Gửi bình luận
Các khu công nghiệp (KCN) Việt Nam đứng trước sức ép phải chuyển mình để đáp ứng yêu cầu khắt khe của các nhà đầu tư công nghệ cao.
Trong bối cảnh thu hút nguồn vốn FDI thế hệ mới, các khu công nghiệp (KCN) Việt Nam đứng trước sức ép phải chuyển mình, đó không chỉ là nơi cho thuê đất, mà còn phải trở thành hệ sinh thái dịch vụ, hạ tầng xanh và nền tảng số để đáp ứng yêu cầu khắt khe của nhà đầu tư công nghệ cao.
Tuy nhiên, vẫn còn đó rất nhiều những thách thức, khó khăn mang tính hệ thống đang cản trở bước tiến này. Phát biểu tại Diễn đàn “Hoàn thiện chính sách thu hút làn sóng FDI thế hệ mới vào các khu công nghiệp” do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chỉ đạo, Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức vào chiều 28/11, ông Trương Khắc Nguyên Minh - Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Prodezi Long An - Chủ đầu tư KCN Prodezi, đã nêu rõ những vấn đề vướng mắc và đề xuất các giải pháp thực tiễn để hiện thực hóa mô hình KCN sinh thái.
Theo ông Minh, một trong những thách thức cơ bản là sự thiếu đồng bộ về khung chính sách và nhận thức giữa các cấp quản lý. Những khái niệm như “KCN sinh thái” hay “cộng sinh công nghiệp” vẫn được hiểu khác nhau, dẫn tới quy trình thẩm định, phê duyệt và cấp chứng nhận thiếu nhất quán. Hệ quả là các chủ đầu tư gặp khó khi muốn đầu tư bài bản vào hạ tầng tuần hoàn, bởi chưa có bộ tiêu chí quốc gia rõ ràng, chưa phổ biến các hướng dẫn quốc tế như của UNIDO (Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên Hợp Quốc) để chuyển hóa thành quy chuẩn trong nước.
Bên cạnh đó, theo ông Minh, những quy định pháp lý về trao đổi phế phẩm, mua bán chất thải tái chế vẫn còn khe hở và thủ tục rườm rà, khiến hoạt động cộng sinh, tức tận dụng phụ phẩm của doanh nghiệp này làm nguyên liệu cho doanh nghiệp khác, chưa thể phát triển. Thực trạng này càng trở nên trầm trọng khi hệ sinh thái dịch vụ nội địa còn thiếu các nhà cung cấp đạt chuẩn quốc tế. Nhà cung cấp logistics, bảo trì hay vật tư tại địa phương nhiều nơi chưa đáp ứng yêu cầu ESG, SLA hay tiêu chuẩn ISO mà nhà đầu tư FDI thế hệ mới đòi hỏi; công cuộc thẩm định và nâng cao năng lực vì thế tốn kém cả về thời gian lẫn chi phí.
Công nghệ và dữ liệu là hai yếu tố then chốt nhưng cũng đặt ra thách thức lớn. Theo ông Minh, đầu tư nền tảng giám sát thông minh (IoT/AI) để quản trị năng lượng, nước và chất thải theo thời gian thực đòi hỏi nguồn lực tài chính đáng kể; đồng thời việc tích hợp dữ liệu vận hành tạo ra rủi ro an ninh mạng, điều khiến doanh nghiệp e ngại khi phải chia sẻ dữ liệu sản xuất nhạy cảm.
.jpg)
Trước những vướng mắc này, đứng ở góc độ của Prodezi, ông Minh đề xuất một loạt giải pháp mang tính đồng bộ và mang chiều sâu chính sách. Theo ông, cần sớm xây dựng Bộ Tiêu chí Quốc gia cho KCN sinh thái, lồng ghép hướng dẫn quốc tế để đảm bảo tính thống nhất trong áp dụng.
Song song đó, Nhà nước nên rà soát, đơn giản hóa thủ tục cho hoạt động trao đổi phế liệu giữa doanh nghiệp; ban hành cơ chế quản trị dữ liệu bắt buộc về chia sẻ chỉ số môi trường đi kèm tiêu chuẩn an ninh mạng để tạo niềm tin. Về nguồn vốn, ông Minh kêu gọi thiết lập cơ chế vốn xanh ưu đãi với quy trình phê duyệt nhanh và lãi suất cạnh tranh, cùng các ưu đãi thuế, đất đai vượt trội dành cho dự án tiên phong.
Trên thực tế, những đề xuất này không chỉ mang tính kỹ thuật mà còn là lời kêu gọi hành động, nếu muốn kéo FDI chất lượng cao đến Việt Nam, phải có chính sách và công cụ tài chính tương xứng để bù đắp chi phí chuyển đổi. Chỉ khi chính sách, công nghệ và thị trường dịch vụ cùng tiến, mô hình KCN sinh thái mới thực sự từ khát vọng trở thành hiện thực.
