Với doanh số bán xe máy xăng hiện cao gấp hơn chục lần xe máy điện thì ô nhiễm môi trường sẽ ngày càng nặng nề.
Theo số liệu từ Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM), 5 doanh nghiệp viên gồm Honda, Yamaha, Piaggio, Suzuki và SYM đã bán ra hơn 2,65 triệu xe máy trong năm 2024, tăng 5,46% so với năm 2023. Trong đó, Honda Việt Nam tiếp tục dẫn đầu với hơn 2,14 triệu xe bán ra, chiếm tới 80,9% thị phần. Số liệu do VAMM cung cấp hầu hết là xe máy xăng, xe máy điện gần như không có. Nếu tính cả số xe máy xăng và motor nhập khẩu nguyên chiếc, cùng với sản xuất của các doanh nghiệp ngoài (VAMM), ước tính tổng số xe máy xăng bán ra năm 2024 đạt hơn 2,70 triệu xe, trung bình 1 ngày người dân mua khoảng 7,4 nghìn xe máy xăng.
Trong khi đó, theo Hiệp hội Ô tô, xe máy, xe đạp Việt Nam (VAMOBA), doanh số bán xe máy điện năm 2024 toàn thị trường ước đạt 300 nghìn xe, chỉ chiếm khoảng 10% tổng số xe máy bán ra.
Theo số liệu từ Bộ Giao thông Vận tải đến cuối năm 2023, cả nước có trên 73 triệu xe máy các loại đăng ký, trong đó có khoảng 3 triệu xe máy điện, còn lại là xe máy xăng. Như vậy, ước tính đến hết năm 2024 cả nước có khoảng 76 triệu xe máy đăng ký, trong đó gần 73 triệu xe máy xăng.
Số liệu của Ngân hàng Thế giới cho thấy, tại Việt Nam các phương tiện giao thông đường bộ chiếm tới 85% tổng phát thải khí nhà kính, của toàn ngành giao thông vận tải. Trong đó, xe máy đóng góp khoảng 28% tổng lượng phát thải khí nhà kính, của các phương tiện giao thông đường bộ, xếp thứ 2 sau ô tô tải.
Tại Việt Nam, ước tính hàng năm, xe máy “đốt” hơn 5 tỷ USD xăng, thải ra một lượng khí thải khổng lồ, ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường và sức khoẻ người dân, “góp phần” đưa đất nước lọt vào danh sách những quốc gia ô nhiễm nhất thế giới.
Tình trạng ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn ở Việt Nam mấy năm gần đây luôn nằm ở ngưỡng báo động. Một trong những nguyên nhân lớn gây ra ô nhiễm không khí, đến từ phương tiện giao thông. Đến nay xe máy ra đường xả khói đen bao nhiêu cũng được. Do chỉ sử dụng công nghệ trung bình, nên xe máy luôn có lượng phát thải khí độc hại cao, thậm chí cao hơn cả những chiếc ô tô đời mới. Với doanh số bán xe máy xăng hiện cao gấp hơn chục lần xe máy điện thì ô nhiễm môi trường sẽ ngày càng nặng nề.
Ngân hàng thế giới cho biết, từ nay đến năm 2035, xe máy vẫn là phương tiện giao thông chính tại Việt Nam, dù nhu cầu tổng thể có xu hướng giảm. Ước tính có tổng cộng khoảng 32 triệu xe máy các loại sẽ được bán ra tại Việt Nam từ nay tới năm 2035. Đến năm 2040, tổng lượng xe máy đăng ký cả nước sẽ vào khoảng 110 triệu chiếc.
Tính toán của các chuyên gia thuộc Ngân hàng Thế giới cho thấy, để đạt được mục tiêu giảm phát thải trong ngành giao thông mà Chính phủ đặt ra tại Quyết định 876/QĐ-TTg ngày 22/7/2022, doanh số bán xe máy điện phải đạt 12-16 triệu chiếc trong giai đoạn 2024 - 2035, tương ứng với tỷ lệ 42% và 56% tổng doanh số bán xe hai bánh tại Việt Nam trong giai đoạn này. Muốn đạt con số này thì doanh số bán bình quân giai đoạn 2024 - 2035 phải đạt từ 1-1,3 triệu xe máy điện các loại/năm.
Các chuyên gia của Ngân hàng Thế giới cho rằng, cần có các biện pháp can thiệp với những chính sách then chốt để thúc đẩy người tiêu dùng chuyển nhanh sang xe máy điện. Nếu không hỗ trợ, nhu cầu về xe điện hai bánh sẽ tăng trưởng chậm và doanh số đạt đỉnh khoảng 515 ngàn xe/năm vào năm 2030.
Cùng với đó cần có những chính sách hạn chế xe máy xăng. Tiêu thụ quá nhiều xe máy xăng như hiện nay thì ô nhiễm môi trường sẽ ngày càng nặng nề, trong khi lợi nhuận doanh nghiệp nước ngoài hưởng.