Gửi bình luận
Từ 1/7/2025, doanh nghiệp chỉ được khấu trừ thuế nếu có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt. Hộ kinh doanh, tiểu thương liệu có xoay kịp?
Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) số 48/2024/QH15, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đã thay đổi căn bản điều kiện khấu trừ thuế đầu vào. Cụ thể, theo khoản 2 Điều 14 của luật này, doanh nghiệp chỉ được khấu trừ thuế GTGT đối với hàng hóa, dịch vụ mua vào nếu có đầy đủ hóa đơn và chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt. Quy định này không còn áp dụng ngưỡng 20 triệu đồng như trước đây.
Trước đó, theo quy định tại Nghị định 123/2020/NĐ-CP, các hóa đơn có giá trị dưới 20 triệu đồng vẫn có thể thanh toán tiền mặt và vẫn được khấu trừ thuế. Tuy nhiên, với luật mới, mọi giao dịch, không phân biệt giá trị, đều phải “phi tiền mặt” nếu muốn khấu trừ thuế.
Theo Bộ Tài chính, chứng từ thanh toán hợp lệ gồm: chuyển khoản ngân hàng, ủy nhiệm chi, séc, thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ, ví điện tử hoặc các hình thức tương đương. Một số trường hợp ngoại lệ như bù trừ công nợ, ký quỹ, thanh toán qua kho bạc hoặc ủy quyền hợp pháp cũng được xem xét nếu có hồ sơ đầy đủ.
Hiện tại, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến dự thảo thông tư hướng dẫn, trong đó đề xuất chỉ áp dụng điều kiện thanh toán không dùng tiền mặt với hóa đơn từ 5 triệu đồng trở lên. Tuy nhiên, đây mới chỉ là nội dung dự thảo, chưa được ban hành chính thức. Điều này khiến không ít doanh nghiệp hoang mang.
Đặc biệt, do luật không quy định lộ trình chuyển tiếp mềm, nhiều doanh nghiệp, nhất là nhóm nhỏ và vừa sẽ phải điều chỉnh gấp hệ thống kế toán và thanh toán nội bộ chỉ trong vài tuần tới.
Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, luật sư Tạ Anh Tuấn – Giám đốc Công ty Luật Emme law cho rằng, chính sách này nhằm thúc đẩy minh bạch tài chính và chống thất thu thuế, nhưng cần cân nhắc tính khả thi.
“Trong thực tế, có rất nhiều giao dịch nhỏ phát sinh hợp pháp nhưng khó đáp ứng yêu cầu “phi tiền mặt”, chẳng hạn như chi phí tiếp khách, chi hoa hồng, thưởng nhân viên, mua lẻ vật tư… Nếu không được hướng dẫn cụ thể, doanh nghiệp dễ bị loại chi phí khi quyết toán dù không có hành vi gian lận”, luật sư Tạ Anh Tuấn nói.
Bên cạnh đó, luật sư cũng cảnh báo nguy cơ phát sinh hình thức “hợp thức hóa” chứng từ bằng cách mượn tài khoản cá nhân, giao dịch qua trung gian hoặc thậm chí tạo hóa đơn khống để đủ điều kiện khấu trừ. “Nếu không tăng cường hậu kiểm, chính sách tốt có thể trở thành kẽ hở mới cho hành vi vi phạm”, luật sư Tạ Anh Tuấn cảnh báo.
Góp ý về dự thảo thông tư hướng dẫn vừa qua, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng bày tỏ quan ngại. Theo VCCI, việc hạ ngưỡng bắt buộc không dùng tiền mặt từ 20 triệu đồng xuống còn 5 triệu là “không khả thi”, nhất là với các doanh nghiệp nhỏ thường phát sinh nhiều khoản chi lặt vặt như: Chi thưởng, hỗ trợ người lao động; Chi phúc lợi tập thể; Trả tiền mua hàng lẻ với nhà cung cấp không chấp nhận chuyển khoản.
VCCI cho rằng, các chi phí này vốn được thực hiện hợp pháp và có hóa đơn rõ ràng. Việc buộc thanh toán không dùng tiền mặt có thể khiến doanh nghiệp bị mất quyền khấu trừ một cách vô lý.
Do đó, VCCI đề xuất giữ nguyên ngưỡng 20 triệu đồng như quy định hiện hành, đồng thời kiến nghị Bộ Tài chính cần hướng dẫn cụ thể hơn những trường hợp được khấu trừ dù không có chứng từ chuyển khoản, tránh tình trạng máy móc trong thực thi.
Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, một số chuyên gia cũng khẳng định rằng, không thể phủ nhận lợi ích của việc thanh toán phi tiền mặt đối với quản lý thuế. Trong dài hạn, đây là bước đi cần thiết để minh bạch hóa dòng tiền và kiểm soát hoạt động kinh tế ngầm.
Tuy nhiên, để một chính sách thuế đạt hiệu quả thực thi, nhất là chính sách có tính siết chặt như lần này, Nhà nước cần đặt ra giai đoạn chuyển tiếp, ban hành hướng dẫn thi hành sớm, đồng thời xây dựng cơ chế hỗ trợ chuyển đổi phù hợp cho nhóm dễ tổn thương như hộ kinh doanh cá thể, vùng nông thôn, người cao tuổi, người không rành công nghệ.
Bởi, khi chưa có hướng dẫn cụ thể mà doanh nghiệp đã phải gấp rút điều chỉnh hệ thống thanh toán, kế toán và quy trình mua bán, thì không chỉ thiệt hại về chi phí, mà còn là nguy cơ bị xử phạt oan sai.
Chính sách siết chặt cần đi kèm cùng sự hỗ trợ mạnh mẽ. Bằng không, thay vì nâng cao tính tuân thủ, rất có thể lại đẩy doanh nghiệp vào vùng rủi ro mới – nơi những hóa đơn thật lại bị loại, còn hóa đơn khống thì lách luật để hợp pháp.
