Tiếp cận vốn ESG: Việt Nam đang trở nên hấp dẫn hơn

LTS: ESG đang dần trở thành tiêu chí quan trọng trong quyết định cho vay, đầu tư của các tổ chức tài chính quốc tế. Đồng thời đây còn là cơ hội để doanh nghiệp vừa và nhỏ khẳng định mình trong công cuộc phát triển bền vững.

Đó là khẳng định của ông Kim Thiên Quang - Tổng Giám đốc Maybank Invenstment Bank (MSVN) với Diễn đàn Doanh nghiệp.

- Từ đầu năm 2024, được biết, MSVN đã công bố 2 thương vụ tư vấn vốn ESG, Phát triển bền vững từ quốc tế đầu tư vào doanh nghiệp/dự án tại Việt Nam. Ông có thể chia sẻ về các thương vụ này?

Ông Kim Thiên Quang: Chúng tôi rất tự hào khi MSVN nói riêng và Tập đoàn Maybank nói chung có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy dòng vốn ESG vào Việt Nam, góp phần phát triển các lĩnh vực quan trọng như nông nghiệp bền vững và năng lượng tái tạo. Hai thương vụ mà Maybank công bố trong năm 2024 đánh dấu những bước tiến quan trọng. Đầu tiên, chúng tôi đã đóng vai trò là đơn vị tư vấn tài chính duy nhất cho Công ty Cổ phần Phúc Sinh trong việc huy động nguồn vốn dài hạn có tính liên kết bền vững từ quỹ &Green của Hà Lan. Thương vụ này không chỉ khẳng định năng lực ESG của Phúc Sinh mà còn thúc đẩy ngành cà phê Việt Nam phát triển theo hướng bền vững hơn, với các chuỗi cung ứng minh bạch và không gây hại đến rừng.

Thương vụ thứ hai là một khoản tài trợ vốn xanh cho dự án điện gió ngoài khơi lớn nhất Đông Nam Á, được thực hiện với sự phối hợp giữa Maybank Việt Nam và Maybank Trung Quốc. Đây là dự án có tầm ảnh hưởng lớn không chỉ về quy mô mà còn ở khả năng cung cấp năng lượng sạch, bền vững cho Việt Nam và khu vực ASEAN.

Đây không phải lần đầu tiên Maybank thực hiện các thương vụ tư vấn vốn ESG liên quan đến phát triển bền vững từ các nhà đầu tư quốc tế vào doanh nghiệp Việt Nam. Trước đó, vào đầu năm 2022, Maybank đã đóng vai trò nhà thu xếp chính duy nhất, nhà quản lý sổ sách và tổ chức bảo lãnh tổ chức dựng sổ và bảo lãnh phát hành cho khoản tài trợ vay xanh hợp vốn đầu tiên từ Việt Nam cho Vingroup và VinFast, với tổng giá trị 500 triệu USD (bao gồm 400 triệu USD cho Vingroup và 100 triệu USD cho VinFast). Trong thời gian sắp tới, chúng tôi kỳ vọng sẽ hoàn tất thêm một thương vụ tài trợ vốn xanh vào doanh nghiệp Việt Nam với tổng giá trị lên đến 300 triệu USD.

Những thương vụ này thể hiện cam kết của chúng tôi trong việc đồng hành cùng các doanh nghiệp nội địa, đồng thời thu hút dòng vốn ESG chất lượng cao, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

- Thông qua các thương vụ mà MSVN đã và đang thực hiện, theo ông, các nhà đầu tư vốn ESG quốc tế đã và đang quan tâm, đánh giá như thế nào về cơ hội đầu tư vào Việt Nam? Đó là các Nhà đầu tư ESG từ những thị trường nào? Và họ quan tâm ở lĩnh vực nào?

Việt Nam hiện đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn ESG quốc tế, nhờ vào sự kết hợp giữa tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ và cam kết cải thiện các tiêu chí về phát triển bền vững. Qua quá trình làm việc với các nhà đầu tư, chúng tôi nhận thấy sự quan tâm đặc biệt từ các thị trường như Châu Âu, Bắc Mỹ, và một số quốc gia châu Á, những khu vực đang dẫn đầu trong việc thúc đẩy ESG. Họ không chỉ tìm kiếm lợi nhuận tài chính mà còn mong muốn đóng góp vào sự phát triển bền vững tại Việt Nam thông qua các lĩnh vực như nông nghiệp bền vững, năng lượng tái tạo và hạ tầng xanh.

Các nhà đầu tư đánh giá cao Việt Nam nhờ vào vị trí chiến lược trong khu vực, tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định, và những nỗ lực không ngừng của Chính phủ trong việc cải thiện môi trường đầu tư. Đặc biệt, trong khuôn khổ Hội nghị lần thứ 26 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP26), Việt Nam đã phát đi thông điệp mạnh mẽ về mong muốn tăng cường hợp tác với các đối tác quốc tế trong việc thực hiện các chương trình, dự án phát triển bền vững. Là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ biến đổi khí hậu, Việt Nam cam kết hướng tới mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050, điều này càng thu hút sự quan tâm và tham gia của các nhà đầu tư ESG vào thị trường.

