Doanh nghiệp thực hành và chuyển tải ESG vào hoạt động IR

ESG (Environment - Social - Governance: Môi trường, Xã hội và Quản trị) là bộ tiêu chuẩn đo lường tác động của doanh nghiệp đối với môi trường, xã hội cũng như mức độ minh bạch và trách nhiệm của doanh nghiệp.

Bộ tiêu chuẩn này đã và đang ngày càng được doanh nghiệp quan tâm, thúc đẩy, đưa ESG vào quản trị, vận hành và phát triển sản phẩm dịch vụ, sử dụng con người, cũng như là thước đo để doanh nghiệp tạo dựng hình ảnh, giá trị, sức ảnh hưởng bao gồm sức ảnh hưởng, sức hút với các dòng vốn, với nhà đầu tư. Nhiều doanh nghiệp đã lồng ghép ESG trong hoạt động quan hệ nhà đầu tư (Investor relations, IR) để tăng sức mạnh thông tin và nâng cao yếu tố minh bạch, trách nhiệm trong nhịp cầu kết nối nhà đầu tư - doanh nghiệp.

Chia sẻ về các hoạt động ESG - xanh hóa của Ngân hàng ACB tại Hội thảo IR do Vietstock, Hiệp hội VAFE và Tạp chí FiLi đồng tổ chức sáng ngày 24/9/20-2024, ông ng Trần Vũ Hiền, Giám đốc khối Tài chính ACB nhớ lại thời điểm ông Trần Hùng Huy bắt đầu nhận vai trò Chủ tịch ACB nhiều nămtrước, đã thực hiện khảo sát về việc các nhân viên có quan tâm về môi tường không, nhưng 90% câu trả lời nhận về là không. Nhưng gần 10 năm qua, ACB đã dần thành công trong việc thay đổi quan điểm này.

"Trong các hoạt động nội ngoại khóa,… nhân viên ACB luôn hướng đến các hoạt động bảo vệ môi trường như dọn sạch bãi biển, trồng thêm cây… hay trong hoạt động hàng ngày, ACB từng bước xanh hóa thông qua việc không sử dụng chai nước nhựa, không xả rác thải nhựa, thảm trải trong văn phòng đều làm từ lưới đánh cá tái chế, cửa kính tiết kiệm năng lượng. Có thể thấy, xanh hóa bắt đầu từ những hành động rất nhỏ.

“Hành trình 10 năm qua là bước đi đầu tiên để ACB thay đổi bản thân hướng đến xanh hơn. Trong tương lai, ACB muốn được cùng tất cả cổ đông, đối tác, ngân hàng bạn cùng làm ESG. ACB không tham vọng là ngân hàng dẫn đầu về ESG, hi vọng sẽ trở thành niềm cảm hứng để tất cả cùng làm”, ông Hiền chia sẻ.

Bên cạnh đó, Giám đốc Tài chính cũng cho biết ACB có gói tín dụng xanh triển khai đầu năm nay hơn 2. 000 tỷ đồng và đã giải ngân hết; ngân hàng sẽ gia hạn thêm để giúp các khách hàng của ACB tiếp tục chuyển đổi xanh.

Gói tín dụng này không chỉ dành cho các doanh nghiệp xanh, mà còn hướng đến các doanh nghiệp, lĩnh vực chưa xanh để hướng đến xanh hơn, như cải thiện hệ thống xử lý nước thải, không khí, đưa vào dây chuyền sản xuất tiết kiệm năng lượng hơn. Các doanh nghiệp thỏa mãn các tiêu chí xanh của ACB có thể được vay vốn rất ưu đãi.

Ông Đồng Quang Trung, Trưởng ban Quan hệ nhà đầu tư của Vinamilk (VNM), doanh nghiệp 8 năm liên tiếp được trao giải thưởng IR Awards (2011-2023) thông tin: Mô hình IR tại VNM được xây dựng trên 4 trụ chính là minh bạch, khả năng tiếp cận, sự tham gia và xử lý khủng hoảng.

