Gửi bình luận
Bán hàng hiệu thu về hơn 800 tỉ đồng nhưng không nộp một đồng thuế, vụ việc vừa bị phanh phui hé lộ khoảng trống lớn trong quản lý kinh doanh trên mạng xã hội…
Hơn 834 tỉ đồng, đó là tổng doanh thu mà một cá nhân có được sau nhiều năm bán hàng hiệu nhập khẩu qua mạng xã hội. Con số gây choáng váng. Nhưng đáng nói hơn, toàn bộ số tiền ấy không để lại dấu vết nào trong hồ sơ khai thuế, không mã số thuế, không hóa đơn, không doanh nghiệp, không một đồng thuế được nộp.
Đó không phải là một khoảng tối, mà là một khoảng trắng rành rành cho thấy pháp luật đang chậm hơn tốc độ vận hành của nền kinh doanh số.
Theo điều tra, bà Nguyễn Thị Thu Hường (trú tại quận Hoàng Mai, Hà Nội) tổ chức kinh doanh hàng hiệu cao cấp nhập khẩu qua hình thức livestream từ năm 2020. Không thành lập doanh nghiệp, không đăng ký hộ kinh doanh, bà Hường dùng nhiều tài khoản ngân hàng cá nhân để nhận tiền, vận chuyển hàng thông qua bên thứ ba, và ẩn mình hoàn toàn dưới lớp vỏ “kinh doanh tự phát”.
Tất cả vận hành trong âm thầm, cho đến khi cơ quan chức năng đồng loạt khám xét, khởi tố, thu giữ hàng loạt chứng từ, hàng hóa. Lúc này, 834 tỉ doanh thu mới hiện lên như một cú tát vào năng lực giám sát của hệ thống quản lý thuế.
Câu hỏi lớn được đặt ra: Làm sao một hệ thống livestream rầm rộ, doanh thu hàng trăm tỉ đồng, giao dịch dày đặc qua tài khoản cá nhân... lại không bị phát hiện suốt nhiều năm?
Thực tế, đây không phải là trường hợp cá biệt. Trước đó, hàng loạt cá nhân nổi tiếng, KOLs, các chủ tài khoản bán hàng online có doanh thu “khủng” cũng từng bị cơ quan thuế mời làm việc. Nhưng chỉ khi “nóng máy”, hệ thống mới phát hiện vi phạm. Phần lớn hành vi trốn thuế vẫn lọt qua, đơn giản vì không có đủ cơ chế truy vết, không có dữ liệu đồng bộ, không có ràng buộc pháp lý với các nền tảng mạng xã hội.
Công nghệ đi trước, pháp luật theo sau và sự tụt hậu ấy đang tạo ra những vùng mù khiến việc thu thuế trở thành cuộc rượt đuổi đầy bất lực.
Theo các chuyên gia pháp lý, việc thu về hàng trăm tỉ đồng nhưng không nộp một đồng thuế rõ ràng là hành vi vi phạm nghiêm trọng Luật Quản lý thuế. Và nếu có đủ yếu tố gian dối, hành vi này hoàn toàn có thể cấu thành tội trốn thuế theo Điều 200 Bộ luật Hình sự.
Trao đổi với Diễn đàn doanh nghiệp, luật sư Lê Thị Nhung – Giám đốc Công ty Luật L&A Legal Experts cho rằng, với doanh thu lớn như vậy, nếu xác định được nghĩa vụ thuế tương ứng nhưng người kinh doanh cố tình không kê khai, không nộp thuế thì không còn là vi phạm hành chính mà là dấu hiệu của tội phạm. “Trách nhiệm pháp lý không chỉ là nộp lại phần thuế thất thu, mà có thể là bị truy tố hình sự nếu vượt ngưỡng quy định”, luật sư Nhung nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, bà Nhung cũng lưu ý, hệ thống pháp luật hiện nay vẫn chưa có quy định ràng buộc trách nhiệm chia sẻ dữ liệu giữa các nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok với ngành thuế Việt Nam. Đây chính là lỗ hổng lớn đang bị lợi dụng.
“Chúng ta đang quản lý theo kiểu bị động, chờ phát hiện rồi xử lý, thay vì có công cụ theo dõi tự động, kết nối ngân hàng – sàn TMĐT – mạng xã hội. Nếu không sớm thiết lập cơ chế chia sẻ dữ liệu và giám sát dòng tiền theo thời gian thực, thì sẽ còn rất nhiều “bà Hường” khác ngoài kia chưa bị lộ sáng”, luật sư Nhung cảnh báo.
Cùng chung quan điểm, luật sư Tạ Anh Tuấn – Giám đốc Công ty Luật TNHH EMME law cho rằng, vấn đề cốt lõi không nằm ở sự tinh vi của người vi phạm, mà ở chỗ hệ thống quản lý thuế chưa kịp nâng cấp để theo kịp hành vi kinh doanh thời 4.0.
“Không có dữ liệu thì không có thuế. Chúng ta phải coi việc kết nối dữ liệu ngân hàng, nền tảng mạng xã hội và sàn thương mại điện tử là mệnh lệnh của thời đại. Chậm ngày nào, thất thu ngày đó và niềm tin vào sự công bằng thuế sẽ tiếp tục bị bào mòn”, luật sư Tuấn nói.
Luật sư Tạ Anh Tuấn cho rằng, cần sửa đổi pháp luật theo hướng bắt buộc mọi cá nhân có doanh thu từ hoạt động bán hàng online vượt ngưỡng nhất định phải kê khai thuế, kể cả không đăng ký hộ kinh doanh.
“Bên cạnh đó, các ngân hàng thương mại cần có trách nhiệm cảnh báo giao dịch bất thường, đặc biệt là các tài khoản cá nhân có lượng chuyển khoản từ nhiều người với nội dung liên quan đến mua bán hàng hóa”, luật sư Tuấn kiến nghị.