Quan trọng hơn, Việt Nam đang ngày càng khẳng định vai trò là một trong những trung tâm sản xuất lớn của khu vực, điều này mở ra cơ hội cho các nhà đầu tư quốc tế tham gia vào các dự án phát triển bền vững, giúp họ đạt được các mục tiêu ESG. Chính vì vậy, MSVN đóng vai trò như cầu nối giữa các nhà đầu tư và doanh nghiệp Việt Nam, giúp hai bên tiếp cận và khai thác tiềm năng này một cách hiệu quả.

- Qua kinh nghiệm tư vấn, ông có nhìn nhận gì về khả năng tiếp cận các dòng vốn này của các doanh nghiệp Việt Nam? Đâu là ưu điểm; cũng như đâu là thách thức, rào cản mà các doanh nghiệp cần/ nên khắc phục, thay đổi để tiếp cận vốn ESG hiệu quả?

Các doanh nghiệp Việt Nam đang ở trong giai đoạn có nhiều cơ hội để tiếp cận các dòng vốn ESG nhờ vào tiềm năng phát triển và sự hỗ trợ từ Chính phủ. Việt Nam có lợi thế về sự năng động, khả năng thích ứng nhanh chóng và khát vọng hội nhập quốc tế. Đặc biệt, với việc người tiêu dùng và các đối tác quốc tế ngày càng chú trọng đến các tiêu chí ESG, doanh nghiệp có thể tận dụng những thay đổi này để gia tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

Tuy nhiên, thách thức vẫn tồn tại. Các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, còn đối mặt với khó khăn về nguồn lực tài chính, công nghệ và nhân lực để thực hiện các yêu cầu về ESG. Hơn nữa, dữ liệu về ESG chưa được chuẩn hóa và thiếu minh bạch, điều này tạo ra những rào cản trong việc tiếp cận các nhà đầu tư quốc tế, vốn yêu cầu cao về tiêu chuẩn ESG. Việc chi phí ban đầu để tuân thủ ESG cũng là một yếu tố mà nhiều doanh nghiệp vẫn còn e ngại.

Tôi tin rằng để vượt qua những thách thức này, doanh nghiệp Việt Nam cần tập trung vào việc cải thiện quản trị doanh nghiệp, minh bạch thông tin và xây dựng một lộ trình cụ thể để chuyển đổi theo các tiêu chuẩn ESG. Sự hỗ trợ từ phía Chính phủ và các tổ chức quốc tế cũng là rất quan trọng trong việc giảm thiểu các rào cản này, chẳng hạn như qua các chính sách ưu đãi thuế, hỗ trợ tài chính cho các dự án bền vững và thúc đẩy sự phát triển của các sản phẩm tài chính xanh.

- Ông có kiến nghị cần có sửa đổi, bổ sung gì về khung khổ pháp lý hay các cơ chế hỗ trợ để giúp thúc đẩy nhà đầu tư quan tâm đến thị trường Việt Nam cũng như giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn ESG hiệu quả, thưa ông?

Việt Nam đang trong giai đoạn xây dựng các khung pháp lý phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, và đây là bước quan trọng để thu hút dòng vốn ESG. Việc phối hợp giữa các cơ quan chính phủ trong việc đồng bộ và nhất quán trong các chính sách pháp lý là một yếu tố cần thiết để nâng cao tính minh bạch, chuẩn hóa dữ liệu ESG và quản lý rủi ro sẽ giúp cải thiện lòng tin của các nhà đầu tư. Ngoài ra, Chính phủ nên cân nhắc bổ sung các chính sách khuyến khích mạnh mẽ hơn như ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ xanh hoặc các dự án phát triển bền vững hay việc sớm ban hành danh mục phân loại xanh.

Một yếu tố quan trọng khác là sự hợp tác giữa các tổ chức tài chính và Chính phủ trong việc phát triển các sản phẩm tài chính xanh, từ đó giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận các nguồn vốn ESG. Bằng cách tạo ra một môi trường đầu tư minh bạch, ổn định và thân thiện với ESG, Việt Nam sẽ thu hút được nhiều hơn các nhà đầu tư quốc tế, đồng thời giúp các doanh nghiệp nội địa nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút vốn.

- Đối với thị trường vốn thu hút vốn đầu tư FII, kỳ vọng nâng hạng thị trường chứng khoán có mang đến giá trị xúc tiến thu hút vốn ESG nói riêng? Và ông có nhìn nhận hay dự báo như thế nào về vốn đầu tư ESG tại Việt Nam trong thời gian tới, thưa ông?