Với trụ thứ nhất, VNM thấu hiểu minh bạch là nền tảng của sự tin tưởng. Cung cấp thông tin thông qua nhiều dạng khác nhau như báo cáo tài chính, báo cáo thường niên, thông cáo báo chí và các thông tin đều được cung cấp dưới dạng song ngữ để đảm bảo quyền lợi cổ đông trong và ngoài nước. Báo cáo thường niên của VNM luôn nằm trong top bình chọn của cuộc bình chọn do Sở Giao dịch Chứng khoán TPHCM tổ chức.

VNM luôn tuân thủ các quy định về công bố thông tin. Việc công bố thông tin trên website ngoài việc giúp nhà đầu tư hiểu còn giúp các bộ phận nội bộ của Công ty hiểu về việc công bố thông tin. Trong hoạt động công bố thông tin, nhiều thông tin do các bộ phân chuyên môn khác thực hiện, nếu các bộ phận chuyên môn không nắm thì sẽ không đáp ứng quy định công bố thông tin.

Trụ tiếp theo là khả năng tiếp cận. VNM hiểu được thời gian là quý giá, do đó, Công ty xây dựng hệ thống để nhà đầu tư có thể dễ dàng tiếp cận thông tin của VNM và tải về. Hướng tới vượt trên công bố thông tin, Công ty còn công bố nhiều loại tài liệu đa dạng cho nhà đầu tư. Các tài liệu được cập nhật thường xuyên hàng quý để đảm bảo nhà đầu tư nắm rõ nhất thông tin về doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, theo ông Trung, IR là một quá trình hai chiều, do đó VNM rất quan tâm tới trụ thứ 3 là sự tham gia. VNM luôn có ứng dụng các cuộc họp trực tuyến để nhà đầu tư có thể tham gia các cuộc họp của Công ty. Trước đây, ĐHĐCĐ tổ chức trực tiếp của Công ty có khoảng 400 - 500 nhà đầu tư tham dự. Con số này tăng lên 1.300 nhà đầu tư do tổ chức trực tuyến. Viêc tổ chức trực tuyến giúp cổ đông dễ dàng tham gia. Con số 1.300 vẫn còn khiêm tốn so với hơn 52 nghìn cổ đông hiện hữu nên VNM sẽ cố làm tốt hơn, ông Trung cho biết.

Với trụ thứ ba, xử lý khủng hoảng là trụ cột để bảo vệ lợi ích cho nhà đầu tư. VNM dùng các hệ thống quản lý khủng hoảng truyền thông. Hàng ngày hệ thống sẽ gửi về các email để quản lý các thông tin trên mạng xã hội, internet. Nếu có sai lệch thì sẽ cùng bộ phận truyền thông, quan hệ công chúng để đính chính thông tin qua các kênh truyền thông.

Đáng chú ý, theo ông Đồng Quang Trung, VNM đặc biệt chú trọng cách thức tiếp cận nhà đầu tư tổ chức.

Cụ thể, các nhà đầu tư nước ngoài rất quan tâm tới VNM, hiện danh sách cổ đông của Công ty có 500 nhà đầu tư ngoại, 300 trong đó là các quỹ. Hàng nằm, VNM vẫn dành nguồn lực để tham gia 10 sự kiện đầu tư thu hút vốn ở các thị trường trọng điểm là Singapore, Anh, Mỹ, Hồng Kong.

"Hiện nay, các nhà đầu tư quốc tế đang rất quan tâm tới ESG. Một thực hành quan trọng là VNM được nhận lời mời tham gia các bảng xếp hạng ESG. Việc tham gia sẽ giúp nhà đầu tư dễ đánh giá hơn. VNM đã tham gia bảng xếp hạng CDP và được đánh giá tích cực. Trong thời gian tới, VNM sẽ cố gắng tham gia nhiều bảng xếp hạng hơn.

