[Diễn đàn NGƯỜI VIỆT TỬ TẾ]: Nên nhân rộng mô hình bể chứa rác vùng ven

Ở nước ta, hầu hết ở ngoại thành và nông thôn đều có những cánh đồng ruộng lúa, vườn tược, hoa màu... Mỗi khi phun thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật, bón phân cho cây trồng, người nông dân thường vứt bỏ ra môi trường các loại vỏ chai, hộp nhựa, bao bì đựng phân thuốc. 

Thế là thành rác, trong đó có những loại rác gây sát thương cao cho chính người nông dân mỗi khi dẫm phải như mẻ thủy tinh, nắp chai thuốc bằng kim loại…Ngày này qua ngày khác, lượng rác thải tăng lên và trở thành vấn nạn ám ảnh chính người dân địa phương. 

Điển hình chị bạn tôi đi chân trần dặm lúa từng dẫm phải nắp vỏ chai bằng nhôm do ai đó vứt ra ruộng, làm chảy máu, bị nhiễm trùng phải nhập viện, chích ngừa uốn ván.

Trong những lần du lịch đến nhiều tỉnh thành nước ta, tôi chứng kiến không ít cảnh tượng người dân vô tư xả rác. Đến biển Cần Giờ (TP.HCM), bên cạnh khung cảnh thoáng mát, tôi thấy rác thải tràn lan ra môi trường. Nào là chai nhựa, hộp xốp, túi nilông nổi lềnh bềnh trên mặt biển làm mất mỹ quan khu du lịch.

Cảnh tượng đó ám ảnh đến nỗi nhiều người không dám xuống tắm biển. Điều lạ, không thấy thùng đựng rác, mọi người vô tư quăng rác, đâu chỉ khách du lịch, ngay cả người dân cũng thải rác ra biển là những vật dụng hàng ngày. Thấy người xách những bịch rác quăng xuống biển, tôi đến nhắc nhở thì nhận được câu trả lời “Đất chật, người đông, không có bãi chứa rác, phải đổ xuống biển chứ biết đổ đâu. Có người đổ cả xác động vật!”.

Thực trạng thiếu bãi chứa rác, thùng đựng rác không đủ chuẩn hoặc kích thước nhỏ không đủ chứa lượng lớn rác. Đồ gia dụng hư hỏng không còn dùng như chăn màn, giường tủ, bàn ghế lại bị vứt ra những khu đất trống bị bỏ hoang. Đêm khuya đổ trộm phế thải xây dựng, phế liệu xuống sông, kênh, rạch, ao, hồ.

Rác thải điện tử đổ ra môi trường tự nhiên ngày càng nhiều máy in, vi tính, điện thoại, đầu đĩa… Đặc tính của rác thải điện tử bên trong chứa hợp chất hóa học có thể ngấm trong lòng đất nguồn nước như kẽm, chì, thuỷ ngân, phóng xạ, niken, axít, bari, arsen…

Điều này không chỉ gây ô nhiễm môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người dẫn đến các bệnh ung thư, nội tạng, tim mạch, thần kinh, nhiễm trùng đường hô hấp... Nhiều địa phương đã phải cử người mật phục bắt quả tang một số trường hợp vi phạm nhưng không bao giờ đủ nhân sự làm thường xuyên, ngăn chặn mọi tình huống, không dễ giải quyết dứt điểm, đâu lại vào đấy.

Ở nước ta, một số địa phương cũng có cách làm hay trong ngăn ngừa, thu gom, cử lý rác thải. Trong lần du lịch đến Thái Nguyên thấy những bể chứa chứa rác trên cánh đồng, tôi thắc mắc thì được người dân địa phương giải thích “Trước đây, nhiều người sau khi phun thuốc bón phân quăng các loại vỏ chai nhựa, thủy tinh, bao bì xuống bờ ruộng, đường đi, kênh, mương. Thôn làng tổ chức họp rồi cùng nhau góp tiền xây bể chứa rác, vận động mọi người bỏ rác vào đó, tới ngày đội vệ sinh thu gom mang đi xử lý. Nhờ vậy, giảm hẳn nạn xả rác bấy lâu”.

Một địa phương vùng ven Hà Nội cũng làm bể chứa rác với kích thước rộng lớn, chia ra từng ngăn phân loại rác. Nhà nào có rác, ai đó có nhu cầu bỏ rác thì mang đến đó.

Hà Nội cũng đi đầu trong ngăn chặn rác thải điện tử đổ ra môi trường tự nhiên, một số nơi đã có biện pháp giải quyết. Chẳng hạn, thành lập các nhóm tình nguyện thu gom rác thải điện tử trên địa bàn, tuyên truyền vận động người dân bỏ rác điện tử vào thùng thu gom tại những địa điểm theo quy định đã được thông báo, tùy mật độ dân số mỗi xã phường chọn địa điểm tập kết rác với khoảng cách phù hợp. Nhóm tình nguyện còn đến trực tiếp nhà dân thu gom rác điện tử vừa tuyên truyền vận động đã nhận được sự chia sẻ, ủng hộ, hưởng ứng đông đảo người dân.

Theo tôi, ở ngoại thành hay vùng ven tùy khoảng cách và điều kiện phù hợp có thể xây bể chứa rác trên cánh đồng và nơi nhiều người qua lại như nút giao, ngã ba, ngã tư, khu du lịch… Người dân sau khi phun thuốc bón phân vứt vỏ chai, nắp đậy, bao bì vào các bể chứa rác. Những ai có đồ gia dụng hư hỏng không còn sử dụng, rác thải cần vứt đi thì có thể chủ động mang đến bỏ vào bể chứa rác. Đây cũng là nơi tập trung rác thải để đơn vị thu gom xử lý, không vứt ra môi trường tự nhiên, chấm dứt tình trạng đổ trộm rác thải. Nên nhân rộng mô hình bể chưa rác vùng ven.

Để góp phần chung tay xây dựng xã hội của chúng ta ngày càng tốt đẹp, Ban biên tập Báo Diễn đàn Doanh nghiệp mở diễn đàn “NGƯỜI VIỆT TỬ TẾ” mong nhận được những ý kiến, bài viết của quý độc giả, học giả, chuyên gia về vấn đề trên. Bài vở xin gửi về hòm thư nguoiviettute@dddn.com.vn Tác giả để lại địa chỉ và số điện thoại để chúng tôi tiện liên hệ. Trân trọng cảm ơn. Ban Biên tập.