Nhiều doanh nghiệp đã thực hiện tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải, bảo vệ môi trường tuy nhiên vẫn còn thụ động và còn gặp không ít khó khăn thách thức.
ESG (Environmental, Social và Governance có nghĩa là Môi trường, Xã hội, Quản trị) là ba yếu tố quan trọng được sử dụng để đánh giá và đo lường các hoạt động của doanh nghiệp trong việc thúc đẩy phát triển bền vững. Tuy nhiên trên thực tế, với cộng đồng doanh nghiệp thì chuyển đổi xanh mang đến không ít khó khăn và thách thức, đặc biệt là về vốn đầu tư, công nghệ và nguồn nhân lực.
Ngoài thách thức, đây cũng được xem như cơ hội để đổi mới tư duy, tiếp cận các nguồn tài chính ưu đãi, mở rộng thị trường và nâng cao hình ảnh thương hiệu. Thế nhưng, với các tiêu chuẩn quốc tế liên quan đến giảm CO2 và phát triển bền vững, hiện nay vẫn chưa được phổ biến rộng rãi trong cộng đồng doanh nghiệp, ngoại trừ một số ít doanh nghiệp trong ngành dệt may, chế biến hải sản, gỗ,... được đối tác nhập khẩu yêu cầu thực hiện.
Cùng với đó, nhận thức của các doanh nghiệp về tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới chuyển đổi xanh chưa đầy đủ, còn có sự khác biệt lớn giữa các nhóm doanh nghiệp. Qua các khảo sát, doanh nghiệp sử dụng năng lượng trọng điểm có hiểu biết và nhận thức về tiết kiệm nguyên liệu, kiểm kê khí nhà kính cao hơn so với doanh nghiệp sử dụng năng lượng quy mô nhỏ.
Các doanh nghiệp xuất khẩu sản phẩm sang các nước EU, có kinh nghiệm và hiểu biết về các quy định đối với môi trường, rác thải,... tốt hơn do phải thực hiện các yêu cầu của đơn vị nhập khẩu,...
Với câu chuyện chuyển đổi xanh trong doanh nghiệp, ông Nguyễn Văn Đoàn – Trưởng Ban An toàn Vệ sinh lao động – Phòng cháy chữa cháy – Bảo vệ môi trường Công ty CP Cao su Đà Nẵng (DRC) cho biết thị trường quốc tế với yêu cầu cao về môi trường chính là động lực để DRC chuyển mình (xuất khẩu 65%). Vị này cho biết, DRC đã đầu tư nhiều năm cho cải tiến thiết bị , công nghệ và đặc biệt là hệ thống ISO 14001:2015 được duy trì và liên tục cải tiến.
“Tuy nhiên, doanh nghiệp cũng gặp một số khó khăn như một doanh nghiệp Nhà nước có cơ chế vận hành kép, vừa chặt chẽ như một cơ quan hành chính, vừa linh hoạt như doanh nghiệp tư nhân trong cạnh tranh thị trường. Đồng thời, bài toán tài chính căng thẳng khi kinh phí đầu tư lớn nhưng thiếu chính sách miễn/giảm thuế cụ thể. Chưa kể đến là còn bị cạnh tranh không lành mạnh giữa các đối thủ chưa tuân thủ tiêu chuẩn xanh, rào cản thương mại môi trường ngày càng khắt khe, chi phí xanh khiến giá thành tăng gây giảm sức cạnh tranh”,... ông Đoàn cho hay.
Tương tự, ông Hà Ngọc Thống - Tổng giám đốc Công ty TNHH Kiến trúc và Thương mại Á Châu khẳng định nếu không tăng trưởng xanh, không tiết kiệm năng lượng thì “túi tiền” của doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp. Cụ thể, vị này cho hay kinh phí năng lượng hiện nay đang chiếm 15% kinh phí hoạt động của doanh nghiệp.
“Tiết kiệm năng lượng là vấn đề đã nói rất lâu và doanh nghiệp phải đặt mục tiêu ngắn hạn, trung hạn, dài hạn rõ ràng. Tuy nhiên, để kết quả đến năm 2030 giảm 43,5% phát thải là rất khó. Thời gian qua, doanh nghiệp đã đầu tư nhiều thiết bị mới, hiện đại như lò hơi,... dù tốn nhiều kinh phí đầu tư nhưng cũng tiết tiệm được nhiên liệu, thời gian,... Nhưng để chuyển đổi toàn bộ thì cần rất nhiều kinh phí và hiện tại có rất nhiều quỹ hỗ trợ doanh nghiệp, nhưng rất ít quỹ thực sự hoạt động”, ông Thống nói.
Theo khảo sát của VCCI miền Trung – Tây Nguyên mới đây, tiềm năng về chuyển đổi xanh còn khá cao trong công động doanh nghiệp trong khu vực. Tuy nhiên, với những khó khăn về nhân sự, năng lực và tài chính nên đa số doanh nghiệp có dự kiến triển khai đều là những kế hoạch trung (3-5 năm) và dài hạn (trên 5 năm) vì còn chờ vào mức độ ổn định của thị trường.
Tại khảo sát, các doanh nghiệp đều cho rằng chuyển đổi xanh không còn là lựa chọn mà là sự tuân thủ, định vị năng lực cạnh tranh và định hình, kiến tạo cho phát triển bền vững của doanh nghiệp. Vì vậy, doanh nghiệp mong muốn nhận được sự hỗ trợ đồng bộ về các chính sách như các ưu đãi thuế, tài chính xanh, đào tạo nhân lực và đặc biệt là cơ chế tiếp cận thông tin minh bạch về công nghệ môi trường,...
Giám đốc VCCI miền Trung – Tây Nguyên Nguyễn Tiến Quang cho rằng biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và cạn kiệt tài nguyên đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt của đời sống và sản xuất. Trong bối cảnh đó, chuyển đổi xanh không còn là lựa chọn, mà là mệnh lệnh và sự tuân thủ đối với mỗi doanh nghiệp.
“Chuyển đổi xanh không còn là lựa chọn, mà là con đường sống còn nếu doanh nghiệp muốn duy trì khả năng cạnh tranh lâu dài. Cùng với đó, việc chuyển đổi còn mở ra nhiều cơ hội như tiết kiệm chi phí vận hành, tiếp cận thị trường cao cấp, thu hút đầu tư xanh và nâng cao giá trị thương hiệu”, Giám đốc VCCI miền Trung – Tây Nguyên Nguyễn Tiến Quang nói.