Ngoài ra, VNM cũng cung cấp nhiều thông tin chuyên sau về vĩ mô, ngành cho các nhà đầu tư tổ chức. Các nhà đầu tư rất quan tâm tới các thông tin này và thường hỏi thăm VNM", Trưởng ban IR của Vinamilk nêu.

Đối với VietinBank (CTG), ông Vương Huy Đông – Phó Thư ký HĐQT & Quan hệ Cổ đông CTG chia sẻ, từ năm 2009, Ngân hàng đã thành lập bộ phận IR và từ năm 2014, bộ phận IR được tổ chức trực thuộc Thư ký HĐQT thuộc văn phòng HĐQT. Bộ phận IR trực tiếp tham mưu cho HĐQT, trực tiếp phản ánh các thông tin từ cổ đông và nhận chỉ đạo của HĐQT nên các hoạt động liên tục được cập nhật và phản ánh tới nhà đầu tư nhanh nhất.

Hoạt động IR của VietinBank là tuân thủ quy định pháp luật, đảm bảo lợi ích cổ đông và tích hợp truyền thông vào hoạt động tài chính. Đối với VietinBank, Ngân hàng không phân biệt cổ đông lớn hay nhỏ, các cổ đông điều có thể tiếp cận thông tin bằng tiếng Việt và Tiếng Anh.

Ngân hàng cũng liên tục phân tích cơ cấu cổ đông để có thể đưa ra chiến lược phù hợp. Hiện Ngân hàng có 2 cổ đông lớn là cổ đông Nhà nước (64.46%), MUFG Bank (19.73%). Xét theo yếu tố trong, ngoài nước, cổ đông trong nước chiếm gần 74% với khoảng 53. ngàn cổ đông. Cổ đông ngoại chiếm 26.15% với số lượng gần 1 ngàn cổ đông. Như vậy, bình quân 1 cổ đông trong nước sở hữu khoảng 9,500 cp CTG, 1 cổ đông ngoại sở hữu 400,000 cp CTG. Có thể thấy, giá trị đầu tư của cổ đông ngoại cao hơn rất nhiều. Do đó, Ngân hàng cần định hướng được nhà đầu tư tổ chức cần thông tin gì, định hướng gì. Bộ phận IR của VietinBank đang quan hệ với 170 CTCK, quỹ đầu tư trong và ngoài nước. Trong đó, có nhiều quỹ lớn đến từ 20 quốc gia trên thế giới.

Các quỹ đầu tư là cầu nối để kết nối với các nhóm cổ đông. VietinBank có mức độ quan tâm cao với các quỹ đầu tư. Mỗi năm Ngân hàng đều tham gia trên dưới 100 hội nghị chủ động và hội nghị các nhà đầu tư. Năm 2024, con số đã vượt ngưỡng thực hiện 2023. Hết 2024 sẽ là 120 - 130 hội nghị. Bình quân 1 tháng, Ngân hàng có 10 lần trao đổi với các nhà đầu tư quỹ.

VietinBank không quan niệm phân biệt giữa các nhà đầu tư với nhau. Do đó, 100% yêu cầu, thắc mắc của cổ đông đều được hỗ trợ. Ngân hàng cũng tinh gọn quy trình để rút ngắn thời gian phản hồi tới cổ đông.

"Bên cạnh đó, hoạt động truyền thông trong công tác quan hệ cổ đông luôn được quan tâm, mỗi năm Ngân hàng có 1.500 lượt tin bài trên các thông tin truyền thông đại chúng. Điều này, giúp cập nhật nhanh nhất thông tin của VietinBank tới nhà đầu tư, giải đáp các điểm nghẽn truyền thông, các thắc mắc liên quan tới cổ phiếu CTG và hạn chế rủi ro truyền thông", ông Đông cho biết.

Ngoài ra, người phụ trách hoạt động IR của CTG cũng chia sẻ việc đưa số hóa vào IR, là hoạt động tiên phong để nhà đầu tư thấy sự chuyển đổi số của VietinBank đang tới giai đoạn nào.

