Gửi bình luận
Để đạt được mức thuế nhập khẩu 15%, EU chấp nhận mua 750 tỷ USD mặt hàng năng lượng, mở cửa thị trường với mức thuế 0% và đầu tư thêm 600 tỷ USD vào Mỹ.
Một thỏa thuận thương mại "khó nhằn" vừa được công bố giữa Mỹ và Liên minh châu Âu (EU), chấm dứt nguy cơ một cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn hàng đầu thế giới.
Tuy nhiên, cái giá mà châu Âu phải trả – bao gồm thuế suất cao hơn cho phần lớn hàng xuất khẩu sang Mỹ – đã đặt ra nhiều câu hỏi: Liệu thỏa thuận này là thắng lợi ngoại giao, hay là sự nhượng bộ bắt buộc của EU?
Theo thỏa thuận, phần lớn hàng xuất khẩu của EU, bao gồm ô tô, dược phẩm và vi mạch, sẽ phải chịu mức thuế 15% khi xuất khẩu vào Mỹ từ ngày 1/8. Trong khi đó, hàng hóa từ Mỹ vào châu Âu vẫn giữ mức thuế thấp hơn nhiều.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen lý giải rằng đây là nỗ lực "tái cân bằng thặng dư thương mại với Mỹ", tuy nhiên các hiệp hội công nghiệp châu Âu – đặc biệt là tại Đức – phản ứng gay gắt, gọi đây là “tín hiệu chết người cho các nền kinh tế gắn bó chặt chẽ ở hai bên bờ Đại Tây Dương”.
Bất đồng giữa các tuyên bố cũng cho thấy sự chênh lệch trong hiểu biết về thỏa thuận: Tổng thống Trump khẳng định mức thuế không áp cho dược phẩm và kim loại, trong khi bà von der Leyen khẳng định mức 15% là “toàn diện”, bao gồm cả các lĩnh vực nhạy cảm như dược phẩm, ô tô và chip điện tử.
Để có được thỏa thuận, EU đồng ý một loạt cam kết với quy mô tài chính khổng lồ, gồm mua 750 tỷ USD sản phẩm năng lượng từ Mỹ, đầu tư thêm 600 tỷ USD vào nền kinh tế Mỹ, hay mở cửa thị trường EU cho hàng hóa Mỹ với thuế suất bằng 0. Đặc biệt, EU được cho sẽ phải mua một “lượng lớn” thiết bị quân sự của Mỹ.
Mức thuế 15% áp cho dược phẩm và vi mạch được coi là “giá phải trả” để đổi lấy những cam kết đầu tư nói trên. Đáng chú ý, một cuộc điều tra theo Mục 232 của Mỹ về dược phẩm vẫn đang diễn ra, nhưng quan chức Mỹ xác nhận mức thuế với EU sẽ không thay đổi trong thời gian này.
Một điểm gây thất vọng khác với châu Âu là thép và nhôm – hai mặt hàng chủ lực – không được đưa vào thỏa thuận và vẫn phải chịu mức thuế 50% của Mỹ. Các cuộc đàm phán về hệ thống hạn ngạch để giảm thiểu tác động đang diễn ra, nhưng chưa có kết quả cụ thể.
Trong khi đó, ngành hàng không vũ trụ EU vẫn được miễn thuế (0%) cho tới khi có kết luận từ một cuộc điều tra riêng biệt. EU cũng yêu cầu đặt trần đối với thuế các ngành đặc thù trong tương lai – một tín hiệu cho thấy sự thận trọng trước cách tiếp cận thương mại không ổn định của chính quyền Trump.
Tổng thống Donald Trump tuyên bố thỏa thuận này là “chiến thắng lớn nhất”, giúp tăng sản xuất trong nước và mở rộng thị trường cho doanh nghiệp Mỹ. Bà Von der Leyen nhấn mạnh đây là bước đi cần thiết để “tái cân bằng thương mại” và giữ cho dòng chảy hàng hóa xuyên Đại Tây Dương không bị gián đoạn.
Tuy nhiên, nhìn vào bản chất thỏa thuận, EU đang chấp nhận một thế trận không cân xứng: nhượng bộ về thuế để đổi lấy hòa bình thương mại, trong khi vẫn chưa có bảo đảm rõ ràng rằng các rào cản phi thuế quan – vốn là điều Mỹ thường chỉ trích EU – sẽ được giải quyết.
Simon Evenett, giáo sư về Địa chính trị và Chiến lược của viện IMD, nhận định sau khi thỏa thuận được tuyên bố: “Thật khó để thấy rằng chỉ với các yếu tố thương mại mà EU lại chấp nhận một thỏa thuận thương mại lệch hẳn về phía Mỹ như vậy (dù hiện cũng chưa có nhiều chi tiết được công bố). Rõ ràng, các yếu tố quốc phòng và địa chính trị chắc chắn đã đóng vai trò trong quyết định này.”
Thỏa thuận này cũng phản ánh một thực tế nghiệt ngã: dưới áp lực từ chính sách bảo hộ của Mỹ và sự khó đoán từ Tổng thống Mỹ, EU buộc phải hành xử thực dụng để tránh leo thang thương mại – kể cả khi điều đó đồng nghĩa với việc đánh đổi lợi ích ngành công nghiệp trong ngắn hạn.
