Đổi mới bộ máy tổ chức – cuộc cách mạng trong kỷ nguyên vươn mình phát triển đất nước

Sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là một chủ trương lớn và đúng đắn của Đảng, có ý nghĩa to lớn, quyết định đối với tương lai phát triển của đất nước. Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam, đất nước ta đã chuyển mình mạnh mẽ, từ một đất nước đã khắc phục hậu quả chiến tranh và hòa nhập với thế giới, cho tới nay đã đạt được những thành tựu quan trọng mang tính lịch sử. Chúng ta đang vững bước tiến vào giai đoạn mới, đó là kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, khơi dậy khát vọng phát triển để trở thành một quốc gia giàu mạnh, sánh vai với các cường quốc năm châu.

Để đáp ứng với yêu cầu phát triển không ngừng đó, việc đổi mới, sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là một bước đi đúng đắn và thực sự cần thiết, nhằm giảm bớt tầng lớp trung gian, nâng cao năng suất, hiệu quả lãnh đạo, quản lý, tạo thành một hệ thống quản trị linh hoạt, ngắn gọn, phục vụ tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Đổi mới bộ máy chính trị có vai trò đặc biệt quan trọng, là nền tảng để củng cố vai trò lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu quả quản lý của Nhà nước và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân. Từ Đại hội VII (năm 1991), Đảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết và kết luận quan trọng để lãnh đạo việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

Các văn kiện này, từ Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa VII, Nghị quyết số 10-NQ/TW, Nghị quyết số 17-NQ/TW, đến các nghị quyết, kết luận gần đây như Nghị quyết số 18-NQ/TW và Kết luận số 50-KL/TW, đều thể hiện sự nhất quán và kiên trì của Đảng trong việc xây dựng một bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh. Những chủ trương này là kim chỉ nam định hướng cho quá trình tinh gọn, hoạt động hiệu lực và hiệu quả, đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước.

Nhìn lại thực tiễn những năm qua, chính nhờ việc không ngừng kiện toàn và đổi mới bộ máy mà Việt Nam đã bảo vệ vững chắc thành quả cách mạng, duy trì ổn định chính trị, bảo vệ chủ quyền quốc gia và cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho người dân. Chính vì vậy, Đảng và Nhà nước luôn xác định đổi mới bộ máy là một trong những nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu. Điều đó khẳng định rằng, việc nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền của Đảng không phải là một nhiệm vụ mới mẻ, mà đã được Đảng và Nhà nước ta quan tâm đề cập thường xuyên trong mọi giai đoạn cách mạng.

Nghị quyết số 18-NQ/TW đã đề ra mục tiêu cụ thể là tiếp tục đổi mới, sắp xếp lại bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu quả, phù hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Với tinh thần "vừa quyết liệt, vừa thận trọng, linh hoạt", mục tiêu hướng tới là tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; giảm chi phí vận hành, tăng hiệu quả điều hành và nâng cao chất lượng dịch vụ công.

Tinh gọn là quá trình sàng lọc những vị trí không cần thiết, không hiệu quả trong công việc để thay thế bằng đội ngũ nhân sự có chuyên môn, có trách nhiệm, bản lĩnh chính trị và phẩm chất đạo đức tốt. Đây chính là điều kiện tiên quyết để đảm bảo bộ máy vận hành một cách hiệu quả và trơn tru.

Nhằm triển khai nghị quyết một cách chặt chẽ và hướng đến hiệu quả, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đưa ra định hướng chiến lược "Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả". Ông nhấn mạnh sự cần thiết của một cuộc cách mạng để tinh gọn bộ máy, hoàn thiện thể chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ có phẩm chất, năng lực. Định hướng này mang tính đột phá, nhằm xây dựng một hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu của giai đoạn cách mạng mới, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển và vươn mình mạnh mẽ.

Tầm quan trọng của một bộ máy chính trị hiệu quả trong quá trình phát triển của một quốc gia là điều không thể phủ nhận. Từ lịch sử phát triển nhân loại, mọi quốc gia, mọi nhà nước, dù ở thể chế nào cũng đều trải qua quá trình tinh gọn tổ chức bộ máy để thích ứng với yêu cầu của thời đại.

Tại Việt Nam, sau gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới với những thành tựu vĩ đại, hệ thống chính trị đã và đang được xem xét một cách nghiêm túc để tiếp tục đáp ứng yêu cầu của giai đoạn phát triển mới. Định hướng chiến lược chỉ đạo "Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả" do Tổng Bí thư Tô Lâm đề ra đã trở thành kim chỉ nam cho công cuộc cải cách này, hướng đến một nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện của đất nước.