Ngân hàng có nhiều hoạt động phát triển bền vững, phối hợp triển khai theo chủ trương củao Chính phủ, bộ ban ngành. VietinBank đã ký biên bản hợp tác với MUFG tại Hội nghị COP28 thu xếp 1 tỷ USD cho các dự án phát triển bền vững. Ngân hàng cam kết Gói tiền gửi xanh, tài chính xanh trị giá 5.000 tỷ đồng với lãi suất ưu đãi cho phát triển bền vững. Tổng dự nợ tín dụng xanh của VietinBank đạt 42,3 ngàn tỷ đồng, chiếm 2,7% tổng dư nợ tín dụng, với gần 1.000 khách hàng. Không chỉ hỗ trợ tài chính cho các dự án xanh mà còn khuyến khích các đối tác, nhà cung cấp và khách hàng tham gia vào chuỗi cung ứng xanh.

"IR cùng tham gia vào các hoạt động phát triển bền vững để cổ đông hiểu hơn về phát triển bền vững tại VietinBank. Ngân hàng nắm rõ quan điểm một doanh nghiệp có trách nghiệp với công đồng, môi trường là doanh nghiệp thu hút với các quỹ đầu tư, đặc biệt là các quỹ có yếu tố thu hút ESG. VietinBank kết hợp báo cáo phát triển bền vững vào báo cáo thường niên, cập nhật thông tin nhất để truyền tải với NĐT. Các hoạt động truyền thông cũng thông tin về phát triển bền vững tới các nhà đầu tư trong và ngoài nước", ông Đông nhấn mạnh.

Tại hội thảo IR, ông Nguyễn Hồng Hiệp - Giám đốc đối ngoại Tập đoàn PAN (PAN), chia sẻ với vị thế đạt được hiện nay (phần lớn doanh thu từ xuất khẩu, với đóng góp 50%, chủ yếu tới các thị trường châu Âu, Mỹ và các thị trường nhỏ hơn như Canada, Úc, Hàn quốc), để làm được điều đó chúng tôi phải xây dựng quy trình sản xuất rất khắt khe đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, nhất là các tiêu chí phát triển bền vững.

Theo ông Hiệp, trong vòng 5 năm trở lại đây, các hệ thống quản trị ESG của doanh nghiệp bao giờ cũng được nêu rất nhiều ở các diên đàn và cũng được quan tâm đặc biệt sau khi Chính phủ cam kết đạt được phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 tại sự kiện COP26. Điều đó dẫn tới nhiều sự thay đổi liên quan tới chính sách, đòi hỏi sự thay đổi của doanh nghiệp. Rất may, nhờ tầm nhìn luôn chú trọng tới phát triển bền vững, PAN Group đã có sự chuẩn bị.

"PAN đưa ra 9 mục tiêu liên quan tới nông ngiệp thực phẩm, trong đó có các mục tiêu liên quan tới tiêu dùng, sản xuất và chuỗi cung ứng bền vững. Các tiêu chí đó xác định trên cấu trúc quản trị của Tập đoàn. Để làm được điều đó, PAN Group phải xác lập hệ thống quản trị bền vững, chuẩn chỉnh ngay từ đầu. Từ 2015, PAN Group bắt đầu đưa ra phát triển bền vững tách biệt và chỉ là một trong số ít doanh nghiệp làm điều đó. Việc đó giúp chúng tôi tiếp cận rất tốt tới nhà đầu tư quốc tế", ông Hiệp cho biết.

Theo bà Bùi Thị Thao Ly - Giám đốc Trung tâm Phân tích Công ty TNHH Chứng khoán Shinhan Việt Nam (SSV), thống kê tại châu Á, nhu cầu đầu tư, các qũy đầu tư ESG tăng rất mạnh trong những năm gần đây, tổng tài sản có quy mô lên đến 58 ngàn tỷ USD, gấp hơn 10 lần so với thời điểm 10 năm trước.

