“Đốt đuốc” tìm nhân lực ngành Đóng tàu chất lượng cao

Trao đổi về chủ đề này, Diễn đàn Doanh nghiệp đã có buổi trò chuyện với PGS, TS Trần Ngọc Tú - Trưởng khoa Đóng tàu, trường Đại học Hàng hải Việt Nam.

- Hiện, ngành Đóng tàu của Hải Phòng nói riêng và cả nước nói chung đang bước vào chu kỳ sóng mới. Theo ông đâu là cơ hội và thách thức cho đội ngũ đào tạo nhân lực?

Ngành Đóng tàu hiện đang bước vào một chu kỳ phát triển mới, mang đến nhiều cơ hội cho công tác đào tạo nguồn nhân lực. Trước hết, nhu cầu về kỹ sư và công nhân có trình độ cao, am hiểu công nghệ hiện đại tăng mạnh, tạo điều kiện để các đơn vị đào tạo nâng cao chất lượng và mở rộng quy mô. Thứ hai, chu kỳ phát triển này thúc đẩy sự kết nối chặt chẽ hơn giữa nhà trường và doanh nghiệp, từ việc góp ý chương trình đào tạo, tiếp nhận sinh viên thực tập đến hỗ trợ học bổng cho sinh viên… Nhờ đó, nhà trường có thể thu hút sinh viên có tố chất tốt, đảm bảo chương trình đào tạo bám sát với thực tế giúp sinh viên nhanh chóng nắm bắt thực tiễn công việc, thích ứng với công việc ngay khi ra trường.

Bên cạnh cơ hội nêu trên, đơn vị đào tạo cũng đối mặt với không ít thách thức. Ngành Đóng tàu thay đổi nhanh chóng dưới tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Điều này đòi hỏi chương trình đào tạo phải liên tục cập nhật để sát với thực tiễn, đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp.

Ngoài ra, việc phát triển và nâng cao trình độ đội ngũ giảng viên cũng là một thách thức, đòi hỏi lớn với cơ sở đào tạo, bởi đây là yếu tố then chốt quyết định chất lượng đào tạo nguồn nhân lực. Trong bối cảnh công nghệ trong ngành Đóng tàu đổi mới rất nhanh, giảng viên không chỉ cần liên tục cập nhật kiến thức chuyên môn mà còn phải tích lũy kinh nghiệm thực tiễn, nắm bắt, cập nhật công nghệ mới, các quy trình sản xuất hiện đại để có thể truyền đạt, hướng dẫn sinh viên áp dụng công nghệ vào giải quyết vấn đề thực tế.

- Để sinh viên ra trường có thể làm việc ngay tại các công ty đóng tàu, chương trình học tập hiện nay đã cơ bản đáp ứng được chưa?

Chương trình đào tạo tại Khoa Đóng tàu, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu để sinh viên có thể làm việc ngay tại các doanh nghiệp sau khi ra trường. Bởi Chương trình đào tạo của Khoa được xây dựng dựa trên ý kiến góp ý của các bên liên quan, trong đó có ý kiến của các doanh nghiệp đóng tàu; kết hợp hài hòa giữa lý thuyết, thực hành, tham quan, thực tập tại các đơn vị thiết kế, nhà máy đóng và sửa chữa tàu.

Nhận thức rõ tầm quan trọng này, Khoa Đóng tàu, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam đã và đang tích cực triển khai nhiều giải pháp như cử giảng viên đi học tập nâng cao trình độ sau đại học, nghiên cứu sinh trong và ngoài nước, đi thực tế tại các doanh nghiệp để nắm bắt thực tế...

Bên cạnh đó, để sinh viên đáp ứng tốt hơn các yêu cầu ngày càng cao của doanh nghiệp, Khoa Đóng tàu đã và đang tăng cường hơn nữa sự gắn kết giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp, đơn vị đào tạo. Điều này góp phần tạo cơ hội để sinh viên tiếp cận, thực tập và thực hành với các phần mềm công nghệ hiện đại trong ngành, từ đó nâng cao kỹ năng và khả năng thích ứng với môi trường làm việc thực tế.

- Theo ông, khoảng cách lớn nhất hiện nay giữa chương trình đào tạo đại học và yêu cầu thực tế của các doanh nghiệp là gì?

