[Diễn đàn NGƯỜI VIỆT TỬ TẾ]: Tử tế trong hoạt động du lịch

Tôi hay đi du lịch trong nước để tìm hiểu vùng đất, lịch sử, văn hóa, con người Việt Nam. Bên cạnh niềm vui khi thấy nước ta có nhiều cảnh đẹp, ngày càng có nhiều người nước ngoài đến tham quan thì tôi còn có những nỗi lo. Đó là tràn ngập lao động “chui”, lo nhất là hoạt động hướng dẫn viên người nước ngoài, thuyết minh sai lệch về lịch sử nước ta.

Chẳng hạn tôi vừa có chuyến du lịch đến một số tỉnh phía Bắc: Thái Nguyên, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn… Tôi và một vài người khác giật mình, bất bình và phản ứng gay gắt khi nghe nữ hướng dẫn viên thuyết minh rằng, “Việt Nam có nguồn gốc từ Trung Quốc”. Lúc tới thác Bản Giốc, cả đoàn xuống xe để đi bộ tham quan ngắm cảnh, nữ hướng dẫn viên này chỉ giới thiệu chung chung và nói “thác Bản Giốc của Trung Quốc cho Việt Nam cùng sử dụng dưới lòng sông”. Một lần nữa, tôi và một vài người trong đoàn lại phản ứng.

Có lần đến Quảng Ninh thấy nam thanh niên đang thuyết minh bằng tiếng nước ngoài, cứ tưởng là hướng dẫn viên người Việt nên tôi lại gần hỏi thăm để hiểu thêm về vịnh Hạ Long thì thanh niên này ú ớ, đưa tay chỉ về hướng một người trong đoàn do doanh nghiệp du lịch cử theo. Tôi hỏi người này “Sao em không thuyết minh mà để người nước ngoài, họ đâu hiểu hết lịch sử nước mình ?” thì được trả lời “Em không biết tiếng ngoại ngữ”.

Thực tế làm du lịch nước ta vẫn còn hình thức “ăn xổi ở thì”, yếu trong quản lý, thiếu chuyên nghiệp ở người làm du lịch, hướng dẫn viên hạn chế về ngoại ngữ. Có trường hợp doanh nghiệp lữ hành nước ngoài, mới đầu chỉ đưa người theo để dẫn đoàn, làm phiên dịch khi hướng dẫn viên nước bản địa không rành ngôn ngữ của du khách, lâu dần thành quen rồi tự hướng dẫn và giới thiệu về điểm đến theo ý của họ.

Trách nhiệm có lẽ trước hết thuộc về công tác quản lý nhà nước, ngành du lịch trong cấp phép hoạt động, kiểm tra, chấn chỉnh, xử lý, ngăn ngừa… Kế đến là sự tiếp tay từ những doanh nghiệp kinh doanh du lịch trong nước lại cử người đi cùng nhằm đối phó khi có kiểm tra, đó không khác gì hành vi bảo kê cho hoạt động trái pháp luật gây hậu quả lớn.

Tôi du lịch đến Thái Lan, khi vừa ra cổng sân bay, hướng dẫn viên nước họ đợi sẵn và nói bằng tiếng Việt trong suốt hành trình, mỗi điểm đến có khi còn bố trí riêng người hướng dẫn. Còn hướng dẫn viên người Việt với tư cách dẫn đoàn để trao đổi những việc cần thiết và mọi thông tin có liên quan đều thông qua hướng dẫn viên người bản địa.

Hướng dẫn viên người bản địa chia sẻ, Thái Lan lo rằng hướng dẫn viên nước ngoài thuyết minh sẽ khó kiểm soát nội dung, thông tin lắm khi được định hướng theo cách nhìn khác và chỉ tin tưởng hướng dẫn viên trong nước mới có thể am hiểu nói lên được hết sự tự hào dân tộc cũng như miền đất, con người, văn hóa, lịch sử, di tích, thắng cảnh… để giới thiệu với du khách. Ngoài ra, cũng để tạo việc làm cho hướng dẫn viên trong nước.

Thái Lan còn có cảnh sát du lịch để kiểm tra, xử lý các vi phạm hoặc hỗ trợ các vấn đề liên quan đến du khách, hướng dẫn viên. Đến tham quan và nghe thuyết minh ở Hoàng Cung, anh bạn trong đoàn sơ ý vứt tàn thuốc dưới lối đi liền bị nhắc nhở và được hướng dẫn vứt bỏ đúng nơi quy định. Có khi du khách cần giúp đỡ thì có ngay cảnh sát du lịch.

Du lịch đâu chỉ đem đến lợi ích kinh tế, việc làm mà còn là cơ hội để quảng bá hình ảnh đất nước và con người, văn hóa, lịch sử, di tích, danh lam, thắng cảnh, truyền thống dân tộc ngàn đời. Điều này rất quan trọng, không thể xem như chuyện nhỏ hay du di bỏ qua.

Tình trạng để người nước ngoài làm việc “chui” tại nhiều địa phương có ngành du lịch phát triển rõ ràng là sai trái, vi phạm pháp luật nước ta. Càng sai hơn nữa khi để hướng dẫn viên người nước ngoài thuyết minh với du khách. Từ đó đã cho thấy thực trạng trong ngành du lịch nước nhà, thiếu hướng dẫn viên người Việt thuyết minh bằng ngoại ngữ.

Ở Việt Nam, hàng năm, nhiều trường đại học đào tạo không ít sinh viên học tiếng nước ngoài, nhiều sinh viên tốt nghiệp ra trường không có việc làm, nếu kết nối từ ngành du lịch và nhà trường để hướng nghiệp cũng như đào tạo thêm kiến thức về du lịch nước nhà thì có lẽ đây cũng là nguồn lực để thay thế làm hướng dẫn viên cho những điểm đến đang cần.

Ban biên tập Báo Diễn đàn Doanh nghiệp mở diễn đàn “NGƯỜI VIỆT TỬ TẾ” mong nhận được những ý kiến, bài viết của quý độc giả, học giả, chuyên gia về vấn đề trên. Bài viết phù hợp sẽ được chúng tôi đăng tải kèm theo chế độ nhuận bút nhanh và hấp dẫn. Bài vở xin gửi về hòm thư nguoiviettute@dddn.com.vn Lưu ý: Tác giả để lại địa chỉ và số điện thoại để chúng tôi tiện liên hệ.

Bên cạnh đó, nên chăng là quy định ngành du lịch nơi địa phương có trách nhiệm kiểm soát các doanh nghiệp kinh doanh du lịch trên địa bàn, chế tài sao cho không dám tiếp tay cho các hoạt động sai trái như vừa nêu như phạt nặng và rút giấy phép nếu tái phạm.

Về phía các công ty du lịch trong nước buộc phải có đội ngũ hoạt động chuyên nghiệp, hiểu biết lịch sử và điểm đến, cung cấp dịch vụ cho khách hàng nước nào phải có hướng dẫn viên thông thạo tiếng nước đó như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nga, Mỹ, Nhật, Malaysia…

Đã đến lúc ở nước ta cần có cảnh sát du lịch giống như Thái Lan, một số nước đã làm và thành công để kiểm tra, bảo vệ an toàn và quyền lợi cho du khách, xử lý các vi phạm trong hoạt động du lịch như thiếu thủ tục pháp lý, nơi bán hàng có dấu hiệu gian dối, lao động “chui”, nội dung thuyết minh sai lệch, hướng dẫn viên không đeo thẻ hành nghề.