Gửi bình luận
Việc đầu tư đường sắt tốc độ cao cũng sẽ là “cú hích” cho phát triển kinh tế thể hiện trên các khía cạnh, trong đó thu từ TOD dự kiến 22 tỷ USD gồm dịch vụ, quảng cáo, quỹ đất.
Dự án đường sắt tốc độ cao vừa được trình Quốc hội xem xét thông qua chủ trương đầu tư. Với tổng mức đầu tư lên đến hơn 67 tỷ USD, song dự án cũng kỳ vọng sẽ mang lại những lợi ích to lớn, mở ra không gian phát triển mới, nguồn lực mới thông qua khai thác hiệu quả quỹ đất.
Đặc biệt, việc đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao tạo ra thị trường xây dựng với giá trị khoảng 33,5 tỷ USD; tính cả hệ thống đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị sẽ tạo ra thị trường về xây dựng khoảng 75,6 tỷ USD, phương tiện, thiết bị khoảng 34,1 tỷ USD (đầu máy, toa xe khoảng 9,8 tỷ USD; hệ thống thông tin tín hiệu và thiết bị khác khoảng 24,3 tỷ USD) và hàng triệu việc làm.
Việc đầu tư đường sắt tốc độ cao cũng sẽ là “cú hích” cho phát triển kinh tế thể hiện trên các khía cạnh như: Đáp ứng nhu cầu vận tải, tái cơ cấu vận tải theo hướng phát huy tối đa lợi thế của từng phương thức; mở ra không gian phát triển kinh tế mới, nguồn lực mới thông qua khai thác hiệu quả quỹ đất; phát triển công nghiệp xây dựng, vật liệu xây dựng thép, xi măng. Đồng thời, phát triển du lịch, dịch vụ, đô thị,...
Đáng lưu ý, ông Chu Văn Tuân, Phó giám đốc Ban QLDA Đường sắt, Bộ GTVT, nguồn thu từ khai thác quỹ đất tại các khu vực phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) khai thác thương mại của tuyến đường sắt tốc độ cao có thể lên đến khoảng 22 tỷ USD. Trong đó, nguồn thu từ dịch vụ, quảng cáo khoảng 5 tỷ USD, từ quỹ đất khoảng 17 tỷ USD.
Cụ thể, để phát triển TOD, mỗi vị trí ga khách sẽ quy hoạch không gian vùng phụ cận từ 200 - 500ha tùy vị trí, gồm 3 khu chức năng: khu trực tiếp phục vụ đón, tiễn khách, quảng trường, bãi đỗ xe có diện tích 6 - 8ha, khu vực dịch vụ, thương mại có diện tích từ 10 - 15ha, khu vực đô thị dịch vụ có diện tích 250 - 300ha.
Theo đó, ở khu vực đất ga và vùng phụ cận được quy hoạch, Nhà nước sẽ đầu tư trực tiếp phục vụ chức năng hoạt động đường sắt.
Việc quy hoạch phân khu phát triển đô thị, trung tâm thương mại sẽ giao cho các địa phương thực hiện bằng ngân sách địa phương hoặc xã hội hóa.
Để giảm gánh nặng cho ngân sách Trung ương, trong Báo cáo tiền khả thi, Bộ GTVT đề xuất Quốc hội xem xét cơ chế đặc thù: Đối với số tiền thu được từ khai thác quỹ đất vùng phụ cận ga đường sắt tốc độ cao sau khi trừ đi các chi phí có liên quan, địa phương được giữ lại 50% và nộp 50% vào ngân sách Trung ương để cân đối ngân sách Nhà nước đầu tư cho dự án, thay vì địa phương được giữ 100% theo quy định hiện nay.
Theo Bộ GTVT, việc chia 50/50 phần tiền thu được từ khai thác quỹ đất có nhiều tác động tích cực như giảm bớt áp lực về đầu tư công của Nhà nước; tạo điều kiện để Nhà nước có thể thu lại lợi ích từ khai thác quỹ đất khi Nhà nước đã đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội.
Với người dân, việc xây dựng các đô thị quanh ga đường sắt sẽ tạo điều kiện chuyển đổi việc làm sang lĩnh vực có thu nhập cao hơn; người dân khu vực có ảnh hưởng được hưởng chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư, có cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở.
Doanh nghiệp cũng có nhiều cơ hội hơn trong việc tham gia đầu tư, xây dựng, kinh doanh tại khu vực nhà ga, nhất là thị trường bất động sản, dịch vụ, thương mại, văn phòng…
Kinh nghiệm các nước cho thấy, ở hầu hết các thành phố, giá trị đất đai và tài sản trên các hành lang vận tải giao thông công cộng sẽ tăng lên.
Theo ông Trần Thiện Cảnh, Cục trưởng Cục Đường sắt Việt Nam, tại Helsinki Metro (Phần Lan), bất động sản trong phạm vi đi bộ từ khu vực ga đường sắt có giá trị cao hơn 7,5% so với các khu vực khác, vị trí tốt nhất có thể tăng 11%. Tại Nhật Bản, ở các thành phố có nhà ga, giá trị đất đai tăng tới 67% so với những nơi khác.
Tại Trung Quốc, sau khi đưa tuyến đường sắt Bắc Kinh - Thượng Hải dài 1.318km, tốc độ 380km/h vào khai thác năm 2011, giá trị đất đai khu vực các dự án tăng lên đến 13%. Chỉ sau 10 năm đưa vào khai thác tuyến Bắc Kinh - Thượng Hải, GRDP các địa phương dọc tuyến tăng gấp đôi.
Tuy nhiên, để thực sự thu lợi từ không gian phát triển mới này, chuyên gia cho rằng, quy hoạch khu đất quanh ga cần đặc biệt chú trọng. Chẳng hạn, diện tích phát triển TOD cần rộng bao nhiêu, phạm vi phát triển bao nhiêu mét trong bán kính tính từ nhà ga để có tính hấp dẫn.
“Riêng GPMB để phát triển TOD, các cơ quan chức năng cần sớm nghiên cứu cơ chế, chính sách, hành lang pháp lý để việc thương thảo với người dân”, nguyên Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông lưu ý.