Việc đổi mới bộ máy chính trị là một nhiệm vụ đột phá chiến lược, bởi đây là cơ sở đảm bảo vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân. Thực tế đã chứng minh, một hệ thống chính trị được kiện toàn, đổi mới không ngừng và có định hướng phát triển đúng đắn đã giúp Việt Nam đạt được những thành tựu lịch sử, duy trì ổn định chính trị, bảo vệ vững chắc chủ quyền và nâng cao đời sống cho người dân. Nhận thức rõ điều này, Đảng và Nhà nước coi đây chính là một nội dung trọng tâm trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước, thể hiện qua các văn kiện quan trọng của Đảng.

Nhiệm vụ của bộ máy nhà nước quan trọng nhất trong việc vận hành xã hội, bảo đảm quyền lợi công dân và xây dựng đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong bối cảnh đất nước hội nhập sâu rộng và trước những yêu cầu đổi mới và tiến hóa không ngừng của thời đại, đổi mới bộ máy nhà nước Việt Nam giai đoạn 2025 trở thành nhiệm vụ cấp bách và then chốt.

Mục tiêu quan trọng là xây dựng bộ máy nhà nước “Tinh - Gọn - Mạnh” và hoạt động có “Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả.” Đây không chỉ là yêu cầu quản lý mà còn là đòi hỏi phát triển mang tính chiến lược, đảm bảo sự bền vững và năng động của nhà nước trong mọi tình huống cần tập trung vào giá trị cốt lõi.

Đầu tiên, phải tiến hành sắp xếp bộ máy theo hướng tinh gọn, loại bỏ các tầng nấc trung gian không cần thiết, hạn chế tình trạng chức năng, nhiệm vụ bị chồng chéo. Điều này dự kiến sẽ giảm đáng kể số lượng các bộ, cơ quan ngang bộ, tổng cục và các đơn vị hành chính ở cả Trung ương và địa phương.

Bên cạnh đó, việc quy định rõ ràng quyền hạn và trách nhiệm của từng cấp, từng cơ quan sẽ đảm bảo "một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính," từ đó khắc phục triệt để tình trạng đùn đẩy hoặc lạm dụng quyền hạn, xác định đúng chức năng, sắp xếp lại đội ngũ tổ chức, biên chế, nguồn lực và chi phí hoạt động, đảm bảo tính hiệu lực, hiệu quả trong công việc.

Thứ hai, một cơ chế vận hành và hệ thống quan hệ cần xây dựng giữa các cơ quan tổ chức được xác định hợp lý, thông suốt, thống nhất và hiệu quả. Trong đó, việc ứng dụng công nghệ số, xây dựng Chính phủ số, chính quyền số là giải pháp then chốt để thay đổi cách thức quản lý, giúp các cơ quan phản ứng nhanh nhạy hơn, nâng cao chất lượng hoạt động, đặc biệt trong quản trị và quyết định. Ứng dụng số giúp tăng tính minh bạch, dễ kiểm soát và giảm thiểu tiêu cực trong hoạt động nhà nước, đồng thời rút ngắn thời gian xử lý công việc. Xây dựng hoàn thiện hệ sinh thái Chính phủ điện tử, phát triển hệ thống quản lý dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo (AI) phục vụ trong công tác quản lý, phục vụ và đưa ra quyết định.

Hệ thống quản trị hiện đại cho phép tối ưu hóa nguồn lực, phân tích dữ liệu và dự báo, nâng cao khả năng thích ứng và xử lý vấn đề kịp thời. Thúc đẩy toàn diện số hóa hồ sơ, tài liệu và quy trình làm việc trong cơ quan nhà nước để đẩy nhanh thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian và công sức của cán bộ và Nhân dân. Bên cạnh đó, công tác tổ chức đào tạo nâng cao cán bộ cũng được đổi mới bằng các phương pháp học tập trực tuyến, bồi dưỡng năng lực số và kỹ năng mềm để đáp ứng yêu cầu chuyên môn và năng lực quản lý trong môi trường công nghệ số.

Thứ ba, cần tăng cường cơ chế phân cấp, phân quyền một cách rõ ràng và rành mạch. Phân cấp, phân quyền phải phù hợp với đặc điểm của từng địa phương, vùng miền; gắn liền với cơ chế kiểm tra, thanh tra và giám sát mạnh mẽ; không chỉ là trao quyền mà còn phải đi kèm với trách nhiệm và các điều kiện cần thiết về nguồn lực tài chính, nhân lực.

Đẩy mạnh phân quyền cho chính quyền địa phương trên cơ sở rõ ràng, minh bạch, đảm bảo quyền tự chủ nhưng có giám sát hiệu quả. Hiệu lực của bộ máy nhà nước được quyết định bởi khả năng thực thi pháp luật và vận hành cơ chế, vì vậy khả năng thực thi các nghị quyết, nghị định, chính sách đúng quy định, nghiêm túc và kịp thời.

Đổi mới cơ chế pháp lý theo hướng hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, đảm bảo sự đồng bộ, minh bạch, loại bỏ các quy định chồng chéo; tăng cường trách nhiệm giải trình thông qua công cụ giám sát độc lập và sự giám sát của xã hội dân sự. Xây dựng hệ thống kỷ luật và thưởng phạt nghiêm minh nhằm đảm bảo thực thi đầy đủ, nghiêm túc chức trách và nhiệm vụ được giao.

Thứ tư, đổi mới bộ máy phải gắn chặt với việc cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Tối ưu hiệu quả hoạt động bộ máy bằng đổi mới tư duy quản lý và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ. Hiệu quả của bộ máy không chỉ đo lường bằng kết quả công việc mà còn là khả năng thích ứng với môi trường và điều kiện thay đổi nhanh chóng với tốc độ không ngừng.

Tinh gọn không chỉ là giảm số lượng mà còn là nâng cao chất lượng, đủ năng lực, chuyên môn, dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm. Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất, năng lực, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội nhanh và bền vững; đẩy mạnh đào tạo, phát triển nguồn lực; áp dụng phương pháp quản trị tiên tiến, hiện đại để tăng cường khả năng điều hành linh hoạt, hiệu quả.

Xây dựng chính sách thu hút và trọng dụng nhân tài, tạo môi trường làm việc khuyến khích sáng tạo. Xác định biên chế hợp lý, chuẩn hóa chức danh và xây dựng cơ chế đánh giá minh bạch, khoa học sẽ tạo động lực cho những người làm việc hiệu quả, năng động, sáng tạo và chịu trách nhiệm trong công việc.

Cuối cùng và quan trọng nhất, đổi mới bộ máy chính trị phải hướng đến việc thu hút sự tham gia và giám sát của người dân. Hệ thống chính trị tồn tại để phục vụ lợi ích của Nhân dân. Do đó, mọi quyết sách và đường lối đều phải lấy người dân làm trung tâm. Việc củng cố niềm tin và sự gắn bó của Nhân dân với Đảng và Nhà nước sẽ là yếu tố then chốt, bảo đảm cho mọi chủ trương được thực thi một cách hiệu quả và bền vững.

Sự đồng thuận của Nhân dân không chỉ thể hiện qua những ý kiến bàn luận tích cực mà còn được biểu hiện rõ nét qua hành động cụ thể. Mặc dù vẫn còn một số băn khoăn, tồn đọng về những vấn đề như chế độ, chính sách cho cán bộ không chuyên trách, khó khăn trong việc giải quyết thủ tục hành chính khi sáp nhập các xã có địa bàn rộng, đại đa số ý kiến đều bày tỏ sự đồng tình và ủng hộ. Nhiều người dân nhận thấy việc sắp xếp lại bộ máy là phù hợp với thực tiễn, sẽ giúp phục vụ Nhân dân và doanh nghiệp tốt hơn.

Một bộ máy hành chính tinh gọn sẽ giúp giảm gánh nặng ngân sách, cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Sự đồng thuận này không chỉ dừng lại ở ý kiến mà còn được thể hiện rõ qua sự tham gia tích cực của người dân vào các cuộc họp lấy ý kiến.

Thành công của cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn bộ máy hành chính của hệ thống chính trị chỉ thực sự đạt được khi có sự đồng thuận cao của "ý Đảng - lòng dân - tâm cán bộ". Ý Đảng là đường lối sáng suốt đúng đắn, lòng dân là sự ủng hộ và tin tưởng, còn tâm cán bộ là sự nỗ lực, quyết tâm của đội ngũ thực thi.

Một bộ máy chính trị được sắp xếp hợp lý, với các chức năng, nhiệm vụ rõ ràng và không chồng chéo, sẽ tạo ra sự linh hoạt và hiệu quả trong hoạt động quản lý, điều hành. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm nguồn lực quốc gia mà còn tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Tóm lại, việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy chính trị là một chủ trương lớn, có tầm nhìn chiến lược của Đảng ta, đáp ứng yêu cầu khách quan của công cuộc phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Đây là một nhiệm vụ đặc biệt quan trọng và mang tính cách mạng, đòi hỏi sự quyết tâm cao, sự đồng thuận của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân. Khi bộ máy chính trị thực sự tinh gọn, hiệu lực và hiệu quả, chúng ta sẽ có một nền tảng vững chắc để xây dựng một đất nước giàu mạnh, dân chủ, văn minh, hiện thực hóa khát vọng vươn mình của dân tộc.