Gửi bình luận
Các khoản thu nhập liên quan đến hoạt động khoa học, công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo được miễn thuế thu nhập cá nhân (TNCN).
Từ 1/10, Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo chính thức có hiệu lực.
Điểm mới nổi bật là các khoản thu nhập liên quan đến hoạt động khoa học, công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo được miễn thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Đây là một bước tiến quan trọng trong việc xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích trí thức, chuyên gia và nhà đầu tư mạnh dạn dấn thân vào lĩnh vực vốn được coi là động lực tăng trưởng của nền kinh tế số.
Cụ thể, khoản 3 điều 71 của luật đã bổ sung thêm ba khoản thu nhập được miễn thuế, gồm: thu nhập tiền lương, tiền công từ thực hiện nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; thu nhập từ quyền tác giả của các nhiệm vụ khoa học, công nghệ khi kết quả được thương mại hóa; thu nhập của nhà đầu tư cá nhân, chuyên gia, sáng lập viên doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, cũng như nhà đầu tư góp vốn vào quỹ đầu tư mạo hiểm. Quy định này mở ra một cơ chế đãi ngộ mới, thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc coi khoa học, công nghệ là trụ cột phát triển đất nước.
Có thể thấy, chính sách miễn thuế này xuất phát từ thực tế lâu nay: nhiều nhà khoa học, chuyên gia, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo còn e dè khi bước vào thị trường do gánh nặng tài chính, thuế khóa. Trong khi đó, thành quả nghiên cứu thường mất nhiều năm mới đem lại lợi nhuận, thậm chí có tỷ lệ rủi ro thất bại rất cao. Việc được miễn và giảm thuế trong giai đoạn đầu sẽ giúp họ giảm bớt áp lực tài chính, tập trung toàn lực cho công tác nghiên cứu, sáng tạo và thương mại hóa kết quả.
Đáng chú ý, cùng với luật mới, trong dự thảo Luật Thuế TNCN (thay thế) đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến, cơ quan soạn thảo tiếp tục đề xuất nhiều cơ chế ưu đãi đồng bộ. Trong đó có miễn thuế TNCN đối với tiền lương, tiền công thực hiện nhiệm vụ khoa học, công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước; miễn thuế trong 2 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 4 năm tiếp theo cho chuyên gia, nhà khoa học làm việc tại doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo. Đặc biệt, nhân lực công nghệ cao tại các doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao, công nghệ thông tin, chuyển đổi số cũng sẽ được giảm 50% thuế thu nhập cá nhân. Rõ ràng, đây là gói ưu đãi có tính “mở khóa”, tạo ra sức hấp dẫn thực sự đối với nguồn nhân lực chất lượng cao.
Tuy nhiên, để chính sách thực sự đi vào cuộc sống, còn nhiều việc phải làm. Trước hết, cần cơ chế xác định minh bạch đâu là “nhiệm vụ khoa học và công nghệ”, đâu là “dự án khởi nghiệp sáng tạo” đủ điều kiện hưởng ưu đãi. Nếu thiếu tiêu chí rõ ràng, nguy cơ lợi dụng chính sách để trục lợi, gây thất thu ngân sách là có thật. Bên cạnh đó, thủ tục hành chính cũng cần tinh gọn, tránh tình trạng nhà khoa học hay startup phải mất nhiều thời gian chứng minh dự án của mình để được miễn thuế, từ đó làm triệt tiêu tác dụng khuyến khích.
Ở góc độ rộng hơn, việc miễn thuế chỉ là một phần của hệ sinh thái hỗ trợ đổi mới sáng tạo. Muốn thúc đẩy khoa học, công nghệ, Nhà nước cần tiếp tục đầu tư mạnh mẽ cho hạ tầng nghiên cứu, phòng thí nghiệm, quỹ tài trợ, đồng thời tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh để doanh nghiệp tư nhân, quỹ đầu tư mạo hiểm tham gia. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, các quốc gia thành công trong đổi mới sáng tạo như Hàn Quốc, Israel, Singapore đều áp dụng chính sách thuế ưu đãi song song với đầu tư ngân sách và cơ chế khuyến khích thị trường.
Đối với Việt Nam, việc luật mới có hiệu lực từ 1.10 là tín hiệu tích cực, thể hiện sự quan tâm thực chất của Nhà nước đối với giới trí thức và cộng đồng startup. Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo chính là chìa khóa để nâng cao năng suất lao động, tăng sức cạnh tranh quốc gia. Đưa ra chính sách miễn thuế là lời khẳng định: xã hội trân trọng và sẵn sàng đồng hành cùng những người dám nghĩ, dám làm, dám khởi nghiệp bằng tri thức.
Vấn đề đặt ra là cần nhanh chóng ban hành các nghị định, thông tư hướng dẫn cụ thể để chính sách sớm đi vào đời sống. Song song đó, phải tăng cường truyền thông để cộng đồng khoa học, doanh nghiệp khởi nghiệp hiểu rõ quyền lợi của mình, mạnh dạn đăng ký và thực hiện. Nếu làm tốt, chính sách này sẽ trở thành “đòn bẩy vàng” khuyến khích hàng nghìn trí thức trẻ, nhà nghiên cứu, startup công nghệ tham gia cuộc chơi đổi mới sáng tạo, qua đó góp phần tạo nên một nền kinh tế tri thức vững mạnh cho Việt Nam.
