan điểm với VCCI, PGS, TS Nguyễn Thường Lạng, Giảng viên cao cấp - Viện Thương mại và Kinh tế quốc tế, Đại học Kinh tế quốc dân cho rằng, việc mở rộng áp dụng hóa đơn điện tử là xu hướng tất yếu, nhưng nếu thiết kế thiếu lộ trình phù hợp có thể tạo thêm rào cản cho hộ kinh doanh nhỏ.

“Ngưỡng 1 tỷ đồng hiện nay chưa phản ánh đúng khả năng hấp thụ chi phí tuân thủ của hộ kinh doanh. Với nhiều hộ, đầu tư máy tính tiền, phần mềm, đường truyền, nhân lực vận hành hóa đơn điện tử là một gánh nặng không nhỏ. Nếu chính sách quá dốc, nguy cơ phát sinh tâm lý né tránh hoặc quay lại giao dịch tiền mặt là hoàn toàn có thể xảy ra”, PGS, TS Nguyễn Thường Lạng nhận định.

Theo chuyên gia này, việc nâng ngưỡng áp dụng lên mức trên 3 tỷ đồng/năm, tương ứng với ngưỡng bắt đầu áp dụng phương pháp tính thuế theo lợi nhuận sẽ giúp chính sách tiệm cận thực tiễn hơn, đồng thời tạo “vùng đệm” để hộ kinh doanh có thời gian thích ứng.

“Với nhóm dưới 3 tỷ đồng, cơ quan thuế hoàn toàn có thể tăng cường quản lý thông qua dữ liệu từ ngân hàng, nền tảng số, trung gian thanh toán, thay vì áp dụng đồng loạt hóa đơn điện tử có mã”, ông Lạng đề xuất.

Nhiều ý kiến cho rằng cải cách thuế chỉ thực sự thành công khi vừa bảo đảm mục tiêu quản lý, vừa không làm gia tăng chi phí tuân thủ một cách đột ngột đối với khu vực kinh doanh nhỏ lẻ. Trong bối cảnh Nghị quyết 68-NQ/TW đặt mục tiêu phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân, việc thiết kế các công cụ quản lý như hóa đơn điện tử cần được cân nhắc kỹ lưỡng, có phân tầng đối tượng và lộ trình phù hợp. Việc nâng ngưỡng áp dụng lên 3 tỷ đồng sẽ giúp chính sách đi vào cuộc sống một cách mềm mại hơn, đúng tinh thần “hỗ trợ – đồng hành – khuyến khích” mà các nghị quyết lớn đã đặt ra.