Tuy nhiên, điều đáng tiếc là Việt Nam đang đi sau các nước trong khu vực, với chỉ một quỹ đầu tư ESG, thấp hơn các nước lân cận như Malaysia hay Thái Lan vốn đang bùng nổ rất mạnh trong những năm gần đây.

Thống kê của SSV cho biết điều này có nhiều nguyên nhân, nhưng dữ liệu ESG có lẽ làn rào cản rất lớn với các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam.

Hiện tại chỉ có 3% các doanh nghiệp niêm yết trên HOSE có thông tin về các phân tích, đánh giá mức độ thực hành ESG. Có 44% doanh nghiệp Việt Nam cam kết thực hiện và có kế hoạch thực hiện ESG. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam cũng đang rất coi trọng về vấn đề xếp hạng quản trị.

"Dù số lượng quỹ đầu tư ESG tại Việt nam còn chưa nhiều nhưng đã có những doanh nghiệp niêm yết thu hút rất nhiều quỹ đầu tư ESG trên toàn cầu. Ví dụ điển hình như VNM thu hút được 300 quỹ nước ngoài, trong đó có đến 126 quỹ đầu tư ESG. Từ đó cho thấy việc chủ động thực hành báo cáo thông tin ESG giúp doanh nghiệp niêm yết tiếp cận đến quỹ ESG toàn cầu với quy mô lớn, ước tính 30 ngàn tỷ USD năm 2025 và lên đến 40 ngàn tỷ USD vào năm 2050.

Ngoài thu hút đầu tư còn là nâng cao giá trị hình ảnh, năng lực cạnh tranh, thu hút và giữ chân nhân tài là những động lực thôi thúc doanh nghiệp thực hành báo cáo phát triển bền vững", bà Ly khẳng định .

Từ góc nhìn của Công ty quản lý quỹ, ông Nguyễn Thành Long, Tổng Giám đốc CTCP Quản lý quỹ HD (HDCapital) nhận thấy có sự tiến bộ vượt bậc về hoạt động IR, nhưng đồng thời cũng cho thấy vẫn còn nhiều dư địa để cải thiện.

Trong đó, vẫn có sự phân hóa rõ rệt giữa các doanh nghiệp lớn và nhỏ. Điều này chủ yếu do nguồn lực đã ảnh hưởng tới cách thực hiện hoạt động IR ở các doanh nghiệp Việt.

Bên cạnh đó, Tổng Giám đốc HD Capital cho rằng vẫn còn nhiều thách thức. Chẳng hạn như thống kê chỉ ra, mới chỉ có 10% doanh nghiệp niêm yết cung cấp báo cáo song ngữ. Tương tự, 10% doanh nghiệp thực hiện báo cáo phát triển bền vững thường niên. Đây là một rào cản lớn trong việc tiếp cận nhà đầu tư quốc tế.

Nhấn mạnh ba yếu tố hàng đầu trong hoạt động IR là tính minh bạch và chính xác của thông tin, sự công bằng trong đối xử với cổ đông, và khả năng xây dựng niềm tin dài hạn, ông Long cho rằng doanh nghiệp cũng cần đối xử công bằng với cổ đông nhỏ lẻ.

Tổng Giám đốc HD Capital kỳ vọng việc thực hiện tốt hoạt động IR sẽ thúc đẩy nâng hạng thị trường Việt Nam và xu hướng đầu tư ESG.

"Hiện có khoảng 140,000 tỷ USD đang chảy vào các quỹ đầu tư ESG trên toàn cầu. Con số này gấp 5 lần GDP của Mỹ. Đây là lượng vốn khổng lồ và có thể làm thay đổi bức tranh của một ngành", ông đề cập và kết luận: "Hoạt động IR không chỉ là cầu nối giữa doanh nghiệp và nhà đầu tư. Nó là chìa khóa để tối ưu hóa giá trị cổ đông và thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp".