Dự án đáng sống với “giấc mơ xanh”

TS. TRẦN MINH TÙNG - Trưởng Bộ môn Kiến trúc dân dụng, Khoa Kiến trúc & Quy hoạch, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội• 03/02/2022 03:00

Việc tích hợp môi trường tự nhiên vào các môi trường xây dựng đã tái tạo lại những mối quan hệ giữa con người với môi trường,

giữa kiến trúc với môi trường thay vì chỉ là mối quan hệ giữa con người với công trình xây dựng thuần túy.

Những dự án đáng sống được Diễn đàn Doanh nghiệp bình chọn trong năm 2021, dưới sự chỉ đạo của VCCI.

Những Dự án Đáng sống được Diễn đàn Doanh nghiệp bình chọn trong năm 2021, dưới sự chỉ đạo của VCCI.

Xanh - vốn dĩ là một từ để chỉ màu sắc nhưng khi ghép cùng với nhà hay ngôi nhà thì cụm từ này lại được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau tùy theo ngữ cảnh sử dụng.

Đa tầng nghĩa “nhà xanh”

Nhà xanh, theo nghĩa đầu tiên, đơn giản và dễ hình dung là một ngôi nhà tràn ngập màu xanh, hoặc nằm giữa các màu xanh của các loài thực vật. Như vậy, màu xanh của ngôi nhà được hiểu theo đúng nghĩa đen, được tạo ra bởi các màu xanh trang trí từ hoa lá, cây cảnh, vườn tược.

Nhà xanh, theo nghĩa tiếp theo, là một phần của kiến trúc xanh, và được hiểu là kiến trúc thân thiện với môi trường, hiệu quả trong việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên trong suốt “đời sống” của công trình: từ thiết kế, xây dựng đến vận hành, bảo trì, cải tạo, và kể cả khi tháo dỡ. Do đó, nhà xanh lúc này được tiếp cận dưới những góc độ mang tính học thuật hơn bởi các phân tích về khí hậu, môi trường, sinh thái, thích ứng, hiệu quả và tiết kiệm năng lượng nhằm hướng đến một mục tiêu cao cả hơn là kiến trúc bền vững.

Nhà xanh, với nghĩa phát sinh gần đây, thường đi kèm với một khái niệm khác là sống xanh, để chỉ một ngôi nhà mà nơi đó chủ nhân có thể tổ chức một cuộc sống an yên và hạnh phúc khi con người ngày càng đối mặt nhiều hơn những khủng hoảng tinh thần đến từ áp lực cuộc sống, sức ép công việc, bất ổn xã hội hay từ những mối đe dọa chiến tranh, dịch bệnh bên ngoài ngôi nhà.

Như vậy, nhà xanh tạo ra một trạng thái cuộc sống đạt đến mức cân bằng, giúp tâm hồn con người cảm thấy bình an, tĩnh lặng, tạo ra sức đề kháng tinh thần trước những thay đổi tiêu cực của cuộc sống xung quanh.

Chắc chắn là trong một tương lai gần, các dự án đáng sống sẽ được tích hợp những ngôi nhà xanh và những ngôi nhà xanh cũng sẽ trở thành một phần không thể thiếu của các dự án đáng sống.

“Nhà xanh” trong cuộc sống hiện đại

Với ba nghĩa nói trên, nếu như hai nghĩa đầu tiếp cận yếu tố xanh của ngôi nhà dưới góc độ vật chất thì ở nghĩa sau cùng ngôi nhà lại được xem xét dưới góc độ tinh thần.

Nhưng dù dưới góc độ nào thì nhà xanh đều mang đến cho con người một cuộc sống cân bằng: cân bằng giữa các nhu cầu, cân bằng giữa các cảm xúc của cuộc sống con người, và cân bằng giữa những gì con người lấy đi và những gì con người trả lại cho môi trường tự nhiên cũng như môi trường xã hội.

Đoàn thẩm định thực tế một dự án tại Hà Nội

Nhìn lại lịch sử, quá trình phát triển kiến trúc nói chung và không gian cư trú nói riêng của con người là một quá trình hai chiều. Theo chiều thông thường phổ biến là kiến tạo các môi trường kiến trúc xây dựng trong môi trường tự nhiên thông qua những thiết kế sáng tạo nhằm khắc phục những yếu tố bất lợi, đồng thời phát huy những yếu tố có lợi của các điều kiện khí hậu, môi trường hay cảnh quan tự nhiên.

Xu hướng xanh trong “dự án đáng sống”

Nhà xanh từ đơn giản nhất là đưa cỏ cây, hoa lá vào không gian sống trong hay ngoài nhà. Cao cấp hơn, nhà xanh khai thác và sử dụng hiệu quả không khí, ánh sáng tự nhiên, tài nguyên đất và nước, cũng như lựa chọn các loại vật liệu thân thiện với môi trường, hướng đến các công nghệ xanh, công nghệ năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong xây dựng, khai thác, sử dụng các công trình kiến trúc.

Cao nhất của các cấp độ xanh hóa là hình thành một phong cách, một văn hóa sống xanh phù hợp với tâm sinh lý, giao tiếp cộng đồng, đồng thời tương thích và cân bằng nhu cầu sống, hướng tới các giá trị văn hóa xã hội bền vững và nhân văn.

Đáng sống đang được nhắc đến nhiều hơn gần đây khi con người cảm nhận và trân trọng nhiều hơn ý nghĩa của cuộc sống trước những biến động đe dọa ngày càng hiển hiện rõ ràng. Vì lẽ đó, chứng nhận về những dự án nhà ở hay khu đô thị đáng sống đang dần được xã hội xem như một sự bảo chứng về môi trường sống cân bằng và bền vững.

Như vậy, nhà xanh hay dự án đáng sống đang cùng hướng đến một mục tiêu là tạo dựng những môi trường cư trú an lành, những không gian sống tiện nghi và những ngôi nhà tràn ngập màu xanh, không chỉ màu xanh vật lý và cả màu xanh tâm lý.