Khả năng nâng hạng thị trường của FTSE lên ‘thị trường mới nổi’ sẽ là một bước ngoặt quan trọng với thị trường vốn Việt Nam. Đối với dòng vốn ESG, điều này có nghĩa là Việt Nam sẽ trở nên hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư toàn cầu, đặc biệt là các quỹ đầu tư có yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn ESG.

Tôi tin rằng sự nâng hạng sẽ mang lại nhiều cơ hội cho cả doanh nghiệp lẫn nhà đầu tư. Doanh nghiệp sẽ có khả năng tiếp cận các nguồn vốn quốc tế dễ dàng hơn, đồng thời nâng cao uy tín và vị thế trên thị trường toàn cầu. Về phần mình, các nhà đầu tư ESG sẽ có thêm động lực để đầu tư vào Việt Nam nhờ vào sự cải thiện về khung pháp lý, sự minh bạch thông tin và các cơ hội phát triển bền vững mà Việt Nam mang lại. Trong thời gian tới, chúng tôi dự đoán sẽ có sự gia tăng đầu tư vào các lĩnh vực năng lượng tái tạo và cơ sở hạ tầng xanh tại Việt Nam, và MSVN sẽ tiếp tục là đối tác chiến lược trong việc kết nối các doanh nghiệp với dòng vốn này.

- Ở góc độ nhà tư vấn, theo ông, lợi thế nào giúp MSVN có thể tiếp xúc được với các nhà đầu tư cũng như các doanh nghiệp trao gửi tin tưởng trở thành trung gian tư vấn cho các thương vụ? Ông có thể chia sẻ bí quyết để kết nối, đàm phán để đi đến thành công cho 1 thương vụ; cũng như "bật mí" về 1 số dòng vốn hay lĩnh vực mà MSVN đang tiếp tục kết nối?

MSVN luôn tận dụng tốt sự hỗ trợ từ Tập đoàn Maybank, cùng với mạng lưới đối tác quốc tế rộng lớn và đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính và ESG. Chúng tôi không chỉ đơn thuần cung cấp dịch vụ tư vấn vốn, mà còn hỗ trợ doanh nghiệp một cách toàn diện, từ việc tìm kiếm nguồn vốn cho đến triển khai các cam kết ESG sau khi thương vụ hoàn tất. Điều này giúp đảm bảo rằng doanh nghiệp không chỉ tiếp cận được nguồn vốn mà còn có thể sử dụng nó một cách hiệu quả và bền vững.

Chúng tôi rất vinh dự được đồng hành cùng các doanh nghiệp Việt Nam trong hành trình tiếp cận các nguồn vốn ESG từ khắp nơi trên thế giới. Chúng tôi có mạng lưới đối tác giúp doanh nghiệp không chỉ tuân thủ mà còn tận dụng lợi thế từ việc đạt được tiêu chuẩn "xanh". Điểm khác biệt của MSVN so với các công ty tư vấn chuyên biệt chỉ cung cấp một số sản phẩm nhất định là khả năng đa dạng hóa các giải pháp tài chính, từ vốn chủ sở hữu đến các hình thức vốn vay hoặc trái phiếu bằng cả VND và USD. Chúng tôi hỗ trợ doanh nghiệp từ thị trường vốn cổ phần tư nhân (như trường hợp khoản vay dành riêng cho công ty Phúc Sinh) đến vốn đại chúng, với các đối tác tiêu biểu mà chúng tôi đã đồng hành trong các giao dịch lớn có thể kể đến như Vinhomes (VHM), Sabeco, Vincom Retail (VRE), Hodeco (HDC), và Đức Giang (DGC). Tùy theo nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp và tình hình thị trường, MSVN luôn cung cấp những giải pháp tài chính hiệu quả và tối ưu, nhằm đáp ứng và vượt xa kỳ vọng của khách hàng. nhằm giải quyết đúng nhu cầu vốn của khách hàng.

Chúng tôi tin rằng sự thành công của MSVN nằm ở sự hiểu biết sâu sắc về nhu cầu của nhà đầu tư và doanh nghiệp, cùng với khả năng linh hoạt trong việc tạo ra những giải pháp tài chính thích hợp cho từng dự án. MSVN không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn ESG quốc tế mà còn hỗ trợ họ xây dựng chiến lược phát triển bền vững dài hạn, góp phần nâng cao giá trị thương hiệu và tăng sức cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Nhờ những nỗ lực này, chúng tôi không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn mà còn giúp họ phát triển bền vững, đáp ứng kỳ vọng của các nhà đầu tư quốc tế.

Với những cam kết và nỗ lực không ngừng nghỉ, MSVN sẽ tiếp tục đồng hành cùng các doanh nghiệp Việt Nam trong việc thu hút dòng vốn ESG và đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.