Đô thị thích ứng

KTS PHẠM THANH TÙNG - Ủy Viên Ban thường vụ, Chánh văn phòng TƯ Hội KTS Việt Nam• 02/02/2022 03:00

Đại dịch Covid-19 đã làm cho Chính phủ các quốc gia buộc phải thay đổi nhận thức, tư duy về quản trị đất nước và phát triển đô thị bền vững, đặc biệt là ở các nước nghèo, các nước đang phát triển.

>>> Thông minh và bền vững là hướng đi tất yếu cho các đô thị

>>> Diện mạo mới cho Thủ đô

Đại dịch như cơn cuồng phong làm phơi bày những mặt yếu kém của hàng ngàn đô thị trên khắp thế giới, trong đó có các đô thị lớn, siêu đô thị và cả đô thị xanh, đô thị thông minh, đặc biệt là quá trình đô thị hóa nhanh mất kiểm soát ở các nước nghèo và các nước đang phát triển.

Các thành phố và vùng lãnh thổ đã trở nên mất cân bằng, sự sống của con người bị đe dọa bởi nguồn tài nguyên cạn kiệt, môi trường sống bị ô nhiễm, hệ sinh thái bị suy thoái và các vấn đề sức khỏe cộng đồng bởi tác động xấu của biến đổi khí hậu, dịch bệnh và sự “bùng nổ” đô thị hóa.

Đô thị rủi ro trước đại dịch

Ở nước ta, các đô thị lớn, điển hình là TP. HCM và Hà Nội, dịch bệnh Covid-19 hoành hành đã để lại hậu quả nghiêm trọng về người và suy giảm tăng trưởng kinh tế. Nhiều chuyên gia đã cảnh báo, chính sự bất cập trong cấu trúc đô thị hiện nay là nguyên nhân để dịch bệnh bùng phát mất kiểm soát.

Sự cảnh báo này không phải không có lý. Với cấu trúc đô thị như của TP. HCM, Hà Nội thì đằng sau các đường phố lớn hoa lệ, rợp mát bóng cây, lộng lẫy ánh đèn cao áp, với các kiến trúc cao tầng hiện đại, văn minh, các siêu thị đầy ắp hàng hóa… là một khu vực rộng lớn ngõ, ngách, hẻm hạ tầng cơ sở yếu kém, nhà cửa chật chội, thiếu tiện nghi, hệ thống giao thông phức tạp, nhỏ hẹp chỉ rộng từ 1,5 đến 2,5m không đủ cho xe cứu thương hay xe cứu hỏa khi có hiểm họa xảy ra.

Trường hợp Hà Nội phải di dời trong 2 ngày đêm hơn ngàn hộ dân của phường Thanh Xuân Trung bị nhiễm virus corona đi cách ly, hay cuộc đại di dời của hàng vạn người bỏ thành phố về quê ở TP HCM, Bình Dương… là những ví dụ điển hình và xót xa!

Tương lai đô thị thích ứng

Vừa qua, ý tưởng “Thành phố 15 phút” của Carlos Moreno-Giáo sư Đại học Pantheon Sorbonne (Paris-Pháp) đã được Quỹ Henrik Frode Obel trao Giải thưởng Obel-2021. Đây là giải thưởng quốc tế danh giá nhằm tôn vinh những đóng góp xuất sắc về kiến trúc cho sự phát triển của con người trên toàn thế giới.

Với ý tưởng này, mọi nhu cầu thiết yếu của người dân như làm việc, học tập, mua sắm, giải trí, khám chữa bệnh… được giải quyết chỉ trong bán kính tương đương 15 phút đi bộ hoặc đi xe đạp.