Doanh nghiệp kêu cứu vì bị thu hồi nhà oan ức: Cơ quan chức năng nói gì?

Bà Nguyễn Thị Đức Hiên, Giám đốc Xí nghiệp Quản lý nhà chuyên biệt, người được Giám đốc Công ty TNHH MTV Quản lý và kinh doanh nhà Hải Phòng ủy quyền trả lời với Diễn đàn Doanh nghiệp khẳng định: Công ty chỉ làm theo đúng chỉ đạo của UBND TP Hải Phòng tại Thông báo số 176 ngày 17/4/2019. Theo đó, “căn cứ các điều khoản ghi trong hợp đồng, khẩn trương thực hiện việc thanh lý, chấm dứt hợp đồng đối với các trường hợp vi phạm hợp đồng”.

Theo bà Hiên, sở dĩ có sự chỉ đạo như trên của UBND TP Hải Phòng là bởi trên địa bàn thành phố hiện nay diễn ra tràn lan tình trạng các doanh nghiệp được thuê nhà của Nhà nước nhưng không trực tiếp sử dụng mà đem cho các doanh nghiệp khác thuê mướn lại để ăn chênh lệch giá. Trường hợp cụ thể của Công ty cổ phần Thương mại - Đầu tư và Xây dựng Hải Phòng (viết tắt là Cty CP TM ĐT và XD Hải Phòng) thì hợp đồng Hợp tác kinh doanh với một đối tác là Cty TNHH MTV Fivemart Việt Nam thực chất cũng chỉ là hình thức cho thuê lại nhà trá hình mà thôi, bà Hiên kết luận. Và Công ty bà không công nhận những hợp đồng như vậy.

Khi được hỏi về giá cho thuê nhà nhà nước giữa Cty CP TM ĐT và XD Hải Phòng với doanh nghiệp được thuê lại sau khi thu hồi có khác biệt gì không, bà Hiên cho biết không thay đổi. Như vậy có thể khẳng định việc hợp tác liên doanh cùng khai thác sử dụng nhà thuê của nhà nước, thậm chí kể cả việc cho thuê lại, không gây ra bất cứ sự thiệt hại nào cho nguồn thu ngân sách Nhà nước. Việc thu hồi của người này rồi cho người khác thuê lại cũng với chính giá đó chỉ gây nên sự xáo trộn không cần thiết, dẫn tới những vụ kiện cáo hết sức phức tạp, kéo dài.

Về vấn đề trên, ông Nguyễn Xuân Quang – Tổng giám đốc Cty CP TM ĐT và XD Hải Phòng nêu quan điểm: Nếu thành phố thu hồi nhà 23 Hoàng Văn Thụ rồi đem bán đấu giá thu hồi được một khoản tiền lớn cho Nhà nước thì còn có thể hiểu được. Đằng này lại thu hồi của Công ty ông rồi đem cho chính đối tác, người đã “lật kèo”, vi phạm hợp đồng hợp tác với Công ty ông thuê cũng đúng bằng với mức giá ấy thì không thể chấp nhận được. Chưa kể với những trường hợp này rất dễ phát sinh lợi ích nhóm, tiêu cực trong cơ chế kiểu xin – cho.

“Chúng tôi cho rằng UBND TP Hải Phòng đã lẫn lộn trong việc sử dụng các công cụ thị trường với mệnh lệnh hành chính. Ở đây không phải nhà ở, có chính sách riêng, thay vì việc ra quyết định thu hồi nhà kinh doanh lẽ ra UBND TP Hải Phòng chỉ cần tăng mức giá cho thuê nhà thuộc sở hữu Nhà nước đối với các doanh nghiệp lên sát giá thị trường để tăng thu ngân sách và tạo môi trường bình đẳng trong tiếp cận mặt bằng sản xuất kinh doanh cho các doanh nghiệp. Từ đó triệt tiêu khoản chênh lệch giá bất hợp lý giữa giá nhà thuê của Nhà nước với giá thị trường chính là nguyên nhân gây ra việc thuê đi thuê lại hiện nay” - ông Quang nói.

Thiếu cơ sở pháp lý?

Sau khi nhận được Công văn kiến nghị của Cty CP TM ĐT và XD Hải Phòng về việc không thu hồi nhà số 23 Hoàng Văn Thụ, UBND TP Hải Phòng đã có Công văn trả lời số 1634 ngày 29/3/2019 cũng do ông Bùi Bá Sơn – Phó Chánh văn phòng UBND TP ký nêu rõ: “Hợp đồng thuê nhà số 85/2018/HĐTN ngày 22/6/2018 ký giữa Cty CP TM ĐT và XD Hải Phòng và Cty TNHH MTV Quản lý và kinh doanh nhà Hải Phòng đã có điều khoản Bên thuê nhà không được cho thuê lại; không được liên doanh, liên kết, góp vốn hợp tác kinh doanh với cá nhân, tổ chức khác để cùng khai thác, sử dụng nhà thuộc sở hữu Nhà nước cho thuê vào mục đích sản xuất, kinh doanh, dịch vụ (Điều 6 Hợp đồng). Do đó, UBND TP Hải Phòng đã bác đề nghị của Cty CP TM ĐT và XD Hải Phòng”.

Được biết, Điều 6 hợp đồng được áp dụng chung với tất cả các doanh nghiệp thuê nhà tại Cty TNHH MTV Quản lý và kinh doanh nhà Hải Phòng. Nói về điều này, luật sư Nguyễn Gia Tiệp cho rằng, không đủ cơ sở pháp lý cho việc cấm doanh nghiệp được hợp đồng hợp tác kinh doanh cùng khai thác, sử dụng một bất động sản khi họ đang có quyền quản lý sử dụng hợp pháp. Như vậy sẽ trái với quyền tự do kinh doanh của các doanh nghiệp mà pháp luật đang rất cởi mở, khuyến khích. Quy định đó vô hình trung đã “trói tay” doanh nghiệp. Đồng thời tài sản xã hội không được phát huy hiệu quả cao nhất, đóng góp phát triển kinh tế, tăng thu cho ngân sách.

Giải trình về hợp đồng hợp tác kinh doanh trên ngôi nhà 23 Hoàng Văn Thụ, ông Nguyễn Xuân Quang vẫn giữ quan điểm: “Hợp đồng do Công ty tôi ký với Công ty Fivemart vào tháng 6/2016 thời hạn 5 năm. Tại thời điểm đó, hợp đồng thuê nhà giữa Cty CP TM ĐT và XD Hải Phòng và Cty TNHH MTV Quản lý và kinh doanh nhà Hải Phòng không có điều khoản ràng buộc bên thuê nhà không được hợp tác kinh doanh với đơn vị khác.

Đến tháng 6/2018, Công ty kinh doanh nhà ký lại đã đưa thêm vào hợp đồng Điều 6, không được hợp tác kinh doanh. Ngay lúc đó, chúng tôi đã có văn bản gửi Công ty kinh doanh nhà đề nghị được tiếp tục thực hiện hợp đồng đã ký với đối tác đến hết thời hạn để tránh thiệt hại cho Công ty chúng tôi. Nay, Công ty Fivemart vi phạm hợp đồng với chúng tôi đã đem nhà 23 Hoàng Văn Thụ cho một bên thứ 3 thuê sử dụng lại, chúng tôi đang tiến hành khởi kiện để hủy hợp đồng liên kết liên doanh. Lúc này thành phố thu hồi nhà của chúng tôi khác gì bóp chết doanh nghiệp”.