Hiện, khoảng cách lớn nhất giữa chương trình đào tạo đại học và yêu cầu thực tế của các doanh nghiệp trong ngành Đóng tàu nằm ở kỹ năng thực hành và khả năng ứng dụng công nghệ mới. Trong khi sinh viên được trang bị nền tảng lý thuyết khá đầy đủ, thì việc tiếp cận trực tiếp với quy trình công nghệ sản xuất trong nhà máy, các phần mềm hiện đại trong thiết kế và đóng tàu... lại hạn chế.

Để thu hẹp khoảng cách này cần có những điều chỉnh như Chương trình đào tạo cần phải được cập nhật theo hướng tích hợp các công nghệ mới, xu hướng số hóa trong đóng tàu như Digital Twin, PLM, tự động hóa và mô phỏng CFD, FEM… Tăng cường thời gian thực hành, thực tập của sinh viên trong nhà máy, trong việc sử dụng các phần mềm hiện đại, phát triển hơn nữa kỹ năng mềm cho sinh viên…

Với yêu cầu đòi hỏi như trên, chúng tôi đã và đang triển khai đổi mới toàn diện chương trình đào tạo theo hướng gắn chặt với yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn sản xuất, cập nhật công nghệ và xu hướng quốc tế, tăng cường các hoạt động kết nối doanh nghiệp, hướng nghiệp. Chính vì vậy, trong thời gian qua số lượng cũng như chất lượng sinh viên theo học ngành đóng tàu đã có sự gia tăng theo từng năm. Chất lượng đào tạo của Khoa được các doanh nghiệp đánh giá cao.

- Ông có đề xuất kiến nghị gì để nhằm nâng cao chất lượng đào tạo?

Trước hết có thể nói rằng, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam nói chung và Khoa Đóng tàu nói riêng luôn coi nâng cao chất lượng đào tạo là nhiệm vụ trọng tâm và xuyên suốt, nhằm cung cấp cho xã hội nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ chiến lược phát triển kinh tế biển của đất nước. Nhận thức rõ vai trò và trách nhiệm đó, Khoa Đóng tàu đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.

Thứ nhất, phát triển nâng cao trình độ đội ngũ giảng viên, đây là yếu tố then chốt quyết định chất lượng đào tạo nguồn nhân lực.

Thứ hai, liên tục cập nhật, cải tiến chương trình đào tạo. Tất cả các chương trình đào tạo đều được rà soát, cập nhật và chỉnh sửa định kỳ hai năm một lần. Việc cải tiến và điều chỉnh được thực hiện dựa trên ý kiến đóng góp của các bên liên quan như giảng viên và các đơn vị nội bộ trong Trường, người học và cựu sinh viên, doanh nghiệp, cùng các chuyên gia, nhà khoa học và cơ quan quản lý và dựa trên xu hướng phát triển, ứng dụng công nghệ tiên tiến vào trong ngành đóng tàu trên thế giới.

Thứ ba, tăng cường hợp tác chặt chẽ với doanh nghiệp nhằm có được ý kiến tham gia góp ý, xây dựng chương trình đào tạo từ phía doanh nghiệp. Phối hợp tổ chức thực tập, thực tế cho giảng viên và sinh viên, đồng hành trong nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, cung cấp các suất học bổng cho sinh viên, tuyển dụng sinh viên sau tốt nghiệp. Sự hợp tác này giúp chương trình đào tạo gắn với nhu cầu thực tiễn, nâng cao năng lực nghề nghiệp và cơ hội việc làm cho người học. Bên cạnh đó, Khoa còn mời lãnh đạo các doanh nghiệp, chuyên gia trong ngành về giảng dạy một số chuyên đề cho sinh viên.

Từ thực tiễn đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ngành Đóng tàu, chúng tôi rất mong nhận được sự quan tâm và hỗ trợ nhiều hơn nữa từ các ban ngành và chính quyền địa phương như có các chính sách về miễn giảm, hỗ trợ học phí cho các sinh viên theo học ngành Đóng tàu. Đồng thời, đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại cho các cơ sở đào tạo để đáp ứng nhu cầu học tập, nghiên cứu và thực hành…

- Trân trọng cảm ơn ông!