Đề xuất tạm ngừng nhập khẩu xăng dầu: Cần hài hoà lợi ích các bên

Linh Nga• 17/05/2020 02:10

Bộ Công Thương cho rằng việc tạm ngừng nhập khẩu xăng dầu của PVN rất khó thực hiện. Điều này ảnh hưởng đến 33 đầu mối nhập khẩu xăng dầu...

Nhà máy lọc dầu Dung Quất. Ảnh: PVN.

Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải cho biết, tạm dừng nhập khẩu xăng dầu là đề xuất của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia (PVN), nhưng thực chất liên quan đến hai nhà máy: Lọc hóa dầu Nghi sơn và Bình Sơn. Trong đó, Nghi Sơn là nhà máy liên doanh với vốn nước ngoài 75%, PVN chỉ chiếm 25%; còn Bình Sơn là nhà máy 100% của Việt Nam.

Trong thời gian qua, PVN gặp nhiều khó khăn trong bối cảnh giá dầu thô thế giới sụt giảm theo chiều thẳng đứng, trong vòng 3 tháng đã giảm tới 65%. Nguồn thu của PVN bị ảnh hưởng, kéo theo ảnh hưởng đến nguồn thu quốc gia.

Bộ Công Thương rất chia sẻ với khó khăn với tất cả các doanh nghiệp tại Việt Nam, trong đó có PVN và 2 nhà máy Bình Sơn và Nghi Sơn. Đó không phải 2 nhà máy xuất khẩu dầu thô mà dùng dầu thô để chế biến các sản phẩm xăng dầu thành phẩm để bán hoặc xuất khẩu.

Tương tự như vậy, chúng ta có 33 đầu mối để nhập khẩu xăng dầu tại Việt Nam. Hiện các doanh nghiệp này đang nhập khẩu xăng dầu về bán tại Việt Nam. Tuy nhiên, trong 3 tháng vừa qua, họ cũng đã gặp rất nhiều khó khăn. Ngay trong nước, giá xăng dầu đã điều chỉnh giảm 8 liên tiếp, gần đây nhất lần thứ 9 mới tăng trở lại, mức tăng vừa phải. Trong đó, xăng E5 chỉ tăng 575 đồng/lít, RON95 chỉ tăng 674 đồng/lít.

“Mặt khác, nếu cấm nhập khẩu xăng dầu có nghĩa là cấm các nước khác nhập khẩu vào Việt Nam, điều này có thể vi phạm các quy tắc trong các hiệp định thương mại và các cam kết với các nước”, ông Hải nói.

Thứ trưởng cũng thông tin thêm Bộ Công Thương đã làm việc với Tổng giám đốc EVN và báo cáo Ban chỉ đạo điều hành giá cần cân nhắc trước khi đưa ra quyết định.

Theo Bộ Công Thương, quan trọng nhất là cần hài hòa lợi ích của các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh trong nước, người tiêu dùng và các doanh nghiệp sử dụng xăng dầu trong nước. Chính vì vậy, các doanh nghiệp, đối tượng cần chia sẻ quyền lợi của mình.

“Cùng với đó là lợi ích của Nhà nước trong đảm bảo an ninh năng lượng, tức là đủ xăng dầu cho nền kinh tế. Nếu chỉ phụ thuộc vào một vài đầu mối, có thể dẫn đến tình huống thiếu xăng dầu. Bởi thực tế 1 năm nhà máy Nghi Sơn phải bảo dưỡng 1,5 tháng, như năm 2019, khi nhà máy bị sự cố kéo dài 1 tháng 4 ngày. Lúc đó chúng tôi rất lo về nguồn cung và đã phải yêu cầu doanh nghiệp đầu mối khẩn trương nhập khẩu từ nước ngoài để bù đắp”, ông Hải cho biết thêm.

Trước đó, PVN có văn bản gửi Bộ Công Thương, Bộ Tài chính xem xét ban hành các cơ chế chính sách hạn chế/cấm nhập khẩu các sản phẩm xăng dầu trong giai đoạn chưa kiểm soát được dịch bệnh, cũng như thị trường tiêu thụ xăng dầu nội địa đang gặp khó khăn.

Ở thời điểm giá dầu thế giới đi xuống, hoạt động của công ty này gặp khó khăn. Nhu cầu tiêu thụ xăng, dầu trong bối cảnh đại dịch giảm mạnh trong quý I/2020, mức giảm tới 30% so với cùng kỳ hàng năm, dự kiến mức giảm này còn tiếp tục kéo dài trong thời gian tới.

Ngoài ra, việc các đầu mối xăng, dầu ngừng nhập hàng dẫn đến dư lượng tồn kho xăng của PVN lên đến 90%, vượt xa mức cho phép. Tại thời điểm ngày 30/3/2020, tồn kho các sản phẩm của hai nhà máy lọc dầu (trừ DO) đều vượt ngưỡng nguy cơ vượt giới hạn tồn trữ (tank top).

Cụ thể, tồn kho dầu thô tại Nhà máy lọc dầu Dung Quất và Nghi Sơn lần lượt là 384,256 m3 và 533,500 m3 với tỷ lệ tồn kho lần lượt là 76% và 64%; tồn kho xăng tại Nhà máy lọc dầu Dung Quất là 138,242 m3, chiếm tỷ lệ 87%, tại Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn là 167,520 m3, chiếm tỷ lệ 81%.

Theo PVN, các nhà máy lọc dầu đang chịu áp lực rất lớn từ cả đầu vào (giảm giá hàng tồn kho dầu thô) lẫn đầu ra. Mặc dù nhu cầu xăng dầu giảm, tiêu thụ xăng dầu trong nước rất khó khăn nhưng trong 3 tháng đầu năm 2020 lượng nhập khẩu đã chiếm đến 61,67% tổng nhu cầu tiêu thụ trong nước, điều này đã gây khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm xăng dầu sản xuất trong nước.